Ο θάνατος του ηγέτη της Χαμάς, Γιαχία Σινουάρ, από τις ισραηλινές δυνάμεις στη Γάζα την Τετάρτη, προκάλεσε τόσο ενθουσιασμό όσο και ανησυχία στο Ισραήλ και πέρα από αυτό. Η εξόντωση του ανθρώπου που θεωρείται υπεύθυνος για τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου 2023, αποτελεί ενδεχομένως ένα κομβικό σημείο στη βίαιη και διευρυνόμενη σύγκρουση, που συνεχίζεται πλέον για δεύτερο χρόνο.
Η Χαμάς επιβεβαίωσε τον θάνατό του με ανακοίνωση την Παρασκευή, δηλώνοντας ότι ήταν «επώδυνη και οδυνηρή» η απώλεια του ηγέτη της, ενώ τον ανακήρυξε «σύμβολο του παλαιστινιακού λαού». Οι επιθέσεις της Χαμάς, σύμφωνα με ισραηλινές πηγές, προκάλεσαν τον θάνατο 1.200 ανθρώπων, ενώ περίπου 250 άτομα αιχμαλωτίστηκαν.
Αμέσως μετά, το Ισραήλ εξαπέλυσε στρατιωτική εκστρατεία στη Γάζα, σκοτώνοντας περισσότερους από 42.400 Παλαιστίνιους και τραυματίζοντας πάνω από 99.000, όπως αναφέρει το Υπουργείο Υγείας της Γάζας.
Τι Χαμάς έρχεται χωρίς τον Σινουάρ;
Ο θάνατος του Σινουάρ υπογραμμίζει ότι η Χαμάς συνεχίζει να λειτουργεί, παρά την απώλεια πολλών ηγετών της. Το δίκτυο των σηράγγων στη Γάζα συνεχίζει να προσφέρει κάλυψη και ευελιξία στους μαχητές της Χαμάς, ωστόσο το γεγονός ότι ο Σινουάρ βρέθηκε και σκοτώθηκε στην επιφάνεια δείχνει ότι οι επιλογές ασφαλείας της οργάνωσης στενεύουν.
Η δολοφονία του, ωστόσο, περιπλέκει τις διαπραγματεύσεις για ένα από τους βασικούς στόχους του Ισραήλ στην κατοχή της Γάζας, που άρχισε πριν από 12 μήνες. «Η εξόντωση του Σινουάρ σημαίνει ότι το Ισραήλ δεν έχει πλέον κάποιον να μιλήσει για τους ομήρους στη Γάζα», δήλωσε ο δικηγόρος Καρίμ Τζούντα από τη Γάζα. «Πιστεύω ότι είτε έχουν σκοτωθεί είτε έχουν χαθεί, ή βρίσκονται με ομάδες που δεν έχουν επαφή με το κεντρικό κίνημα».
Ο Τζούντα εξήγησε ότι η Χαμάς δεν είναι πλέον ένα συνεκτικό κίνημα, καθώς τα δίκτυα επικοινωνίας της έχουν καταρρεύσει, οι ηγέτες της έχουν σκοτωθεί και η αποκέντρωση έχει επιδεινωθεί. «Δεν μπορούν να κάνουν τίποτε μεγαλύτερο από αυτό που ήδη κάνουν», πρόσθεσε.
Στα σύνορα της Γάζας, ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας, Γιοάβ Γκάλαντ, κάλεσε τους υπόλοιπους μαχητές της Χαμάς να παραδοθούν. «Ο Γιαχία Σινουάρ τελείωσε τη ζωή του κυνηγημένος, καταδιωκόμενος, χωρίς έλεγχο της οργάνωσής του και νοιαζόμενος μόνο για τον εαυτό του», είπε. «Αυτό είναι το σημείο που πρέπει να βγείτε έξω, να απελευθερώσετε τους ομήρους και να παραδοθείτε».
Ο Πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου χαρακτήρισε τον θάνατο του Σινουάρ «την αρχή της εποχής μετά τη Χαμάς» και δήλωσε σε βιντεοσκοπημένο μήνυμα ότι ο θάνατός του δείχνει ότι η Χαμάς «δεν θα κυβερνήσει πλέον τη Γάζα».
