Τα τραγούδια, όπως κι οι μύθοι και τα έπη, ξεκίνησαν να γράφονται για να περιγράψουν μια ιστορία. Μικρή μεν, ολοκληρωμένη δε. Τα σπουδαία, τα μεγάλα, τ’ αληθινά όμως, αυτά που μιλούσαν στις ψυχές και τις άνοιγαν, πάντα είχαν έναν ήρωα, έναν άνθρωπο αληθινό με σάρκα και οστά μέσα τους. Υπάρχουν βέβαια και τα άλλα τραγούδια. Που δεν γράφτηκαν για κάποιον συγκεκριμένο, αλλά ταυτίστηκαν στην ζωή του ίδιου του στίχου και της μελωδίας, με ένα πρόσωπο, που όταν τα ακούμε αμέσως το φέρνουμε στο μυαλό μας.
Τραγούδια με… πρόσωπο
Είναι ας πούμε σαν το “Βρέχει φωτιά στη στράτα μου”. Που από την πρώτη του τη νότα, την βαριά, την ασήκωτη, ένας άντρας έρχεται στο μυαλό των Ελλήνων. Ο Νίκος Κούρκουλος, να βάζει το δίσκο να παίζει, ν’ ανάβει τσιγάρο, να πετάει το σπίρτο και να καίει όλο του το παρελθόν, σ’ ένα από τα πιο θρυλικά ζεϊμπέκικα, στο Ορατότης Μηδέν. Τι κι αν έχει γράψει τόσες επιτυχίες ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, κι ακόμα περισσότερες ο Μίμης Πλέσσας, τι κι αν είχε παίξει τόσους μεγάλους ρόλους ο Κούρκουλος. Το πρόσωπο του φωτισμένο απ’ τις φλόγες, είναι μια εικόνα ανεξίτηλα
αποτυπωμένη πάνω στο τραγούδι του Στράτου Διονυσίου. Το τραγούδι πάντως έχει τίτλο Κύμα πικρό, και ο Κούρκουλος στην συγκεκριμένη σκηνή ΔΕΝ χορεύει…
Αντίστοιχα κι ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ. Το Δημήτρη μου, Δημήτρη μου βέβαια ήταν ο τίτλος μιας ταινίας κομμένης και ραμμένης στα μέτρα του, με την Ξένια Καλογεροπούλου βέβαια, αλλά το ζεϊμπέκικο που τραγουδούσε η Αλίκη, είναι το δικό του τραγούδι. Το χόρεψε κι επί οθόνης βέβαια, στην “κόρη μου τη σοσιαλίστρια”, ευθυτενώς και “τσαχπίνικα”, σαν “γνήσιος Κορυδαλλιώτης” βεβαίως βεβαίως.
Σε μια άλλη ελληνική ταινία πάλι, την Μια κυρία στα Μπουζούκια, ένα άλλο θρυλικό αρσενικό των 60s και των 70s, ταυτίστηκε με ένα άλλο ζεϊμπέκικο των Πλέσσα – Παπαδόπουλου. Ο Φαίδων Γεωργίτσης ήταν που άκουγε Του αγοριού απέναντι από την Μαίρη Χρονοπούλου, και όσα χρόνια κι αν περάσουν, τα βαριά ματόκλαδα και τα ζεστά τα χέρια, αυτόν θα φέρνουν στο νου των ελληνίδων, ακόμα κι αν απέναντι τους έχουν τον αγαπημένο τους.
Διαφορετική περίπτωση, που έγινε βέβαια ταινία, είναι αυτή του Νίκου Κοεμτζή. Που παρότι είδε μέχρι και τον Διονύση Σαββόπουλο να γράφει τραγούδι για αυτόν, το περίφημο «Βαρύ ζεϊμπέκικο για το Νίκο», έχει δέσει το όνομα του για πάντα με το τραγούδι που σημάδεψε την ζωή του. Το «Αντιλαλούν οι φυλακές» του Μάρκου Βαμβακάρη, την περίφημη παραγγελιά του.
Στην περίπτωση του Λεβεντόπαιδου του Αρίστου πάλι, παρότι το τραγούδι γράφτηκε για την ομώνυμη ταινία με τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ, και τραγουδήθηκε από το Γιάννη Καλατζή, όλοι το έχουν συνυφασμένο με τον Αριστοτέλη Ωνάση. Του το τραγουδούσε ο Σταμάτης Κόκκοτας σε κάθε ευκαιρία, είτε τον είχε καλεσμένο στον Σκορπιό, είτε τον έφερνε από την Ρόδο στην Αθήνα με ελικόπτερο, είτε απλά έμπαινε στο μαγαζί που τραγουδούσε κι «έκλεινε το μαγαζί».
Η πιο απίθανη ίσως ταύτιση τραγουδιού με άνθρωπο, μοιάζει να είναι αυτή του Ανδρέα Παπανδρέου με το «Αυτός ο άνθρωπος» της Ρίτας Σακελλαρίου. Παρότι ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ πήγαινε πολύ συχνά στο Χάραμα και στο Περιβόλι του Ουρανού, και χόρευε πολύ το «Αϊτός χωρίς Φτερά» δημοσίως, στις πιο ιδιωτικές του στιγμές, είχε τεράστια αδυναμία στο βαρύ ζεϊμπέκικο της Ρίτας. Την έβαζε έγραφε η Σεμίνα Διγενή κάποτε, να του το τραγουδάει 2 και 3 φορές συνεχόμενες για να το χορεύει. Και κάποτε περιγράφει η Σεμίνα, σε μια γιορτή στο Καστρί, όταν ο ένας από τους δύο μικρότερους γιούς του, τόλμησε μετά απ αυτό το τραγούδι (που χόρεψε με απίστευτο πάθος), να βάλει στο πικ απ, έναν ροκ δίσκο και μάλιστα στη διαπασών, έφαγε μια… απαστράπτουσα καρπαζιά, που είδε τον Τζιμ Μόρισον, φαντάρο!
Βέβαια, υπάρχουν και κάποια τραγούδια που έχουμε ταυτίσει με την εικόνα κοριτσιών. Πρώτα απ’ όλα είναι η Έλενα Ναθαναήλ. Η οποία, είτε μόνη της, είτε με τον Λάκη Κομνηνό, είναι η πρώτη εικόνα που σκεφτόμαστε όταν ακούμε το «Σαν με κοιτάς» του Γιάννη Φέρτη.
Όπως φυσικά, κι η πρώτη Σοφία που σκεφτόμαστε όταν ακούμε τον Σταμάτη Γαρδέλη να τραγουδάει «Με λένε Αλέξη, σε λένε Σοφία» είναι η Σοφία Αλιμπέρτη. Που ακόμα και σήμερα, ακούει στον δρόμο ανθρώπους να την πειράζουν πως «κρατούν μια κιθάρα» κι αυτή «κρατά μια καρδιά».
