Τον περασμένο Ιανουάριο, στη βιομηχανική πλευρά του Βοτανικού, παρακολούθησα την πιο επιβλητική και την πιο επίκαιρη θεατρική παράσταση της χρονιάς.  Την «βάιζα» {Ετυμ. αρβαν. <κορίτσι, κόρη}, σε σκηνοθεσία της Χριστίνας Ματθαίου. Μια παράσταση που μέχρι και σήμερα, θυμάμαι την ανατριχίλα που μου προκάλεσε, αλλά ταυτόχρονα και το δέος του υποκριτικού ταλέντου των Ναυσικά Κοριαλού, Λίνα Λαζαρή, Μαριαλένα Σκαρώνη και Γιολάντα Σοφούλη, που ίσως το χειροκρότημα να ήταν λίγο μπροστά σε αυτή την ψυχή που έδωσαν στην σκηνή. Τότε είχα γράψει πως την εν λόγω παράσταση δεν έπρεπε να τη χάσει κανείς, γιατί η βάιζα είχε έρθει σαν χείμαρρος να παρουσιάσει τη δύναμη που κρύβει η γυναικεία ψυχή. 

Και ευτυχώς, για καλή σου (καλή μου και καλή μας γενικότερα), η βάιζα επιστρέφει για 10 παραστάσεις, στο Επί Κολωνώ, στο πλαίσιο του ΜΠΙΖΖΖ ένα νέο θεσμό στο θεατρικό τοπίο που παρουσιάζει τις παραστάσεις που ξεχώρισαν και χειροκροτήθηκαν στο περσινό Off-Off Athens. Και προφανώς, η βάιζα δεν θα μπορούσε να λείπει. Με αφορμή λοιπόν την επιστροφή της θεατρικής παράστασης, μιλήσαμε με τη Λινά Λαζαρή, η οποία υποδύεται την «Μηλιά» στη βάιζα. Ένας δύσκολος ρόλος ομολογουμένως, που αν δεν γνωρίζεις, θα καταλάβεις ακολουθώς γιατί το λέω αυτό.

Σε τι φάση σε πετυχαίνω τώρα;

Η αλήθεια είναι ότι είμαι πιο κουρασμένη από ποτέ. Τα πρωινά παίζω σε παιδικό θέατρο, τα απογεύματα κάνω πρόβες για τη βάιζα, και βρίσκομαι και σε δοκιμές για μια σπουδαστική ταινία μικρού μήκους. Επειδή όμως η άνοιξη λειτουργεί ως καύσιμο για τον οργανισμό μου, τελικά τα καταφέρνω! 

Τι πιστεύεις ότι έκανε την παράσταση βάιζα να ξεχωρίσει και να είναι κομμάτι του ΜΠΙΖΖΖ στο θέατρο Επί Κολωνώ;

Νομίζω ότι είναι ένας συνδυασμός πραγμάτων που κάνουν αυτήν την παράσταση να ξεχωρίζει. Αρχικά, τα θέματα με τα οποία καταπιάνεται: η γυναικοκτονία, η δύναμη της πατριαρχίας, η σιωπή της κοινωνίας, οι άνθρωποι ως ανδρείκελα των κοινωνικών πρέπει, ο έρωτας… Με αφετηρία τα παραπάνω θέματα, λοιπόν, έρχεται η ανάγκη της Χριστίνας να δημιουργήσει. Και το όραμα της Χριστίνας είναι που τράβηξε εμάς τις ηθοποιούς να βουτήξουμε με θάρρος σε αυτό το εγχείρημα και να καταφέρουμε να γίνουμε μια μικρή οικογένεια με κοινό στόχο. Δεν μπορώ βέβαια να μην αναφερθώ στον ουσιαστικότατο ρόλο που παίζει η μουσική σύνθεση στη βάιζά μας. Χωρίς αυτήν, θα ήταν άλλη παράσταση. Τέλος, είναι πολύ σημαντική η συμβολή των ανθρώπων της παραγωγής στο παραστατικό αποτέλεσμα, που είναι εκεί για να αντεπεξέλθουν σε κάθε απαίτηση. 