Διαδηλωτές κρατούσαν πλακάτ για τη δολοφονία του Σινουάρ κατά τη διάρκεια διαδήλωσης στο Τελ Αβίβ, απαιτώντας κατάπαυση του πυρός και την άμεση απελευθέρωση των ομήρων.
Ο Νετανιάχου απευθύνθηκε επίσης στους Παλαιστίνιους κατοίκους της Γάζας, λέγοντας ότι αυτό το γεγονός αποτελεί μια ευκαιρία να απελευθερωθούν από την «τυραννία» της Χαμάς. Η οργάνωση είχε αναλάβει τον έλεγχο της Γάζας μετά την εκλογή της το 2006, κερδίζοντας τη Φατάχ και από τότε δεν έχουν διεξαχθεί εκλογές.
«Η εξόντωση του Σινουάρ ίσως να συμβολίζει το τέλος του πολέμου στη Γάζα και την αρχή του ευρύτερου πολέμου στην περιοχή κατά του Ιράν και των συμμάχων του», έγραψε ο πρώην επικεφαλής στρατιωτικών πληροφοριών του Ισραήλ, Άμος Γιαντλίν, στην πλατφόρμα X. Ο Γιαντλίν σημείωσε ότι δημιουργικές λύσεις, όπως μια εκεχειρία μιας εβδομάδας, θα μπορούσαν να ενθαρρύνουν άλλες αραβικές χώρες να βοηθήσουν στην οικοδόμηση μιας εναλλακτικής ηγεσίας στη Γάζα. «Η μπάλα είναι στα χέρια της ισραηλινής κυβέρνησης», τόνισε.
Το θέμα των ομήρων παραμένει κεντρικό σε οποιαδήποτε προσπάθεια για κατάπαυση του πυρός. Οι ισραηλινές αρχές πιστεύουν ότι 101 άτομα παραμένουν αιχμάλωτα στη Γάζα, εκ των οποίων περίπου το ένα τρίτο θεωρείται νεκρό. Η επιστροφή τους έχει καταστεί η πιο κρίσιμη παράμετρος για την Ισραηλινή πολιτική ελίτ, όχι μόνο στη Γάζα, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή.
«Πρέπει να κάνουμε τα πάντα για να επαναφέρουμε τους 101 ομήρους που βρίσκονται σε φρικτές συνθήκες», έγραψε ο Ισραηλινός Πρόεδρος Ισαάκ Χέρτζογκ στα κοινωνικά μέσα.
Ο Μπένι Γκαντζ, πρώην αρχηγός των Ισραηλινών Ενόπλων Δυνάμεων, δήλωσε ότι ο θάνατος του Σινουάρ στέλνει ένα μήνυμα στους εχθρούς του Ισραήλ, ότι δεν θα ησυχάσουν μέχρι να «πληρώσουν για τα εγκλήματά τους». Ωστόσο, πρόσθεσε πως θα πρέπει να αξιοποιηθεί για την επιστροφή των ομήρων, προειδοποιώντας ότι οι Ισραηλινές δυνάμεις ίσως να παραμείνουν στη Γάζα για χρόνια.
Ο Νετανιάχου χαρακτήρισε αυτό το γεγονός «σημαντική στιγμή στον πόλεμο» και διαβεβαίωσε ότι οι στρατιωτικές και οι μυστικές υπηρεσίες θα συνεχίσουν «με όλες τους τις δυνάμεις» για να φέρουν πίσω τους ομήρους.
Σε δημόσια δήλωση, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός υποσχέθηκε ακόμη και μια μορφή αμνηστίας στα μέλη της Χαμάς που θα βοηθήσουν στην επιστροφή των αιχμαλώτων. «Όποιος αφήσει το όπλο του και επιστρέψει τους ομήρους, θα του επιτρέψουμε να φύγει και να ζήσει», είπε.
Ο Ντάνιελ Λίφσιτς, του οποίου ο παππούς Οντέντ είναι μεταξύ των Ισραηλινών ομήρων που θεωρούνται ζωντανοί, δήλωσε ότι τόσο ο Σινουάρ όσο και ο Νετανιάχου εμπόδιζαν μέχρι στιγμής μια συμφωνία για κατάπαυση του πυρός. «Τώρα είναι η στιγμή για τον Ισραηλινό πρωθυπουργό να καταλήξει σε συμφωνία», είπε, υπογραμμίζοντας ότι ο θάνατος του Σινουάρ ήταν «εμπόδιο» για μήνες.
