Μιλάει ο ευρωβουλευτής Νίκος Αναδιώτης στο Ευρωκοινοβούλιο. Και νιώθεις πως ζεις μια από αυτές τις στιγμές… Που αναρωτιέσαι αν ζεις σε προσομοίωση, μια εκδοχή της πραγματικότητας που στήθηκε από έναν θεό-προγραμματιστή με φετίχ το κακό χιούμορ και τις ηθικές αντιφάσεις. Σε μια τέτοια στιγμή, ο Νίκος Αναδιώτης, με την αυτοπεποίθηση ανθρώπου που μόλις τελείωσε το πρώτο του TEDx για «Παραδοσιακές Αξίες και Πώς να τις Φοράτε με Στυλ», αποφάσισε να μας εξηγήσει γιατί η σωτηρία της Ευρώπης εξαρτάται από την απαγόρευση των αμβλώσεων και την προώθηση της παραδοσιακής οικογένειας. Το γεγονός ότι τα 491.000 παιδιά στην Ελλάδα που ζουν σε συνθήκες φτώχειας θα μπορούσαν να γεμίσουν σχεδόν έξι στάδια ΟΑΚΑ – αλλά αγνοούνται πλήρως από τη ρητορική του – δεν φαίνεται να τον προβληματίζει. Γιατί; Διότι, βλέπετε, τα αγέννητα παιδιά είναι πολύ πιο βολικά ως σύμβολα από τα γεννημένα, και με τον Τραμπισμό “μόδα” κάθε “χατζηαβάτης” με βήμα, μπορεί να λέει ό,τι θέλει για τα δικαιώματα οποιουδήποτε ακόμα και να αμφισβητεί το δικαίωμα των γυναικών επάνω στο σώμα τους και κάθε άλλο θέμα που έχει ληθεί εδώ και δεκαετίες.
Όταν η «ιερότητα της ζωής» είναι ευκαιριακή
Η έννοια της ιερότητας – που οι πολιτικοί σαν τον Αναδιώτη τσαλακώνουν όπως θα τσαλάκωνε κανείς ένα πακέτο προφυλακτικά που θέλει να κρύψει στον πάτο των σκουπιδιών – χρησιμοποιείται εδώ ως ένα μέσο για να αποφύγουμε τη δυσάρεστη πραγματικότητα. Και η πραγματικότητα λέει ότι η Ελλάδα, αντί να επενδύει σε πολιτικές που βελτιώνουν τις συνθήκες για γονείς και παιδιά (καλύτερη εκπαίδευση, προσβάσιμη υγειονομική περίθαλψη, υποστήριξη στις οικογένειες), αναλώνεται σε ηθικές κορώνες που θυμίζουν αναρτήσεις του Facebook από συγγενή που δεν εμπιστεύεσαι να σου φυλάξει ούτε τα κλειδιά του σπιτιού σου.
Για να είμαστε δίκαιοι – ή, τέλος πάντων, όσο πιο δίκαιοι γίνεται – ο Αναδιώτης δεν έπεσε από τον ουρανό. Είναι ο εκπρόσωπος ενός ευρύτερου πολιτικού οικοσυστήματος, όπου οι «λεβέντες» άνδρες με ρητορική καφενείου και γνώσεις κοινωνικών ζητημάτων επιπέδου σχολικής εκδρομής στον Παρθενώνα καταλαμβάνουν θέσεις ευθύνης.
Ποιος φταίει για τον Αναδιώτη; (Spoiler: Όλοι μας)
Ας μην κοροϊδευόμαστε, όμως. Ο Αναδιώτης είναι το σύμπτωμα. Το πρόβλημα βρίσκεται σε μια κοινωνία που εδώ και δεκαετίες εκπαιδεύει τους πολίτες της να βλέπουν την πολιτική ως παιχνίδι εντυπώσεων και όχι ως εργαλείο αλλαγής. Σε μια χώρα όπου ο όρος «πολιτικός λόγος» έχει καταντήσει ανέκδοτο, γιατί εκπλησσόμαστε όταν βλέπουμε ανθρώπους σαν τον Αναδιώτη να εκλέγονται;
Η ευθύνη δεν βαραίνει μόνο τους ψηφοφόρους. Τα κόμματα έχουν κάνει εδώ και χρόνια σαφή την προτεραιότητά τους: εκλέξιμοι, όχι ικανοί. Και κάπως έτσι, οι Αναδιώτηδες καταλήγουν να έχουν λόγο για ζητήματα που αφορούν ολόκληρη την Ευρώπη, ενώ πολλοί δεν θα μπορούσαν να διαχειριστούν ούτε μια αντιπαράθεση στο οικογενειακό τραπέζι της Κυριακής.
