«Τον Δεκαπενταύγουστο, τα θαύματα γίνονται μόνο όταν είσαι (πλέον) έτοιμος να τα πιστέψεις». Αυτή την αναφορά από την εξαιρετική ταινία – κοινωνικό ψυχογράφημα «Δεκαπενταύγουστος» του Κωνσταντίνου Γιάνναρη θα πρέπει να είχε στο μυαλό του ο Κωνσταντίνος Κεκάτος.
Ήταν εκείνο το τηλεφώνημα από το υπουργείο Πολιτισμού που γνωστοποιούσε στον σκηνοθέτη πως θα ήταν μέλος της κριτικής επιτροπής για την επιλογή της ελληνικής ταινίας που θα προταθεί στην Αμερικανική Ακαδημία για τα 97ο Διαγωνισμό των Βραβείων Όσκαρ.
Στην ίδια σκέψη, περί θαύματος, θα μπορούσαν να είχαν συντονιστεί η δημοσιογράφος Λήδα Γαλανού, η ηθοποιός Κόρα Καρβούνη, η σεναριογράφος Κάλλια Παπαδακη, η σκηνοθέτρια Ασημίνα Προέδρου (παρακολουθήστε το υπέροχο Πίσω από τις Θυμωνιές στο ERTFlix).
Φαίνεται όμως πως ούτε τα ίδια τα μέλη της επταμελούς επιτροπής δεν πίστεψαν στο συγκεκριμένο θαύμα. Γιατί περί θαύματος θα επρόκειτο να μπορούσε να συστήσει το υπουργείο Πολιτισμού μια επιτροπή με υποδειγματική σύνθεση. Θα έπρεπε οι άνθρωποι της 7ης Τέχνης να μπαίνουν σε ουρές γονυπετείς κάθε χρόνο για προσκύνημα στην οδό Μπουμπουλίνας, όπου εδρεύει το υπουργείο.
Έτσι, στις 13 Αυγούστου, και αφότου τα μέλη της επιτροπής έλαβαν τα links για να παρακολουθήσουν τις ταινίες και σχετικές οδηγίες, τους «τελείωσαν» με ένα email. Όπως και το θαύμα, που στην Ελλάδα κρατά τρεις ημέρες σύμφωνα με τον σοφό λαό.
«Την επόμενη μέρα εγώ και οι τρεις κύριες (σσ. Λήδα Γαλανού, Κόρα Καρβούνη, Κάλλια Παπαδακη) λάβαμε ένα ακόμη mail στο οποίο απαλλασσόμασταν από τα καθήκοντα μας καθώς όπως ανεκδιήγητα ανέφερε η επιστολή: το κάλεσμά μας συνέβη «εκ παραδρομής», διηγείται σε ανάρτησή του στο Facebook ο Βασίλης Κεκάτος και συνεχίζει:
«Σαν να μην είχαν προηγηθεί όλα αυτά τα τηλέφωνα κι όλη αυτή η ηλεκτρονική επικοινωνία που διήρκησαν σχεδόν δύο εβδομάδες. Σαν κάποιος υπάλληλος αυθαίρετα και μυστικά να αποφάσισε να μας καλέσει και να μας προσφέρει πρόσβαση στο υλικό καλλιτεχνικών έργων, τα οποία θα έπρεπε να προστατεύονται με κάθε πιθανό τρόπο από ανθρώπους που δεν αποτελούν κομμάτι γνωμοδοτικού οργάνου κρατικής προέλευσης.
»Πασιφανώς, η επιλογή μας και η πολυήμερη επικοινωνία μας είναι αδύνατον να έχει συμβεί “εκ παραδρομής” και για αυτόν τον λόγο εγείρονται ερωτήματα σχετικά με το ποια είναι τα πραγματικά κίνητρα της καθαίρεσής μας και της αντικατατάστασής μας με συνοπτικές διαδικασίες».
Εκ παραδρομής, εκ της διευθύνσεως… Δανίκας!
