Το λέγανε παλιότερα, σαν αστειάκι, περισσότερο για να γίνει σαφές πως μπορεί να μην είναι υποχρεωτικό, είναι όμως επιθυμητό: Το πουρμπουάρ δεν είναι πόλη της Γαλλίας. Έτσι όπως (δεν) πάει πάντως η δουλειά, το επίσης γνωστό ως φιλοδώρημα θα γίνει πιότερο κάτι σαν… χαμένη Ατλαντίδα.
Θα ξεκινήσουμε μάλλον λίγο ανορθόδοξα, είναι ωστόσο χρήσιμο να μπει ένα κάποιο πλαίσιο. Μία από τις μεγαλύτερες αλλαγές που συντελέστηκε στην καθημερινότητά μας τα τελευταία χρόνια είναι πως όλο και λιγότεροι κουβαλάμε πάνω μας μετρητά. Αρχικά λόγω των capital controls που επέβαλαν λίγο λίγο και τελικά πλήρως, τη χρήση POS ενώ «ανάγκασαν» άπαντες να έχουν και τραπεζική κάρτα για τις συναλλαγές τους. Και εν συνέχεια λόγω της πανδημίας του κορονοϊού, όταν τα κέρματα και τα χαρτονομίσματα στηλιτευτήκαν ως φέροντα ιούς και μικρόβια, μην τα ακουμπάς αυτά είναι βρώμικα (που είναι).
Από τη στιγμή δε, που έγινε δυνατό να έχεις και την κάρτα στο κινητό σου τηλέφωνο, το πράγμα έγινε ακόμα πιο εύκολο. Ούτε πορτοφόλι δεν χρειάζεσαι να κουβαλάς πια. Κάποιοι θα σου ανταπαντήσουν πως αυτό δεν είναι ελευθερία και ότι έτσι γίνεσαι για τα καλά «σκλάβος» του συστήματος δίνοντας εκούσια και αφελώς τα δεδομένα της ζωής σου – τι καταναλώνεις, πόσο συχνά και πάει λέγοντας. Εμείς θα περιοριστούμε στο να πούμε πως γενικώς είναι ένα ζήτημα σοβαρό το πόσο δικιά μας πληροφορία μοιραζόμαστε, εκούσια ή ακούσια, μέσω διαδικτύου.
Το φιλοδώρημα στον καιρό των ηλεκτρονικών συναλλαγών
Αρέσει δεν αρέσει, είμαστε φουλ σε φάση «μετά από σένα POS». Άλλοι το έχουμε συνηθίσει απόλυτα και άλλοι ακόμα δεν θέλουν να το βλέπουν, ειδικά κάποιοι επιχειρηματίες που αρνούνται να αποδεχτούν πως σε κάθε τους συναλλαγή έχει μερίδιο και η τράπεζα ή ότι τα μηχανήματα συνδέονται απευθείας με τις ταμειακές μηχανές – βέβαια μετακυλύουν συχνά το κόστος στον πελάτη, αλλά ας το αφήσουμε και αυτό, προς ώρας.
Κι αφού κάναμε την… ιστορική αναδρομή μας, πάμε στο κυρίως ζητούμενο τούτων των γραμμών. Το φιλοδώρημα έχει περάσει στα POS ως ξεχωριστή επιλογή. Θεωρητικά αποτελεί μια ωραία προσθήκη ακριβώς επειδή πολλοί δεν κουβαλάνε πάνω τους μετρητά. Θες να δώσεις πουρμπουάρ, αλλά δεν έχεις μαζί σου λεφτά; Κανένα πρόβλημα, και ηλεκτρονικά μια χαρά γίνεται.
Σε ορισμένα μαγαζιά αυτά τα ποσά δεν φτάνουν ποτέ στους σερβιτόρους, αλλά τα «τσεπώνουν» ανερυθρίαστα τα αφεντικά; Ναι, μόνο που, συγνώμη, αυτό θα μπορούσε να συμβεί και με μετρητά. Το κακό αφεντικό είναι κακό αφεντικό και θα είναι τέτοιο πάντα, υπό πάσα δηλαδή συνθήκη. Εν προκειμένω επιλέγουμε να σταθούμε στους καλούς ή πιο ορθώς στους νορμάλ. Αυτούς δηλαδή που όντως αποδίδουν τα tips στους αποδέκτες τους.
Το κράτος θέλει κι αυτό το κατιτίς του – από συνήθεια, μάλλον
Να που όμως, έρχεται το κράτος να παίξει το ρόλο του «κακού». Φορολογώντας (και) το φιλοδώρημα μέσω ηλεκτρονικών συναλλαγών. Με απόφαση του Αρείου Πάγου το ζήτημα επανέρχεται στο προσκήνιο. Ακόμα και το μικρό ποσό που αφήνουν οι πελάτες στον εργαζόμενο, θεωρείται μισθός και άρα πρέπει να υπάρξει παρακράτηση και ασφαλιστική εισφορά. Δημιουργείται έτσι βέβαια το ερώτημα, που έθεσε και ένας εργαζόμενος στην εστίαση «δηλαδή αν το βρει η εφορία πάνω στο τραπέζι, θεωρείται διακίνηση μαύρου χρήματος;».
Δηλαδή, σοβαρά, αυτή είναι η λύση που βρήκε το ελληνικό κράτος για τη φοροδιαφυγή; Όταν «μεγάλα κεφάλια» κάνουν πάρτι στο να εφευρίσκουν μυριάδες τρόπους για να ξεγλιστράνε από την Εφορία, όταν άλλοι χρωστάνε εκατομμύρια ευρώ και κυκλοφορούν σαν να μην τρέχει τίποτα, το πρόβλημα είναι το «εξτραδάκι» που βγάζει ένας σερβιτόρος; Που είναι μάλιστα όλο και μικρότερο πια, αφού έχουν παρέλθει οι εποχές των παχιών αγελάδων.
Μην βιαστείς να πεις κάτι σε στιλ «και εγώ κάνω τη δουλειά μου και δεν παίρνω κανένα tip γι’ αυτό, γιατί αυτοί να παίρνουν;» γιατί είσαι εκτός θέματος. Δεν λέμε αν πρέπει να δώσεις ή όχι πουρμπουάρ. Αυτό είναι στη διακριτική σου ευχέρεια. Αυτό που εξετάζουμε είναι τι συμβαίνει όταν αποφασίσεις να δώσεις. Μέσω κάρτας.
Ο μέσος πολίτης φορολογείται ήδη παραπάνω από όσο σηκώνει. Έμμεσα ή άμεσα. Το φιλοδώρημα είναι ένας ωραίος τρόπος να ανταμείψεις έναν σερβιτόρο για το πώς σε αντιμετώπισε, για τον κόπο του. Δεν είναι υποχρεωτικό. Είναι προβληματικό, όμως, να έρχεται το κράτος και να σου λέει πως γι’ αυτό το «ευχαριστώ» θέλει κι αυτό το κατιτίς του. Ηθικά και πρακτικά.
