Όχι και τόσο μακριά χρονικά, αλλά σίγουρα σε έναν άλλο κόσμο από αυτόν που ο Τραμπ ζει στην West Wing του Λευκού Οίκου, υπήρξε ένας τηλεοπτικός πρόεδρος που μας έδειχνε πως θα ήταν τα πράγματα αν είχε περισσότερη ομοιότητα με τους τύπους που θαυμάζει και ονειρεύεται ο Άαρον Σόρκιν. Σήμερα βέβαια, ο κόσμος ζει σε μια εποχή που οι κοινωνικές ευαισθησίες και η πολιτική διχαστικότητα έχουν μετατραπεί σε ρυθμιστές της δημόσιας σφαίρας.
Πριν από χρόνια, μια σκηνή από τη δημοφιλή αμερικανική σειρά The West Wing έδειχνε έναν φανταστικό πρόεδρο, τον Jed Bartlet (που υποδύθηκε υπέροχα για επτά σεζόν ο Μάρτιν Σιν), να χρησιμοποιεί με ευφυΐα και καυστικό χιούμορ τη Βίβλο για να αποκαλύψει τη θρησκευτική υποκρισία. Σήμερα, ωστόσο, το ερώτημα δεν είναι αν ο διάλογος αυτός παραμένει επίκαιρος, αλλά αν θα μπορούσε να υπάρξει στην τωρινή πολιτιστική πραγματικότητα χωρίς να ξεσπάσει καταιγισμός αντιδράσεων.
West Wing στα καλύτερα του
Στη σκηνή, μια φανατική Χριστιανή απευθύνεται στον Πρόεδρο Bartlet και του εκφράζει τον θαυμασμό της για τις θέσεις του σχετικά με την ομοφυλοφιλία, που η ίδια θεωρεί «αμαρτία». Ο διάλογος μεταφράζεται ως εξής:
Bartlet: Μου αρέσει η εκπομπή σας. Μου αρέσει που αποκαλείτε την ομοφυλοφιλία “βδέλυγμα”.
Χριστιανή: Δεν αποκαλώ εγώ την ομοφυλοφιλία βδέλυγμα, κύριε Πρόεδρε. Η Βίβλος το λέει.
Bartlet: Σωστά, το λέει. Λευιτικό, 18:22. Κεφάλαιο και στίχος. Ήθελα να σας κάνω μερικές ερωτήσεις όσο είστε εδώ. Ενδιαφέρομαι να πουλήσω τη μικρότερη κόρη μου ως σκλάβα, όπως επιτρέπει η Έξοδος 21:7. Είναι φοιτήτρια στο Georgetown, μιλάει άπταιστα Ιταλικά και πάντα μαζεύει το τραπέζι όταν είναι η σειρά της. Ποια είναι μια καλή τιμή γι’ αυτήν;
Επίσης, ο Προσωπάρχης μου, Leo McGarry, επιμένει να δουλεύει το Σάββατο. Έξοδος 35:2 δηλώνει ξεκάθαρα πως πρέπει να πεθάνει. Είμαι ηθικά υποχρεωμένος να τον σκοτώσω εγώ, ή μπορώ να καλέσω την αστυνομία;
Τέλος, θα ήθελα να ρωτήσω: Η αφή ενός δέρματος νεκρού γουρουνιού καθιστά κάποιον ακάθαρτο, Λευιτικό 11:7. Αν οι παίκτες υποσχεθούν να φορούν γάντια, μπορούν οι Washington Redskins να συνεχίσουν να παίζουν ποδόσφαιρο;
Bartlet: Ενώ μπορεί να μπερδέψατε αυτό το μέρος με τη μηνιαία συνάντηση της Λέσχης Αμόρφωτων Στενόμυαλων, σε αυτό το κτίριο, όταν ο Πρόεδρος στέκεται, κανείς δεν κάθεται.
Το Ιστορικό και Πολιτισμικό Πλαίσιο
Όταν προβλήθηκε η σκηνή αυτή, η σειρά The West Wing βρισκόταν στο απόγειο της φήμης της. Ήταν μια εποχή που η τηλεόραση μπορούσε να θίξει κοινωνικά θέματα χωρίς φόβο ότι θα παρεξηγηθεί η πρόθεση. Ο Bartlet, ως φανταστικός πρόεδρος, εκπροσωπούσε τη λογική, την επιστήμη και τη ρητορική της ενότητας.
