Ποιος αποφασίζει τι είναι “ακατάλληλο”; Εσύ ή η Google; Στο κρυφό παρασκήνιο του ίντερνετ, υπάρχει μια λίστα λέξεων που ο αλγόριθμος της Google προσπαθεί να κρύψει. Ονομάζεται Google Profanity Words List και είναι κάτι σαν μαύρη λίστα για την τεχνητή νοημοσύνη της κορυφαίας μηχανής αναζήτησης στον κόσμο. Ετοιμάσου να μάθεις τι δεν θέλει να εμφανιστεί ποτέ στα αποτελέσματά σου – και γιατί.
Το Σκοτεινό “Λεξικό” της Google
Η λίστα με τις «απαγορευμένες» λέξεις δεν είναι κάποιο επίσημο έγγραφο που ανακοινώνεται δημόσια. Είναι μια συλλογή όρων που διαμορφώνονται μέσα από αλγόριθμους, τεχνητή νοημοσύνη, αλλά και το ηθικό φίλτρο των τεχνολογικών κολοσσών. Περιλαμβάνει λέξεις και φράσεις που θεωρούνται προσβλητικές, χυδαίες, ή επικίνδυνες.
Αυτή η λίστα δεν φτιάχνεται μόνο για να προστατεύσει τους χρήστες από «ανάρμοστο» περιεχόμενο, αλλά και για να προφυλάξει την ίδια τη Google από νομικές και διαφημιστικές κακοτοπιές. Πιο απλά; Ό,τι «βρομίζει» την εικόνα της, μένει έξω.
Τι περιλαμβάνει αυτή η λίστα;
- Βρισιές και χυδαιολογίες.
- Σεξουαλικούς όρους που «καίνε».
- Ρατσιστικές ή μισαλλόδοξες φράσεις.
- Αναφορές σε βία και τρομοκρατία.
- Συσχετισμούς με ναρκωτικά και παράνομες δραστηριότητες.
Και το καλύτερο; Αυτή η λίστα συνεχώς ανανεώνεται, περιλαμβάνοντας καινούρια “ενοχλητικά” keywords. Οτιδήποτε δε συμφέρει το PR της Google, μπλοκάρεται αθόρυβα.
Πώς “Τιμωρούνται” οι Λέξεις;
Αν και η Google δε σε σταματά να ψάξεις αυτές τις λέξεις, τις κατατάσσει σε μια ειδική κατηγορία παρασκηνιακού φιλτραρίσματος. Για παράδειγμα, εάν ένας διαφημιστής τολμήσει να συμπεριλάβει όρους από αυτή τη λίστα σε καμπάνια, το πιο πιθανό είναι να βρει το μήνυμά του πεταμένο στα σκουπίδια.
Αλλά δεν σταματά εκεί:
- Οι ιστοσελίδες που χρησιμοποιούν πολλές από αυτές τις λέξεις υποβαθμίζονται στα οργανικά αποτελέσματα αναζήτησης.
- Το περιεχόμενο με «κόκκινες λέξεις» γίνεται αόρατο σε πολλές πλατφόρμες.
- Αλγόριθμοι αναγνώρισης κειμένου εντοπίζουν χρήστες που αναζητούν ευαίσθητες λέξεις-κλειδιά και τους προσθέτουν σε λίστες παρακολούθησης.
Σκέψου το λίγο: αναζητήσεις όπως «χύτρα ταχύτητας» και «σακίδιο πλάτης» έγιναν αιτία να στείλει η αστυνομία των ΗΠΑ επισκέψεις σε σπίτια ανυποψίαστων πολιτών.
Ελευθερία ή Λογοκρισία;
Η Google δικαιολογεί τη λίστα της ως ένα εργαλείο για «υγιή» διαδικτυακή συμπεριφορά. Το ζήτημα όμως δεν είναι τόσο απλό. Όταν οι λέξεις αρχίζουν να τιμωρούνται, οι ιδέες ακολουθούν.
Και τότε ξεκινά η μεγάλη συζήτηση:
- Είναι αυτή η μορφή λογοκρισίας απαραίτητη για να προστατεύσει τους χρήστες;
- Ή μήπως οδηγεί στον πλήρη έλεγχο του τι μπορεί να μάθει, να πει και να σκεφτεί κανείς;
Σε μια εποχή όπου η πληροφορία είναι η απόλυτη δύναμη, το φιλτράρισμα δεν είναι ποτέ τόσο «αθώο» όσο φαίνεται. Η Google δεν είναι απλώς μια εταιρεία. Είναι η μεγαλύτερη πύλη προς τη γνώση.
