Το προηγούμενο βράδυ δεν κοιμήθηκα. Το πρωί ήθελα να πάω στα επείγοντα, πίστευα ότι παθαίνω καρδιακό επεισόδιο. Εννοείται, δεν μπορούσα να αναπνεύσω κανονικά. Και ναι, έβλεπα ότι κάποιος προσπαθούσε να με χαλαρώσει με το mantra «όλα θα πάνε καλά» αλλά δεν τον άκουγα. Μετά από δυο χρόνια καραντίνας, δεν αντέχω να μπω σε αεροπλάνο. Θα μου πεις τι φταίει η πανδημία για τα δικά σου ψυχολογικά;

Θα σου πω ότι από το 2003 ως το 2019 πετούσα τρεις φορές το χρόνο, τουλάχιστον. Συνήθως, περισσότερες. Για να πάω να δω τους δικούς μου, για επαγγελματικούς λόγους, για ταξίδια, για να συναντηθώ με τους ξενιτεμένους κολλητούς μου. Έχω συμβάλλει τα μέγιστα (μετανιώνω, δεν ήξερα τότε τι έκανα) στην κλιματική αλλαγή πετώντας με τις low cost εταιρείες από το 2003 ως το 2010. Με λίγα λόγια, ήξερα σε ποια πύλη θα κάνω τσεκ ιν και ποια είναι η αγαπημένη μου γωνία στα Duty Free. Είχα αγαπημένο καφέ στη Ρώμη, ήξερα που να πάω για φθηνό κροκ μεσιε στο Παρίσι και είχα αγαπημένο μαγαζί για brunch στο Λονδίνο (δεν καταλαβαίνω τι συνέβη έκτοτε στον τραπεζικό μου λογαριασμό, ξέρω δηλαδή ενοίκια, σούπερ μάρκετ, βενζίνη, ΔΕΗ, τα γνωστά). Και ξαφνικά, έγινε κάτι που δεν το είχε υπολογίσει κανείς, ίσως μόνο ο Μπιλ Γκέιτς. Μας κλειδώσανε στα σπίτια μας. Το ζήσατε όλοι.

Η πρώτη καραντίνα με άφησε με φυτά, λίγα παραπάνω κιλά, να ακούω podcasts και με συνταγές για banana bread. Όλα καλά. Η δεύτερη, πήρε την σχετικά ανώδυνη κλειστοφοβία μου (εντάξει, δεν μπαίνω σε ασανσέρ, ανεβαίνω όμως σκάλες και γυμνάζω γλουτούς μου) και την έκανε αγχώδη διαταραχή. Και κρίσεις πανικού. Δεν μπορούσα να μπω σε μετρό, σε τρένο, σε τράπεζα (ναι), σε κινηματογράφο και σε θέατρο. Μη σου τύχει. Πήγα το άβολο σε άλλο λέβελ, δυσθεώρητο.

Όταν λέμε δεν μπορούσα, εννοώ ότι το δοκίμασα κι έβγαινα με ιδρωμένες παλάμες, ταχυκαρδία και τρέμουλο στα χέρια. Δεν ξέρω τι κλικ έγινε στον εγκέφαλο μου αλλά εγώ σε κλειστό χώρο με κόσμο ένιωθα απειλή.Όμως, οι αγαπημένοι μου άνθρωποι εξακολουθούν να ζουν μόνιμα στο εξωτερικό. Κάποια στιγμή έπρεπε να το ξεπεράσω. Γιατί πόσες βιντεοκλήσεις μπορείς να κάνεις πλέον; Εγώ τις βαρέθηκα. 