Υπάρχουν αλλαγές στην παράσταση που θα δούμε;

Όσο δοκιμάζεις, ανακαλύπτεις. Επομένως, από τη στιγμή που μπήκαμε πάλι στη διαδικασία προβών, οι αλλαγές ήταν αναπόφευκτες. Η βάιζα είναι ένας ζωντανός οργανισμός και είμαι πολύ χαρούμενη που όλοι οι συντελεστές βρισκόμαστε σε συνεχή αναζήτηση. Υπάρχουν κάποιες μικροαλλαγές για πρακτικούς λόγους -τόσο σκηνικά όσο και μουσικά- και ορισμένες ουσιαστικές αλλαγές, που ελπίζουμε να συμβάλουν στη μέθεξη των θεατών∙ να δημιουργήσουν μία ακόμα πιο μυστηριακή εμπειρία για τον κάθε θεατή και την κάθε θεάτρια, είτε έχει ξαναδεί την παράσταση είτε τη βλέπει πρώτη φορά.

Αν κάτι έχω καταφέρει, νομίζω είναι η Μηλιά να μιλάει με τα μάτια της. 

Εσύ υποδύεσαι την Μηλιά, έναν δύσκολο ρόλο ομολογουμένως. Πώς κατάφερες να τον φέρεις εις πέρας;

Αρχικά, να σας ευχαριστήσω που παίρνουμε ως δεδομένο ότι τον έχω φέρει εις πέρας, γιατί προσωπικά βρίσκομαι σε μια συνεχή αμφισβήτηση. Πράγματι, πρόκειται για μια δύσκολη πίστα. Εγώ έφερα στην πρόβα ό,τι είχα μαζέψει στη βαλίτσα μου από την παρατήρηση τόσο του εαυτού μου, όσο και των γύρω μου, σε συνθήκες που συναντούμε στο έργο (πένθος, απομόνωση, έρωτας, πόνος). Η Χριστίνα, αφού μου επέτρεψε να δοκιμάσω ό,τι είχα στο μυαλό μου, αφαίρεσε, πρόσθεσε, άλλαξε, ανέμειξε και, τελικά, μαζί κατασκευάσαμε τη Μηλιά μας. Αφετηρία για μένα αποτελεί πάντα η σωματική δράση. Το σώμα μου είναι αυτό που με οδηγεί, καθώς παίζει πρωταρχικό ρόλο και στη ζωή μου. Καλώς ή κακώς, σωματοποιώ πάντα τις δύσκολες καταστάσεις. Τέλος, έχω δώσει μεγάλη βάση και στο βλέμμα, ως «όπλο» του ρόλου. Αν κάτι έχω καταφέρει, νομίζω είναι η Μηλιά να μιλάει με τα μάτια της. 

Όταν σε είδα να παίζεις την Μηλιά έδινες πραγματικά τον εαυτό σου, όπως όλοι φυσικά. Πώς επηρεάζει τον ψυχισμό σου ένας τέτοιος ρόλος;

Ο ψυχισμός μου επηρεάστηκε περισσότερο στις πρόβες, παρά στις παραστάσεις. Για να καταφέρω να δημιουργήσω αυτό το κορίτσι, διάβασα ξανά ιστορίες γυναικοκτονιών, είδα ντοκουμέντα από τις κηδείες, επανέφερα στη μνήμη μου ιστορίες που μου έχουν αφηγηθεί ή δικά μου σκληρά βιώματα. Αυτή η διαδικασία, όσο να’ ναι, είναι επίπονη. Όταν καταλήξαμε στην τελική μορφή της Μηλιάς, ήρθε η “τεχνική” που λέμε εμείς οι ηθοποιοί, που μας προστατεύει από ψυχικούς τραυματισμούς και μας επιτρέπει να έχουμε κάθε φορά τον ρόλο πάνω στην σκηνή όπως έχει συνεννοηθεί. Βέβαια, εφόσον το θέατρο είναι ένας ζωντανός οργανισμός (άλλωστε και γι´ αυτό το έχω επιλέξει) , είναι αναπόφευκτο στο εδώ και το τώρα της κάθε παράστασης να μην υπάρχουν μικροαλλαγές. Έτσι, υπάρχουν φορές στην παράσταση που προφέρω κάτι διαφορετικά, γιατί ανακαλύπτω κάτι νέο, κι αυτό σίγουρα με ταρακουνάει και εσωτερικά. 

