Καλως ήρθατε στον κόσμο της post generation. Των παιδιών του tablet και του smartphone, της τεχνολογίας και της ψηφιακής επικοινωνίας. Των παιδιών που είδαν το φως τούτου του κόσμου μετά το περιβόητο Μillenium και την Τζενιφερ Λόπεζ. Των παιδιών που βλέπουν το Back to the Future σαν ταινία παρωδία και τα πρόσωπα μας avatar σε ψηφιακά προφιλ. 

Σκέψου το λίγο… Αναθρέφονται μελλοντικοί νέοι ενήλικες και η μοναδική σχέση που έχουν με τη φύση και το περιβάλλον είναι από τα βίντεο και τις εικόνες υπερ-υψηλής ανάλυσης της κάθε ηλεκτρονικής συσκευής που πιάνουν στα χέρια τους. Χωρίς αληθινές εμπειρίες. Άραγε, στο μέλλον, θα έχουν περιέργεια να αγγίξουν τα δροσερά πέταλα ενός λουλουδιού; Να το μυρίσουν; Να το προσφέρουν; Ή όλη η «φυσική» εμπειρία θα αρχίζει και θα τελειώνει σε μια οθόνη; Κι ο ουρανός με τα υπέροχα χρώματα; Από έμπνευση, θα γίνεται trending topic στα social, όταν είναι κόκκινος και μόνο για μερικές ώρες; 

Κι αν όλα αυτά ακούγονται ρομαντικά, οι διαπροσωπικές σχέσεις, που, έτσι κι αλλιώς, είναι «μανίκι», πώς θα χτίζονται; Μέσα από speed dating εφαρμογές και “fast track” ραντεβού; 

Όταν έχεις μάθει να επικοινωνείς στην «ασφάλεια» της απόστασης, μέσω chat, messenger, facebook, sms, mail, πώς θα έρθεις κοντά με τον άλλον; Η αγκαλιά, ας πούμε, έχει άλλη γλύκα από τα τρυφερά και χαριτωμένα, κατά τα άλλα, emoji. Και η μαγεία του φιλιού; Λες να προτιμούν να βλέπουν πορνό από το να κάνουν αληθινό σεξ;

Το βέβαιο είναι ότι κάθε παιδί που ασχολείται με την τεχνολογία από τη νηπιακή ηλικία, θα εξελιχθεί σε μικρή ή μεγαλύτερη “ιδιοφυϊα”. Οι εκπαιδευτικές εφαρμογές είναι τόσες πολλές, που κυριολεκτικά ξεμυαλίζουν. Παρέχουν ευκαιρίες για πνευματική όξυνση, αναπτύσσουν «κρυμμένες» δεξιότητες, ανοίγουν νέους ορίζοντες στη γνώση, τη μάθηση αλλά και τη συνεργασία.

Δεν πρέπει να παραβλέπουμε πως η φιλοσοφία της υπερβολικής εξειδίκευσης, της καριέρας και του ατομικισμού παρακμάζει μπροστά στην ταχύρυθμη ανάπτυξη της ψηφιακής επικοινωνίας, του “κάνε αυτό που αγαπάς” και του crowd-sourcing. 

Όμως συγκρίνονται όλα αυτά με την εμπειρία ενός ταξιδιού; Με την πρόκληση επαφής με νέες καταστάσεις, νέα μέρη, νέους ανθρώπους «σε πρώτο πλάνο», από κοντά; 

Ήδη, διαφαίνεται πως η κοινωνία του αύριο θα είναι, σε μεγάλο βαθμό, κοινωνία της χαύνωσης, με μάτια που θα κοιτάζουν για να δουν 3D ολογράμματα και απλές καθημερινές ανάγκες που θα γίνονται με ένα “χάδι” στην οθόνη. Αυτοί είναι όμως οι μελλοντικοί ενήλικες, αυτοί θα αποφασίζουν για τις ζωές μας, αυτοί θα καθιερώσουν τους κώδικες επικοινωνίας στο μέλλον, αυτοί θα διαδώσουν ιστορία και πολιτισμό… Θα τα καταφέρουν ή απλά θα νοιάζονται για το επόμενο καταναλωτικό αγαθό που θα κάνουν δικό τους;

«Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής και οι φορητές συσκευές αποτελούν χρήσιμα και συναρπαστικά εργαλεία για όλη την οικογένεια. Ωστόσο η υπερβολή στη χρήση μπορεί να οδηγήσει σε ακραίες συμπεριφορές, ενώ – όπως και στον φυσικό κόσμο – υπάρχουν «παγίδες» που απαιτούν προσοχή, ενημέρωση και σωστό χειρισμό» μας λέει η Άρτεμις Τσίτσικα, επιστημονική υπεύθυνη Μονάδας Εφηβικής Υγείας του Νοσοκομείου Παίδων.

