Είναι το αγαπημένο σου τυρί για τοστ; Ζητάς πάντα από τον πωλητή σου 10 φετούλες για να ‘χεις να βάζεις να αγκαλιάζει το ψωμάκι σου, πριν πατηθεί στην τοστιέρα και λιώσει για σένα; Συγνώμη τότε αλλά θα στεναχωρηθείς. Ετοιμάσου να αποχαιρετήσεις το γκούντα σου, που χάνεις. Αυτό το γλυκό, κρεμώδες γευστικό ποίημα από αγελαδινό γάλα, τόσο δημοφιλές σε παγκόσμια κλίμακα.
Εν αρχή, ένα μικρό γλωσσολογικό – γεωγραφικό μάθημα. Το εν λόγω τυρί προέρχεται από την ομώνυμη πόλη της Ολλανδίας, όπου κατοικούν 75 χιλ. άνθρωποι. Που δεν προφέρεται Γκούντα (Gouda) αλλά Χάουντα. Αν πας βέβαια να ζητήσεις Χάουντα στο σούπερ μάρκετ κανείς δεν θα σε καταλάβει, οπότε μέχρι να σε φέρει με το καλό ο δρόμος στις Κάτω Χώρες, κράτα το απλά και μόνο ως εγκυκλοπαιδική γνώση.
Γιατί κινδυνεύει το Γκούντα της καρδιάς μας
Ποιο είναι όμως το πρόβλημα που κάνει αυτούς που ξέρουν να είναι απαισιόδοξοι για το μέλλον ενός από τα πιο γνωστά τυριά παγκοσμίως; Έχει να κάνει, και αυτό, με την κλιματική κρίση. Η στάθμη των νερών ανεβαίνει και ακόμα και οι Ολλανδοί, που είναι «μανούλες» στα αποστραγγιστικά έργα, μπορεί να μην βρουν τελικά λύση μπρος σε αυτό το κακό που έρχεται κατά πάνω μας με δρασκελιές.
Στην περιφέρεια (Ζόιντ – Χόλαντ, ήτοι Νότια Ολλανδία) όπου εδρεύει η Χάουντα βγαίνει το 60% της ολλανδικής παραγωγής τυριού, κάτι που ισοδυναμεί με μια εξαγωγική αξία που φτάνει τα 1,7 δισ. το χρόνο. Σε 50 με 100 χρόνια ωστόσο, είναι μάλλον απίθανο αυτό να συνεχιστεί. Η πόλη, χτισμένη σε βαλτώδες έδαφος, ήταν πάντα ευάλωτη. Πλέον ο κίνδυνος βύθισης είναι πολύ μεγαλύτερος λόγω των μεγαλύτερων ποσοτήτων βροχής και κυρίως της ανόδου της στάθμης της θάλασσας που απειλεί με υπερχείλιση το δέλτα του ποταμού που βρίσκεται περιμετρικά της πόλης.
Όλα τα υπολογιστικά μοντέλα που έχουν βάλει κάτω οι επιστήμονες μας φέρνουν προ του χειρότερου σεναρίου. Αν δεν αλλάξει κάτι, και δεν φαίνεται το πώς, σε κοντά 1 αιώνα από τώρα οι άνθρωποι δεν θα τρώνε Γκούντα. Μπορεί κάτι άλλο, παρόμοιο. Αλλά σίγουρα όχι Γκούντα.
Μπορεί να σωθεί ακόμα η κατάσταση;
Το παλιότερο μέρος της πόλης, στο κέντρο, βουλιάζει 3 με 6 χιλιοστά ετησίως, και το νεότερο (μέρος της πόλης) 1-2 εκατοστά το χρόνο. Οι τοπικές αρχές τα έχουν βάλει κάτω για να δουν τι μπορεί να σώσουν – αν ακόμα σώζεται. Βιώσιμες λύσεις, πρακτικά και οικονομικά.
Περί τα 22 εκατ. ετησίως δίνονται από την πόλη για να φεύγουν τα νερά, αλλά πολύ σύντομα αυτό το ποσό δεν θα φτάνει ούτε για ζήτω. Πολλοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. «Θα πρέπει να γίνει μια καταστροφή για να ξυπνήσουν κάποιοι;», αναρωτιούνται φωναχτά.
Δεν είναι πως οι Ολλανδοί το έχουν αφήσει στην τύχη το θέμα. Κάθε άλλο. Γίνονται συνεχώς έργα, μελέτες. Χρειάζονται ωστόσο πολύ περισσότερα, πολύ γρηγορότερα. Ειδικά καθώς μιλάμε για μια περιοχή όπου μένουν πάρα πολλοί άνθρωποι, η οποία επιπλέον διαθέτειισχυρή κτηνοτροφική βιομηχανία. Έτσι όπως έχουν πάντως τα πράγματα τη δεδομένη στιγμή, το Γκούντα το χάνουμε. Και να ‘ταν το μόνο.