Ελληνικές “Απαγορευμένες” Λέξεις;
Κι όμως, δεν υπάρχει μόνο στα αγγλικά η λίστα της Google. Αν και επίσημα δεν έχει καταγραφεί κάποια αντίστοιχη για την ελληνική γλώσσα, εργαλεία όπως το WashYourMouthOutWithSoap περιλαμβάνουν βρισιές και «ευαίσθητες» φράσεις από πολλές γλώσσες, συμπεριλαμβανομένων και των ελληνικών.
Αν τώρα αναρωτιέσαι αν υπάρχει κάποιο pattern, η απάντηση είναι προφανής: οτιδήποτε σχετίζεται με ρατσισμό, χυδαιολογίες και «προβληματικά» πολιτισμικά συμφραζόμενα έχει την τιμητική του.
Η Google κοιτάζει στην… Ψυχή σου
Το πιο ανατριχιαστικό στην όλη υπόθεση δεν είναι ότι η Google φιλτράρει το περιεχόμενο. Είναι ότι ο αλγόριθμός της εξετάζει κάθε αναζήτηση που κάνεις. Ναι, ακόμα κι αυτές που σβήνεις γρήγορα, ντροπιασμένος.
Κάθε σου λέξη δημιουργεί μοτίβα. Κι αυτά τα μοτίβα γίνονται data. Data που κάποιος πουλάει, αγοράζει και χρησιμοποιεί για να σε «χτίσει».
Εδώ είναι το ερώτημα που πρέπει να απαντήσεις:
Ελέγχεις εσύ την πληροφορία ή σε ελέγχει αυτή;
Ποιος καθορίζει τι είναι προσβλητικό;
Ας ξεκινήσουμε από την πιο απλή αλλά και πιο δύσκολη ερώτηση: Ποιος αποφασίζει τι είναι «κατάλληλο» και τι όχι; Αν νομίζεις ότι η Google είναι ένας τεχνολογικός γίγαντας που λειτουργεί με απόλυτη αντικειμενικότητα, γελιέσαι. Οι αποφάσεις αυτές δεν είναι μόνο ζήτημα τεχνολογίας. Είναι ζήτημα κουλτούρας, πολιτικής και οικονομικών συμφερόντων.
- Πολιτισμικές διαφορές: Μια λέξη που θεωρείται απόλυτα προσβλητική σε μια χώρα, μπορεί να είναι αδιάφορη σε μια άλλη. Παράδειγμα; Η λέξη «fag» που στις ΗΠΑ θεωρείται ρατσιστική ύβρις για την LGBTQ+ κοινότητα, στο Ηνωμένο Βασίλειο σημαίνει απλώς «τσιγάρο».
- Εταιρικές αποφάσεις: Η Google είναι μια εταιρεία. Ο στόχος της είναι να παράγει κέρδος. Και οι διαφημιστές, που την τροφοδοτούν με χρήμα, θέλουν μια «καθαρή» πλατφόρμα. Το αποτέλεσμα; Όλα φιλτράρονται μέσα από το φακό του πώς αυτό επηρεάζει τα έσοδα.
Αλλά υπάρχει και κάτι πιο βαθύ: Ποιος αποφασίζει ότι οι λέξεις αυτές είναι όντως επικίνδυνες; Όταν η τεχνητή νοημοσύνη αρχίζει να παίρνει τέτοιες αποφάσεις, το παιχνίδι αλλάζει.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη ως “φρουρός” της Ηθικής
Η Google βασίζεται στην τεχνητή νοημοσύνη για να φιλτράρει το περιεχόμενο. Αυτή η τεχνολογία μαθαίνει από τα δεδομένα που της δίνουμε. Και εδώ είναι το πρόβλημα: οι αλγόριθμοι δεν έχουν ηθική. Ό,τι μαθαίνουν είναι αποτέλεσμα του προγραμματισμού τους και των προκαταλήψεων των ανθρώπων που τους δημιουργούν.
Πώς επηρεάζει αυτό την καθημερινότητά σου;
- Φίλτρα ιδεών: Μια λέξη ή φράση που δεν περνάει το φίλτρο, μπορεί να οδηγήσει σε αποκλεισμό ολόκληρων ιδεολογιών.