Τα media: Εσύ το λες «πλατφόρμα», εγώ το λέω «τσίρκο»
Και φυσικά, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης έχουν ρίξει το δικό τους λάδι στη φωτιά. Αντί να κάνουν σκληρές ερωτήσεις, δίνουν χώρο σε άτομα σαν τον Αναδιώτη να κάνουν αβάσιμες δηλώσεις χωρίς να αντιμετωπίζουν καμία συνέπεια. Τα κανάλια και οι εφημερίδες είναι πολύ απασχολημένα με το να πουλήσουν την επόμενη «φωτογραφία του αιώνα» ή να καλύψουν τον τελευταίο καυγά στην ελληνική σόουμπιζ για να ασχοληθούν με την κριτική πολιτική ανάλυση.
Η λατρεία της τηλεοπτικής trash κουλτούρας – ναι, εκείνης που βλέπει τους Αναδιώτηδες ως «άνθρωπους του λαού» – έχει μετατρέψει το πολιτικό τοπίο σε ένα γιγαντιαίο σκηνικό από το οποίο περιμένουμε μόνο το χειρότερο, λες και βρισκόμαστε σε ζωντανή μετάδοση του Big Brother.
Ένα πολιτικό σύστημα σε αποσύνθεση
Αν το πολιτικό σύστημα είχε ίχνος αυτοσεβασμού, άνθρωποι σαν τον Αναδιώτη δεν θα έφταναν ποτέ στο Ευρωκοινοβούλιο. Αλλά εδώ βρισκόμαστε, σε ένα έθνος που θεωρεί την πολιτική ως πεδίο για καριερίστες, διαπραγματευτές της τελευταίας στιγμής και ανθρώπους που, όταν αναφέρουν τον Διαφωτισμό, εννοούν την ταπετσαρία στο σπίτι της γιαγιάς τους.
Ας πούμε τα πράγματα με το όνομά τους: Η άνοδος ανθρώπων όπως ο Αναδιώτης είναι το αποτέλεσμα δεκαετιών απαξίωσης του πολιτικού προσωπικού και του πολιτισμού εν γένει. Όταν τα σχολεία αντιμετωπίζουν τη σκέψη και τη γνώση σαν πολυτέλειες και τα πανεπιστήμια αφήνονται να μαραζώσουν, το αποτέλεσμα δεν είναι απλά η υποβάθμιση της πολιτικής. Είναι η υποβάθμιση του πολιτισμού, της ίδιας της ιδέας του τι σημαίνει να ζεις σε μια σύγχρονη κοινωνία.
Βγάλτε τους στη “σέντρα” μέχρι να πέσει ο ήλιος
Ο Αναδιώτης δεν είναι ούτε ο πρώτος ούτε ο τελευταίος του είδους του. Το ερώτημα δεν είναι αν μπορούμε να τους αποφύγουμε – είναι αν μπορούμε να αλλάξουμε τις δομές που τους επιτρέπουν να υπάρχουν. Γιατί όσο γελάμε με τις δηλώσεις του Αναδιώτη, το σύστημα συνεχίζει να λειτουργεί. Και το σύστημα είναι φτιαγμένο για να αναπαράγει τους Αναδιώτηδες.
Και κάπως έτσι, το μέλλον μοιάζει σαν ένας ατελείωτος κύκλος από λεκτική σάχλα και κενές υποσχέσεις. Εκτός αν… όχι, δεν θα το πω. Δεν θέλω να ακουστώ αισιόδοξος. Άλλωστε, σε μια χώρα που ο Αναδιώτης είναι «λεβέντης», ποιος χρειάζεται ελπίδα;
*Μαλάκτας= Άνθρωπος, συνηθέστερα άντρας, που είναι μαλακός σαν σοκολάτα που λιώνει στα χέρια, ιδιαίτερα εύκαμπτος και όχι ικανός για σκληρές εργασίες και διαδικασίες. Μτφ. εκείνος που δεν τα καταφέρνει με τα δύσκολα παρά τα αντιθέτως θρυλούμενα.