Κατά τη διάρκεια μιας διαδήλωσης στο Τελ Αβίβ για τις οικογένειες των αιχμαλώτων, υπήρξε τόσο γιορτή όσο και ανησυχία. Η Ντάνα Λέιτερσντορφ δήλωσε συγκινημένη, αλλά ταυτόχρονα ανησυχεί για την τύχη των ομήρων μετά τον θάνατο του ηγέτη της Χαμάς. «Τώρα οι όμηροι είναι στα χέρια πολύ σκληρών, ασύντακτων ανθρώπων», ανέφερε.
Άλλοι, όπως η 60χρονη Γιαέλ Αντάρ, της οποίας ο γιος σκοτώθηκε στις επιθέσεις του 2023 και η σορός του κρατήθηκε αιχμάλωτη, ευχαρίστησαν τον ισραηλινό στρατό για την «επιτυχία» και ζήτησαν από την κυβέρνηση και τους μεσολαβητές, όπως τις ΗΠΑ, την Αίγυπτο και το Κατάρ, να «αξιοποιήσουν τη στιγμή» για να φέρουν πίσω τους ομήρους αμέσως.
Μετά τον θάνατο του Σινουάρ, πολιτικές ομάδες στη Δυτική Όχθη κήρυξαν «ημέρα οργής κατά του πολέμου και της πολιορκίας» στη βόρεια Γάζα.
Ο δικηγόρος και ακτιβιστής ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Αίγυπτο, Χαλίντ Άλι, χαρακτήρισε τον Σινουάρ «ήρωα» που έφυγε με «τιμή, υπερηφάνεια και θάρρος», ενώ η ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα συνεχίζεται αδιάκοπη, με δηλώσεις διεθνών ηγετών να ζητούν εκεχειρία.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας τόνισε πως «σχεδόν όλοι στη Γάζα πεινάνε», ενώ ο πρόεδρός του, Τέντρος Αντανόμ, κάλεσε και πάλι για ειρήνη, υπογραμμίζοντας ότι «το καλύτερο φάρμακο είναι η ειρήνη».
Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δήλωσε ότι ο θάνατος του Σινουάρ ήταν «καλή μέρα για το Ισραήλ, τις Ηνωμένες Πολιτείες και τον κόσμο». Από τους επτά Αμερικανούς πολίτες που κρατούνταν όμηροι, τέσσερις πιστεύεται ότι είναι ακόμη ζωντανοί.
Ο Μπάιντεν τόνισε ότι υπάρχει πλέον η ευκαιρία για μια «επόμενη μέρα στη Γάζα, χωρίς τη Χαμάς στην εξουσία», και μια πολιτική διευθέτηση που θα φέρει ένα καλύτερο μέλλον για τους Ισραηλινούς και τους Παλαιστίνιους. «Ο Γιαχία Σινουάρ ήταν ένα αξεπέραστο εμπόδιο για την επίτευξη αυτών των στόχων. Αυτό το εμπόδιο δεν υπάρχει πια», ανέφερε ο Λευκός Οίκος, ενώ πρόσθεσε ότι «πολλή δουλειά παραμένει μπροστά μας».
Ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, σε συνομιλίες του με τους Σαουδάραβες και Καταριανούς ομολόγους του, επεσήμανε ότι ο Σινουάρ είχε απορρίψει τις προσπάθειες των ΗΠΑ και των συμμάχων τους για κατάπαυση του πυρός και την επιστροφή των ομήρων. Ο Μπλίνκεν δήλωσε ότι οι ΗΠΑ θα διπλασιάσουν τις προσπάθειες για τον τερματισμό της σύγκρουσης, ώστε να δοθεί στους κατοίκους της Γάζας η δυνατότητα να ξαναχτίσουν τη ζωή τους. Ο Ισραηλινός Υπουργός Εξωτερικών, Ισραήλ Κατζ, έκανε έκκληση για «υποστήριξη» στους στόχους του Ισραήλ, για τη δημιουργία μιας «νέας πραγματικότητας στη Γάζα» και την άμεση επιστροφή των αιχμαλώτων.