- Αυτόματη παρακολούθηση: Όταν κάνεις αναζητήσεις που συνδέονται με «απαγορευμένες» λέξεις, ο αλγόριθμος μπορεί να σε κατατάξει ως «ύποπτο χρήστη».
- Αόρατα δεδομένα: Ενδιαφέρον περιεχόμενο μπορεί να εξαφανιστεί από την οθόνη σου επειδή κάποιος αποφάσισε ότι είναι πολύ «ριψοκίνδυνο».
Σκέψου το εξής: Ο κόσμος που βλέπεις online είναι μόνο ένα μικρό κομμάτι από την πραγματικότητα. Και αυτό το κομμάτι διαμορφώνεται από αλγόριθμους.
Ελευθερία ή Λογοκρισία;
Το φιλτράρισμα μπορεί να έχει θετικά αποτελέσματα. Για παράδειγμα, βοηθά να μην κυκλοφορούν ευαίσθητες πληροφορίες ή περιεχόμενο μίσους. Αλλά πού τελειώνει η προστασία και πού ξεκινά η λογοκρισία;
Μια απλή αλήθεια:
- Όταν μια ιδιωτική εταιρεία αποφασίζει τι μπορείς να δεις, ουσιαστικά ελέγχει το τι μπορείς να σκεφτείς.
- Η ελευθερία του λόγου κινδυνεύει, όχι από τις ίδιες τις λίστες, αλλά από το γεγονός ότι οι χρήστες δεν γνωρίζουν καν ότι αυτές υπάρχουν.
Η Δική Σου Ευθύνη
Όσο κι αν θέλουμε να κατηγορήσουμε τη Google, ή την Meta πρέπει να δούμε και τη δική μας πλευρά. Ο σύγχρονος χρήστης είναι «άνετος». Θέλει γρήγορες απαντήσεις, εύκολη πρόσβαση και ασφάλεια. Όμως, αυτή η άνεση έχει ένα τίμημα: αυτολογοκρισία.
- Σκέψου: Πόσες φορές έχεις διστάσει να αναζητήσεις κάτι επειδή φοβάσαι ότι μπορεί να «φαίνεται ύποπτο»;
- Πόσες φορές αποδέχεσαι ότι «αυτό που βλέπω είναι όλη η αλήθεια»;
Η Google και άλλοι κολοσσοί βασίζονται στη δική σου απάθεια. Εσύ, ως χρήστης, πρέπει να είσαι ο ίδιος ο φρουρός της ελευθερίας σου. Χρησιμοποίησε εναλλακτικές μηχανές αναζήτησης όπως το DuckDuckGo ή το Brave. Ερεύνησε πιο βαθιά. Απαίτησε διαφάνεια.
Το Μέλλον του Internet: Τι κρύβεται μπροστά μας
Η λίστα με τις απαγορευμένες λέξεις της Google είναι μόνο η αρχή. Με την πρόοδο της τεχνητής νοημοσύνης, οι μηχανές αναζήτησης θα γίνουν ακόμα πιο «έξυπνες» – και, ταυτόχρονα, πιο ελεγχόμενες. Το διαδίκτυο που γνωρίζουμε θα γίνει ένα αποστειρωμένο περιβάλλον, γεμάτο από «ασφαλή» και «εγκεκριμένα» δεδομένα.
Η ερώτηση που πρέπει να κάνεις στον εαυτό σου:
- Είσαι έτοιμος να παραδώσεις τον έλεγχο του τι μπορείς να ξέρεις;
- Ή θα παλέψεις για ένα πιο ελεύθερο, αληθινό διαδίκτυο;
Ο έλεγχος των λέξεων, γίνεται έλεγχος της σκέψης
Η λίστα της Google δεν είναι απλώς μια τεχνική λεπτομέρεια. Είναι ένας καθρέφτης της εποχής μας. Μας δείχνει πώς η πληροφορία γίνεται δύναμη και πώς οι λέξεις μπορούν να ελεγχθούν για να ελέγχουν εμάς.
Στο τέλος της ημέρας, εσύ θα αποφασίσεις: Θα αφεθείς να γίνεις προϊόν της τεχνολογίας ή θα διεκδικήσεις το δικαίωμα να είσαι ελεύθερος χρήστης του διαδικτύου;
Η επιλογή είναι δική σου.
