Πριν από ένα χρόνο είχε γίνει viral ένα status που υπολόγιζε το μέσo μηνιαίο κόστος ζωής ενός ατόμου στην Αθήνα. ” 400€ ενοίκιο, 100€ ρεύμα (500€), 100€ θέρμανση (600€), 200€ βενζίνη (800€), 50€ τηλέφωνα/ίντερνετ (850€), 50€ ασφάλεια/service αυτοκινήτου (900€), 3 γεύματα των 5€ = 450€ (1350€), 100€ σουπερμάρκετ (1450€)”. Το οφθαλμοφανές συμπέρασμά του status ήταν το εξής: “Έφτασες περίπου τα 1500€/μήνα απλά για να επιβιώνεις και να πηγαίνεις στην δουλειά”.

Ένα χρόνο μετά, ακούς από φίλους και γνωστούς που ψάχνουν ένα σπίτι στα Εξάρχεια, την Κυψέλη, το Παγκράτι, τα Ιλίσια και το Κουκάκι την ίδια φράση που έγινε άλλη μια άβολη υπενθύμιση της κρατικής δυσλειτουργίας: το νοίκι κοντεύει τον βασικό μισθό. Είναι η νέα (ανήθικη;) κανονικότητα στην αγορά του real estate; Πώς έφτασε το ενοίκιο στα 800€ για ένα σπίτι, παλιό διαμέρισμα, 50τμ στο κέντρο της πρωτεύουσας; Πώς για το σπίτι που νοικιάζαμε πριν 12 χρόνια για 300€,  σήμερα – χωρίς ανακαίνιση, ενίοτε χωρίς θέρμανση, σίγουρα χωρίς αποθηκευτικούς χώρους, και εννοείται με μπάνιο που θυμίζει αισθητική της πρώην Γιουγκοσλαβίας, χωρίς πυλωτή για πάρκινγκ – ζητούν 500€ με 600€;

Ζούμε την εποχή της μεγάλης στεγαστικής κρίσης (ξέρετε τι εννοώ, το διαβάσαμε και πριν λίγους μήνες το ρεπορτάζ για την μονογονεϊκή οικογένεια στα Πατήσια που πήγαν να τους κάνουν έξωση για 800€ χρωστούμενα κοινόχρηστα). Και το κράτος; Μιλάμε για σχεδόν ολοκληρωτική αποχή από τη στεγαστική πολιτική.

Δεν ζητάμε κάτι παράλογο, κρατικά πλαφόν σε ενοίκια θέλουμε για να μην ακούμε επιχειρήματα του τύπου «ο ιδιοκτήτης δεν οφείλει να δίνει λογαριασμό στο πώς εκμεταλλεύεται την περιουσία του». Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Τα ενοίκια των φοιτητικών διαμερισμάτων εκτοξεύτηκαν ακόμα και στα 19 ευρώ το τετραγωνικό στην Άνω Κυψέλη. Το επιτελικό κράτος έχει τα εργαλεία να βάλει πλαφόν και να μιλήσει για φθηνή κοινωνική κατοικία.

Αν πριν δέκα χρόνια κάποιος μας έλεγε ότι για ένα δώμα 35τμ πληρώνει 650 ευρώ τον μήνα, θα ήταν το πιο σύντομο ανέκδοτο. Σήμερα, δεν γελάει κανείς. Διαβάζουμε όλο και συχνότερα ρεπορτάζ για ανακαινισμένα ημιυπόγεια σε ένθετα περιοδικών ως δήθεν τάση γκλαμουράτη και νορμάλ για επιλογή κατοικίας. Οι 20χρονοι ψάχνουν κάθε χρόνο για συγκάτοικο επειδή τα ενοίκια για ένα μόνο άτομο που παίρνει ίσως λιγότερο από το βασικό μισθό, είναι απαγορευτικά.