Σήμερα, ωστόσο, το τοπίο είναι εντελώς διαφορετικό. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η κουλτούρα της ακύρωσης (cancel culture) και η πόλωση μεταξύ προοδευτικών και συντηρητικών έχουν δημιουργήσει ένα περιβάλλον όπου οτιδήποτε μπορεί να προκαλέσει σύγκρουση.
Πώς το Cancel Culture και ο Trump άλλαξαν τον δημόσιο διάλογο
Ας εξετάσουμε το cancel culture: πρόκειται για ένα φαινόμενο που, αρχικά, προσπάθησε να φέρει υπευθυνότητα σε δημόσια πρόσωπα και εταιρείες. Ωστόσο, έχει εξελιχθεί σε εργαλείο φίμωσης και λογοκρισίας. Αν η σκηνή του Bartlet παιζόταν σήμερα, είναι βέβαιο ότι θα δεχόταν διπλή επίθεση.
Από τη μια πλευρά, οι συντηρητικοί θα κατηγορούσαν την εκπομπή για «αντιχριστιανικό μένος». Ο πρώην πρόεδρος Donald Trump, γνωστός για τη συνήθειά του να χρησιμοποιεί το Twitter ως όπλο, πιθανότατα θα έγραφε:
«Άλλη μια επίθεση στους Χριστιανούς από τα φιλελεύθερα media. Το West Wing είναι FAKE NEWS TV. Θέλουν να καταστρέψουν τις αξίες της Αμερικής μας!»
Από την άλλη, οι προοδευτικοί ίσως ισχυρίζονταν ότι η σκηνή υπονομεύει τον αγώνα της LGBTQ+ κοινότητας, παρουσιάζοντας τις διεκδικήσεις της με τρόπο που μοιάζει με σάτιρα.
Στατιστικά και Στοιχεία που Δείχνουν την Αλλαγή
Η άνοδος της λογοκρισίας: Έρευνα του Pew Research Center το 2022 έδειξε ότι το 44% των Αμερικανών πιστεύει πως η πολιτική ορθότητα έχει ξεπεράσει τα όρια της, περιορίζοντας την ελευθερία του λόγου.
- Η συντηρητική στροφή στις ΗΠΑ: Η θητεία Trump ανέδειξε μια νέα μορφή πολιτισμικού πολέμου. Νόμοι που περιορίζουν τις συζητήσεις για LGBTQ+ θέματα ή την κριτική φυλετική θεωρία στα σχολεία είναι πλέον γεγονός σε πολιτείες όπως η Φλόριντα και το Τέξας.
- Οι αντιδράσεις στα media: Σειρές όπως το Saturday Night Live, γνωστές για την καυστική τους κριτική, δέχονται συχνά πυρά από συντηρητικούς οργανισμούς και πολιτικούς.
Γιατί Χρειαζόμαστε τον Bartlet Σήμερα
Η σκηνή αυτή δεν ήταν μόνο μια καλοστημένη ομιλία. Ήταν μια υπενθύμιση ότι η πίστη δεν πρέπει να γίνεται όπλο και ότι η ηθική δεν μπορεί να είναι επιλεκτική. Ο Bartlet δεν ακύρωνε τη Βίβλο. Αποκάλυπτε την ανθρώπινη υποκρισία.
Η εποχή μας χρειάζεται περισσότερους «Bartlets». Χρειάζεται φωνές που τολμούν να λένε την αλήθεια, ακόμα κι αν αυτή προκαλεί δυσφορία. Χρειάζεται έναν διάλογο που να μην φοβάται τη σύγκρουση, αλλά που επιδιώκει την κατανόηση.
Το Σήμερα και το Αύριο
Αν η σκηνή αυτή μπορούσε να παιχτεί σήμερα, ίσως να αποτελούσε το έναυσμα για έναν ουσιαστικό διάλογο. Ίσως, όμως, και να πυροδοτούσε έναν ακόμα κύκλο ακυρώσεων και παρεξηγήσεων.
Το πραγματικό ερώτημα, λοιπόν, είναι: Θέλουμε έναν κόσμο όπου τέτοιες συζητήσεις απλώς δεν θα γίνονται; Ή είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε τη δυσκολία της ανοιχτής επικοινωνίας;
Η απάντηση βρίσκεται, όπως πάντα, στη διάθεσή μας να ακούμε. Γιατί ο κόσμος του Bartlet, έστω και φανταστικός, μας έμαθε πως μόνο μέσα από τη συζήτηση μπορούμε να βρούμε λύσεις.