Τι γιόγκα ξεκίνησα με αναπνοές (δεν με βοήθησε, ίσως δεν μου ταίριαξε να λέω ομ ομ ομ), τι τρέξιμο (έχασα τα κιλά της καραντίνας, παρέμεινα κλειστοφοβική), τι διάβαζα βιβλία κι άρθρα για το πώς να ξεπεράσω τη φοβία μου. Τίποτα.  Ναι, θα ξεκινήσω κάποια στιγμή ψυχοθεραπεία. Αλλά το χειμώνα που μας πέρασε, αποφάσισα να βάλω φυσικό αέριο και να δίνω κάθε μήνα το εισιτήριο για Νέα Υόρκη σε λογαριασμούς. Επίσης, ήμουν λειτουργική στην καθημερινότητά μου. Πήρα βαλεριάνες και πήγαινα σινεμά και στο θέατρο καθόμουν δίπλα στην πόρτα, σχεδόν έκοβα εισιτήρια. Έλεγα ότι σίγουρα θα πάω τον επόμενο μήνα, μέχρι που πέρασε εξάμηνο. Life happens.

Τι έμαθα για το άγχος που βίωνα; Το συναίσθημα που χαρακτηρίζεται από δυσφορία, ανησυχητικές σκέψεις και σωματικές αλλαγές – δεν είναι απαραίτητα κακό. Από εξελικτική άποψη, υποτίθεται ότι είναι λειτουργικό και είναι στην πραγματικότητα εδώ για να μας προστατεύει. Τι έμαθα για το αυξημένο άγχος που ένιωθα ενίοτε; Είναι διαταραχή. Η πανδημία μας έβγαλε από τον κόσμο της βεβαιότητάς μας. Όταν έφτασε στο κατώφλι μας, η αβεβαιότητα αυξήθηκε — και γι’ αυτό το άγχος ανέβηκε σε κάθε τομέα της ζωής μας.

Το μυαλό μου φτιάχνει σενάρια που δεν είναι πιθανό να συμβούν, και αυτό είναι που με κάνει να αγχώνομαι. Έχω σκεφτεί ότι θα γίνει αεροπειρατεία, ότι θα πάρει φωτιά η καμπίνα, ότι θα κοιμηθεί ο πιλότος, ότι δεν θα πετάξουμε επειδή έχει κίνηση (αυτό συμβαίνει κάθε μέρα πλέον στο αεροδρόμιο). Κυρίως, αγχώνομαι γιατί δεν θα έχω τον έλεγχο. Θα νιώσω άβολα. Κι αυτό είναι το κλικ που πρέπει να κάνουμε. Αν το συνδέσουμε το ταξίδι με αεροπλάνο με κάτι χαρούμενο. Πχ. να πας να δεις μια αγαπημένη σου μπάντα σε live. Υπάρχουν μερικά εργαλεία που βοηθούν δοκισμασμένα όσο είστε δεμένοι στη θέση σας: αναπνοές. Μια λίστα με μουσική που σας χαλαρώνει. Να βάλετε ακουστικά και δημιουργήστε το σύμπαν σας. Να κατεβάσετε την αγαπημένη σας σειρά στο λάπτοπ.

Κι αν -παρόλα αυτά- ακόμη αγχώνεστε, υπάρχει πάντα το θαυματουργό αγχολυτικό, μυοχαλαρωτικό, ηρεμιστικό χαπάκι που μουδιάζει το φόβο. Εγώ το πήρα, πρώτη φορά, κοιμόμουν ώρες μετά. Ωστόσο, μόλις ταξιδέψεις ξανά, έχεις κάνει το πιο σημαντικό βήμα. Το επόμενο είναι μια καλή ψυχανάλυση, μια ολοκληρωμένη θεραπεία. Και να λες σε εκείνους που θεωρούν το «μην αγχώνεσαι» συμβουλή, να μάθουν τι σημαίνει ενσυναίσθηση. Το άγχος έχει levels, το παροξυσμικό, δεν μπορεί να εκλογικεύσει τίποτα. Ωστόσο, εφόσον ταξίδεψα εγώ, που έβλεπα εφιάλτες ότι ανοίγω την έξοδο κινδύνου και κάνω τον Τομ Κρουζ στις Επικίνδυνες Αποστολές για να γλυτώσω από αεροπειρατεία, τότε σίγουρα μπορείτε κι εσείς.

Τι έκανα μόλις προσγειωθήκαμε; Έκλεισα ήδη το επόμενο.