Τις επόμενες ημέρες το υπουργείο Πολιτισμού προσπαθούσε να μαζέψει το θέμα, να το περιορίσει και να το προσωποποιήσει σε μια υπάλληλο η οποία υπέπεσε «σε ατομικό λάθος» σύμφωνα με τον υφυπουργό Πολιτισμού, Ιάσωνα Φωτήλα. Αχ αυτά τα ατομικά λάθη των υφισταμένων…
Το υπουργείο Πολιτισμού ανακοίνωσε μια νέα επιτροπή, της οποίας μέλη της ήταν και πάλι πρόσωπα που υπήρχαν και στην πρώτη επιτροπή, οι Παναγιώτης Ράππας, Σπύρος Ταραβήρας, Ασημίνα Προέδρου, με την τελευταία να παραιτείται για λόγους ευθιξίας. Ο θόρυβος και η καχυποψία που δημιουργήθηκε έφερε την απόσυρση 20 ταινιών από τους δημιουργούς τους, σκηνοθέτες και παραγωγούς, οι οποίοι με επιστολή τους κάνουν λόγο για «παρεμβάσεις κατά τη συγκρότηση επιτροπής που θα γνωμοδοτήσει ποια ταινία θα επιλεχθεί».
Η νέα επιτροπή, λοιπόν, αποτελείται από τους Έβαν Σπηλιωτόπουλο (σεναριογράφος), Δημήτρη Δανίκα (κριτικός κινηματογράφου), Χριστίνα Λαζαρίδη (σεναριογράφος), Ασημίνα Προέδρου (σκηνοθέτρια), Παναγιώτη Ράππα (σκηνοθέτης-animator), Σπύρο Ταραβήρα (σκηνοθέτης) και Βασίλη Χαραλαμπόπουλο (ηθοποιός).
Όμως τίποτε δεν τελειώνει μέχρι το οριστικό μπάχαλο. Η επιβεβαίωση του Νόμου του Μέρφι δεν ήρθε απλά με την παραίτηση του Βασίλη Χαραλομπόπουλου, μειώνοντας τα μέλη της επιτροπής σε πέντε, αλλά και με μια οδυνηρή υπενθύμιση: Πώς ο κριτικός κινηματογράφου βρίσκεται σε μια επιτροπή όταν έχει διαγραφεί από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου;
Το τελευταίο επεισόδιο στο… Οσκαρικό μπάχαλο
Το 2022 τέσσερα μέλη της Ακαδημίας Ελληνικού Κινηματογράφου ζητούν τη διαγραφή του Δημήτρη Δανίκα εξαιτίας των δηλώσεων του σχετικά με την υπόθεση revenge porn που αφορούσε τον Στάθη Παναγιωτόπουλο.
Καλεσμένος σε πάνελ τηλεοπτικής εκπομπής ο Δανίκας, αφού πρώτα κατακεραύνωσε το ύφος της εκπομπής Ράδιο Αρβύλα, πήγε παραπέρα, μιλώντας για το θύμα, την πρώην σύντροφο του Παναγιωτόπουλου: «Υπάρχει ακόμα ένας παράγοντας. Η προσωπική ευθύνη. Πρέπει η γυναίκα να πάρει τη ζωή της στα χέρια της. Τι σημαίνει ανασφάλεια; Να καταπολεμήσει την ανασφάλειά της και τον εθισμό της. Γιατί πήγε μαζί του αυτή; Αν αυτός δεν ήταν σε αυτή την εκπομπή θα πήγαινε μαζί του; Ποτέ, είμαι σίγουρος για αυτό».
Όπως είναι λογικό αυτή του η τοποθέτηση ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων, ενοχοποιώντας το θύμα, αποτυπώνοντας ξεκάθαρα τον ορισμό του victim blaming.
Σαν να μην έφτανε αυτό, με το άρθρο του «Ο αρβυλόμαγκας και το αλαλούμ» επιτίθεται με χυδαίους χαρακτηρισμούς στις γυναίκες που υπέστησαν revenge porn, δίνοντας την αίσθηση πως κάθισε και παρακολούθησε το παρανόμως βιντεοσκοπημένο υλικό.
