Το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης έχει καθιερώσει μια (ωραία) συνήθεια. Κάθε έτος, λίγο πριν πούμε το «γέρε χρόνε φύγε τώρα» ανακοινώνει αυτό που θα συνοψίζαμε ως «λέξη της χρονιάς». Για το 2024, αυτό ήταν το “brain rot”. Δεν σου ακούγεται ωραίο; Σωστά. Δεν είναι. Καθόλου. Σημαίνει «εγκεφαλική σήψη»…
Με άλλα λόγια: «Η υποτιθέμενη επιδείνωση της ψυχικής ή διανοητικής κατάστασης ενός ατόμου, ιδίως ως αποτέλεσμα της υπερκατανάλωσης υλικού (τώρα ιδιαίτερα διαδικτυακού περιεχομένου) που θεωρείται ασήμαντο ή μη προκλητικό». Σε απλά ελληνικά, το «χάζεμα» που προκαλείται όταν σκρολάρουμε ώρες ατελείωτες από το ένα στο άλλο σε χαμηλού επιπέδου content. Ναι, σαν αυτό που όλοι κάνουμε πηγαίνοντας από το ένα βιντεάκι στο άλλο, ξανά και ξανά, χωρίς σκοπό, χωρίς αιτία. Κυρίως στο TikTok.
Αν είδες τον εαυτό σου σε αυτήν την κατάσταση, μην νιώθεις άσχημα. Δεν είσαι (ο) μόνος. Ίσα Ίσα. Το ότι επίσης έχεις το θάρρος και το αντιλαμβάνεσαι ως μη νορμάλ μόνο θετικό είναι, καθώς ως καλά ξέρουμε το πρώτο στάδιο για την επίλυση ενός προβλήματος είναι η παραδοχή του.
Μην το παίζουμε επίσης ξεχωριστοί, όλοι μας την πατάμε κάποια στιγμή. Το θέμα είναι στη διάρκεια, στο πόσο. Η υπερβολή είναι το κακό, κάνει το κακό. Βλέπεις έτσι για παράδειγμα στα σχολεία να έχουν αυξηθεί κατακόρυφα τα ποσοστά των μαθητών που δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν σε κάτι. Τους φαίνεται αδιανόητο πως στην τάξη δεν μπορούν να πατήσουν ένα κουμπί και να πάνε στο επόμενο, στο μεθεπόμενο και πάει λέγοντας.
Δεν είναι πάντως κάτι που αφορά μόνο τους ανήλικους. Πολλοί ενήλικοι έχουν πέσει στην παγίδα του brain rot, ακόμα και αυτοί που έχουν ζήσει εποχές πριν τα κινητά τηλέφωνα. Είναι πολύ ελκυστικό όλο αυτό, σε «ρουφάει» χωρίς να το καταλάβεις. Ειδικά μετά από κάποιες πολύ κουραστικές μέρες που το μόνο που θες είναι να πέσεις στον καναπέ και να μην μιλάς σε άνθρωπο…
Πώς μπορούμε να περιορίσουμε την έκθεσή μας στο brain rot; Πώς μπορούμε να απελευθερώσουμε ξανά τη δημιουργικότητα, την κριτική σκέψη και τη θέλησή μας για πραγματική και ουσιαστική επικοινωνία; Ακολουθούν κάποιες κατευθύνσεις. Δες και σαν άσκηση, ένα challenge στον εαυτό σου. Ένα «γαμώτο» επίσης, κόντρα στη σκέψη πως είσαι αιχμάλωτος μιας κατάστασης που δεν σε αφήνει να είσαι ο εαυτός σου. Κόντρα στο brain rot.
«Σκότωσε» το “brain rot” πριν σε φάει λάχανο πρώτο αυτό
Βιβλία, φίλε μου, βιβλία
Βιβλίο. Το καλύτερο αντίδοτο στην brain rot επέλαση. Διευρύνει τη σκέψη μας, ταξιδεύει ή δημιουργεί άλλους κόσμους, απελευθερώνονται μύρια όσα συναισθήματα. Το διάβασμα είναι μια βιωματική διαδικασία, κάτι εντελώς ξεχωριστό. Και τόσο μα τόσο λυτρωτικό για το πνεύμα μας, για το ακόνισμα του μυαλού μας.
Μας δίνει επίσης χρόνο. Είναι μια κατάσταση που εξ ορισμού μας φέρνει αντιμέτωπους επί μακρόν με τον εαυτό μας. Δοκιμάζει την υπομονή μας, μας γυρίζει σε μια άλλη εποχή, πριν το «όλο οθόνη» κατακλύσει τις ζωές μας.
Απενεργοποίησε τα δεδομένα
Δεν χρειάζεται να είσαι όλη μέρα online. Δεν χρειάζεται να είσαι από πάνω από το τηλέφωνο, ανά πάσα στιγμή διαθέσιμος. Ο προσωπικός σου χρόνος είναι πολύτιμος και εντελώς δικός σου.
Δοκίμασε κάποιες ώρες την ημέρα να είσαι «εκτός σύνδεσης». Απλά να ακούσεις μουσική, να μιλήσεις με τους γύρω σου, να κάνεις ένα χόμπι, κάτι που σε ευχαριστεί.
Βάλε όριο στο πόσο είσαι «μέσα» στα social media
2 ώρες την μέρα; Τρεις; Δικό σου θέμα. Βρες το εσύ το πόσο θα είναι. Αλλά θέσε χρονικά όρια για να μην λιώνεις όλη μέρα στα social. Το «λίγο ακόμα, λίγο ακόμα» είναι που σε κάνει να φτάνεις στο «πολύ».
ΟΚ δες, αλλά… κάτι άλλο
Μπορείς πάντα να μείνεις σε περιβάλλον online. Αλλά να κάνεις τη διαφορά στο τι επιλέγεις να δεις. Εστίασε σε content που σε κάνει να μαθαίνεις πράγματα, που σε εμπνέει να γίνεις μιας καλύτερη εκδοχή του εαυτού σου. Που να καλλιεργεί πιο πολύ την κριτική σου σκέψη.
Connecting real people
Μίλα πολύ με φίλους αλλά να κοιτάζεστε στα μάτια όχι μέσα από μια οθόνη. Βάλε τη γυμναστική στη ζωή σου, καθημερινά. Μάθε καινούρια πράγματα. Παίξε επιτραπέζια. Αντιστάσου στην επιθυμία να κάνεις το smartphone προέκταση του εαυτού σου.