Είναι στον ρόλο των γονιών να εξηγήσουν (και όχι να απαγορεύουν) πόση ώρα την ημέρα επιτρέπεται η χρήση του υπολογιστή ή του Playstation. Όταν τα παιδιά το παρακάνουν, αποπροσανατολίζονται, αγχώνονται, έχουν διάσπαση προσοχής (δεν μπορούν, δηλαδή, να παραμείνουν συγκεντρωμένα), «μουδιάζουν» συναισθηματικά, εθίζονται. 

H ενδοοικογενειακή “ηρεμία” δεν καθιστά baby sitters τις οθόνες των tablet. Δεν γίνεται να θέλουμε τα παιδιά μας εξωστρεφή και την ίδια στιγμή να τα αφήνουμε χαμένα στην εσωστρέφεια της οθόνης.

Το “άσε κάτω αυτό το μαραφέτι!” το είδαμε και στη δική μας περίπτωση, δεν πιάνει. Βάζαμε ακουστικά, χτυπιόμασταν και στο τέλος κάναμε το δικό μας, το απαγορευμένο.

Το “πρόσεξε μη σου ρίξουν κάτι στο ποτό σου» και το «μη μιλάς με σε αγνώστους”, έγινε “μη δίνεις τα στοιχεία σου στο Ίντερνετ”. Η τεχνολογία δεν έκανε τα πάντα στον κόσμο μας καλύτερα. 

Σύμφωνα με έρευνα «χαστούκι», το 63% των εφήβων επικοινωνεί με αγνώστους στο διαδίκτυο, ενώ οι μισοί από αυτούς τους συναντούν στο φυσικό περιβάλλον και 10% αναφέρει ότι η εμπειρία καταλήγει σε τραύμα. Το πιο σοκαριστικό είναι ότι το 70% των γονέων δεν γνωρίζει για τη συνάντηση αυτή! 

Η κλειστή πόρτα του σπιτιού δεν είναι το antivirus που θα σώσει τα παιδιά μας. Η έλλειψη χρόνου για αληθινό παιχνίδι μπορεί να οδηγήσει μελλοντικά σε ναρκισσισμό, έλλειψη δημιουργικότητας, ακόμη και σε αυτοκτονία. Τα παιδιά χρειάζονται φίλους, όχι likes και followers. 

Η κα Άρτεμις Τσίτσικα είναι σαφής: «Καμία επαφή με την τεχνολογία για παιδιά έως 3 χρόνων. Υπερεκτίθεται ο εγκέφαλος και προκαλούνται σπασμοί. Άνω των 3 χρόνων μπορούν να παίζουν κάποια παιχνίδια για λίγο και πάντα με γονική επιστασία. Μια καλή ιδέα είναι να παίζουν και οι γονείς μαζί με τα παιδιά τους παιχνίδια στον υπολογιστή και μετά να συζητάνε γιαυτό».

Με τα καλά και τα κακά της λοιπόν η τεχνολογική εξέλιξη είναι δίπλα μας. Ας βγάλουμε το κεφάλι μας έξω από την οθόνη κι ας αναλογιστούμε το τι τελικά είναι καλό για τα παιδιά του σήμερα και τους ενήλικες του αύριο. Ο κόσμος που τους δίνουμε σίγουρα θα μπορούσε να είναι καλύτερος, ο τρόπος και οι αξίες που τους κληρονομούμε όμως μπορεί να τα βοηθήσει να τον αλλάξουν. 

 

Tip: Αν θέλεις επιπλέον πληροφορίες ή ραντεβού, επικοινώνησε με τη Γραμμή Στήριξης «ΜΕ. Υποστηρίζω» της Μονάδας Εφηβικής Υγείας (Μ.Ε.Υ.), Νοσοκομείο Παίδων «Π & Α Κυριακού», 80011 80015 καθημερινά από τις 9:00 έως τις 15:00 χωρίς χρέωση.