Νιώθεις να μιλάς εξ ονόματος των δολοφονημένων γυναικών;

Θα σας πω ένα μυστικό. Αφιερώνω κάθε παράσταση και σε μία δολοφονημένη γυναίκα. Πριν βγω στη σκηνή, ψιθυρίζω στο αυτί μιας συναδέλφου μου  “σήμερα θα παίξουμε για την Κυριακή”, για παράδειγμα. Μακάρι να έχω καταφέρει να μιλάω εξ ονόματος αυτών των γυναικών. Μακάρι να νιώθουν την αγάπη που τους στέλνω. Ως Λίνα, είμαι πολύ μικρή μπροστά σε αυτές, αλλά ως Μηλιά, ίσως συνομιλούμε. 

Μακάρι να έχω καταφέρει να μιλάω εξ ονόματος των δολοφονημένων γυναικών. Μακάρι να νιώθουν την αγάπη που τους στέλνω.

Θυμάμαι το δυνατό φινάλε της παράστασης, που το κοινό γινόταν συμπρωταγωνιστής στην ουσία. Πιστεύεις ότι η κοινωνία έχει τη δύναμη να τραβήξει μια γυναίκα από βέβαιο θάνατο, μιας και είδαμε ότι το κράτος δεν μπορεί. 

Το λέω με μεγάλο πόνο ψυχής, αλλά νομίζω ότι η κοινωνία περισσότερο ωθεί μια γυναίκα σε βέβαιο θάνατο, παρά την τραβάει από αυτόν. Αυτό μου δείχνουν τα περιστατικά. Γείτονες που δεν μιλάνε, οικογένειες που κρύβονται, φίλοι που δεν ενθαρρύνουν. Στο κράτος δεν θα αναφερθώ καν. Έχω μεγάλη οργή με την ανικανότητά του να μας προστατεύσει. Νομίζω, πάντως, πως είναι μια παθογένεια της ελληνικής κοινωνίας. Δεν πιστεύουμε ότι κάποιος θα φτάσει μέχρι τη δολοφονία επειδή μας χτύπησε μια φορά ή μας έβρισε μια άλλη. Νομίζουμε ότι κάτι τέτοιο είναι μακριά, γι´ αυτό δεν μιλάμε. Και σαφώς από φόβο. Με εξαίρεση, βέβαια, σπουδαία παραδείγματα ανθρώπων που έχουν προσπαθήσει πραγματικά να σώσουν το θύμα. Παρόλ’ αυτά, ελπίζω. Πιστεύω βαθιά στη νέα γενιά. Πιστεύω βαθιά στα παιδιά που βγαίνουν στους δρόμους. Πιστεύω βαθιά στις γυναίκες της γενιάς μου που θα γίνουν μητέρες. Πιστεύω σε μια μελλοντική κοινωνία-σωτήρα. 

Με δεδομένο ότι με την βάιζα έχεις θέσει τον πήχη πολύ ψηλά, ποιο θα ήταν το ιδανικό επόμενο βήμα για σένα;

Έχω πολλά όνειρα, αλλά προς το παρόν θέλω να είμαι ενεργή στον χώρο. Θέλω να δοκιμάσω πολλά και διαφορετικά είδη θεάτρου, να γνωρίσω νέους συνοδοιπόρους, να ταξιδέψω με τη δουλειά μου. Όσο μεγαλώνω, καταλαβαίνω ότι είναι ύψιστης σημασίας για μένα να δουλεύω με ανθρώπους που υπάρχει αμοιβαίος σεβασμός και αγάπη για τη δουλειά που κάνουμε μαζί. Αν το πετύχω αυτό, θα είμαι ευγνώμων. Τα υπόλοιπα έρχονται…

Προπώληση εισιτηρίων για την βάιζα ΕΔΩ.