Λίγο πριν σκάσει η φούσκα στην αγορά & ενοικίαση ακινήτων;

 Στην Αθήνα η πλειοψηφία των σπιτιών είναι παλιά ή μη επαρκώς ανακαινισμένα (τα γνωστά χρέπια) και κοστολογούνται πολύ πάνω της αξίας τους σε μια δυσλειτουργική ελεύθερη αγορά. Πριν από ένα χρόνο ζητήσαμε από τους διαχειριστές της ομάδας «Ξεσπιτόγατος» την απάντηση στο ερώτημα «γιατί πλέον χρειάζεται ένα μηνιάτικο για να νοικιάσεις ένα χρέπι».

«Στην Ελλάδα δεν υπήρξαν πολιτικές για τη στέγη ανάλογες με αυτές που αναπτύχθηκαν στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες μετά τον πόλεμο. Μπορεί να μην υπήρξε στεγαστική πολιτική στο πρότυπο των προνοιακών πολιτικών της Δυτικής Ευρώπης, αλλά υπήρξαν πολιτικές που ευνόησαν την πρόσβαση στην ιδιοκατοίκηση μέσα από τα συστήματα της αυτοστέγασης και της αντιπαροχής. Η αυτοστέγαση και η αντιπαροχή υπήρξαν συστήματα πρόσβασης στην κατοικία που ευνόησαν τη συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας μεταπολεμικά να αποκτήσει στέγαση.  Φυσικά τα συστήματα αυτά στηρίχτηκαν και αναπαράχθηκαν μέσα από την δομή της οικογένειας. Η κατάσταση άλλαξε σημαντικά τη δεκαετία του 1990 με τον τραπεζικό δανεισμό που αύξησε πολύ τις τιμές και απέκλεισε από τα δάνεια τους πιο αδύναμους, αλλά και χρέωσε τους πολλούς. Η πρόσβαση στην κατοικία άρχισε να διαχωρίζεται ταξικά όλο και περισσότερο», μας είπαν.

Τα ακίνητα προς ενοικίαση να είναι δυσεύρετα ειδικά τα έτη μετά και τον Covid-19 που η τουριστική κίνηση έχει πάρει τα πάνω της. Δεν πάσχουμε από κάποια ιδεοληπτική τύφλωση, μέναμε στα Εξάρχεια σε πολυκατοικίες που επέλεξαν την βραχυπρόθεσμη μίσθωση των Airbnb και βλέπαμε κάθε εβδομάδα τους τουρίστες να πληκτρολογούν κωδικούς για να πάρουν τα κλειδιά του διαμερίσματος στον πρώτο.

Κι έτσι φτάσαμε να βλέπουμε τον παραλογισμό να χειροκροτούμε το γεγονός ότι κάποιος  παράνομα έγραψε στην είσοδο μιας πολυκατοικίας ένα υβριστικό μήνυμα. Με επαναστατικό αντεπιχείρημα ότι δεν κοστίζει ιδιαίτερα να το καθαρίσει ο ιδιοκτήτης ή ο διαχειριστής του διαμερίσματος. Δεν είναι όμως αυτό το ζήτημα. Φτάσαμε στο σημείο να επικροτούμε τον ασόβαρο βανδαλισμό επειδή ικανοποίησε αυτό το λαϊκό αίσθημα, επειδή κάποιος δεν έμεινε αδιάφορος κι ανήμπορος κι έκανε κάτι, όχι σαν εμάς που μοιρολατρικά το δεχόμαστε. Μας παρουσίασαν άλλο ένα fake δίλημμα για να πιάσουμε συζήτηση στα σχόλια. Επικροτούμε το tag στην είσοδο της πολυκατοικίας ή όχι; Κάτι που είναι επουσιώδες στην πραγματικότητα. Δεν βαρεθήκατε να πετάτε την μπάλα στην εξέδρα;

Ας δούμε την μεγάλη εικόνα με σοβαρότητα. Πρέπει να ζητήσουμε να αποδοθούν οι ευθύνες για την στεγαστική κρίση στους πραγματικούς υπαίτιους, πριν σκάσει η φούσκα σαν την βόμβα του Οπενχάιμερ. Κι όλοι ξέρουμε ποιοι είναι. Αυτοί στη διαχρονικά ελαττωματική εξουσία.