Πάρτε και ένα απόσπασμα από το επίμαχο άρθρο, για να μην θεωρηθούμε υπερβολικοί: «Αφού λοιπόν λόγω τηλεοπτικής δημοφιλίας κατέληξαν στο κρεβάτι του. Αφού λοιπόν λόγω “επωνυμίας” έκατσαν στα τέσσερα. Και αφού λόγω αρβυλο-εκπομπών, που όζουν πετσίλα και πορδίλα, συμφώνησαν να απαθανατιστούν, οπτικώς και μπρος και πίσω και πλαγίως και μπρούμυτα και παρτουζοειδώς, ε τότε με το σπαθί τους κέρδισαν πρώτο ρόλο σ’ αυτή τη χυδαιότητα που μπροστά στο τελευταίο επαγγελματικό πορνογράφημα του Δημήτρη Σειρηνάκη μοιάζει κάτι χειρότερο από σκουπίδι».
Η Ακαδημία Ελληνικού Κινηματογράφου προχώρησε στη διαγραφή του Δημήτρη Δανίκα, τονίζοντας στην ανακοίνωση που εξέδωσε πως «Σε μία εποχή όπου έχει ανοίξει επιτέλους ένας σοβαρός διάλογος για τη σεξουαλική παρενόχληση/κακοποίηση, την κουλτούρα του βιασμού, τις γυναικοκτονίες, όπου οι δημόσιες φωνές προσπαθούν να πάνε μπροστά έναν κόσμο που, άμεσα ή έμμεσα, έχει την τάση να κατηγορεί το θύμα, ένα μέλος της ΕΑΚ γράφει ένα άρθρο για το revenge porn, που εμμένει να θεωρεί τη γυναίκα (τουλάχιστον) συνένοχη στο έγκλημα». Σε άλλο σημείο της ανακοίνωσης αναφέρεται πως το συγκεκριμένο δημοσίευμα «ενισχύει τα ταμπού και τα διαστρεβλωμένα πρότυπα που θέλουν τη γυναίκα να μην έχει το δικαίωμα στην σεξουαλικότητά της και την ελεύθερη αυτοδιάθεσή της». Επίσης, προσθέτει ότι «δεν είναι η πρώτη φορά που ο κύριος Δανίκας έχει γράψει με παρόμοιο τόνο, ύφος και λόγο για τις γυναίκες».
Εσύ με ποιον είσαι;
Μοιάζει λογικό ένας άνθρωπος της τέχνης να θέτει το δίλημμα, «Με τον Κεκάτο ή τον Δανίκα;» με την απάντηση να είναι προφανής. Ο Αντίνοος Αλμπάνης έθεσε ένα ειλικρινές ερώτημα που περιγράφει στο σύνολό του τον ερασιτεχνισμό, τον αμφιλεγόμενο τρόπο που προωθούνται κάποια πρόσωπα σε νευραλγικές «καρέκλες». Ο Βασίλης Κεκάτος -και κάθε άνθρωπος που υπηρετεί την Τέχνη του, είναι η απάντηση σε όλα τα διλήμματα του συγκεκριμένου είδους.
Ποιον σκοπό έχει η παύση ορισμένων μόνο μελών μιας επιτροπής -που ακόμη και αν δεν είχε την τυπική νομιμότητα, θα μπορούσε εύκολα να την εξασφαλίσει; Δεν είναι δα και μια επιτροπή ανάθεσης δημοσίων έργων ή συμβούλων εξοπλιστικών προγραμμάτων…
Με τις ταινίες που απομένουν να έχουν μειωθεί δραματικά στις εξής δύο, τη Φόνισσα της Εύας Νάθενα και το Καπετάν Μιχάλη του Κώστα Χαραλάμπους, με το θέμα να παίρνει διεθνείς διαστάσεις χάρη σε ένα δημοσίευμα του έγκυρου Deadline, δεν υπάρχει αμφιβολία πως σύντομα θα γνωρίζουμε τι πραγματικά έχει συμβεί. Δυστυχώς, πέρασε ένας ακόμη Δεκαπενταύγουστος χωρίς θαύματα. Δεν το πιστέψαμε; Μάλλον είναι ατομική μας ευθύνη. Αυτό θα υποστήριζε ο υφυπουργός Πολιτισμού και θα συμφωνούσε μαζί του ο Δανίκας.
