Ο κύβος ερρίφθη. Ντε Γκρες. Αυτό είναι το επώνυμο που θα χρησιμοποιεί η τέως βασιλική οικογένεια. Αρέσει, δεν αρέσει, αυτό είναι. Σάμπως και να μην σ’ αρέσει, θα σε ρωτήσει κανείς; Τι; Δεν ασχολείσαι; Πολύ καλά κάνεις, αν θέλεις την ταπεινή μας άποψη. Τι μας νοιάζει εμάς πώς θέλουν να ονομάζονται, στην Ευρώπη ή τον κόσμο, και το’ χουμε κάνει εθνικό ζήτημα;
Μια που ασχοληθήκαμε, όμως, και ολίγον τι αισθανόμαστε πρησμένοι σχετικά με το επώνυμο (λες κι έχει καμία σημασία, οι λίγοι φιλοβασιλικοί της Ελλάδας δεν θα το αναφέρουν καν και θα τους λένε «μεγαλειότατε» και «υψηλότατε» ακόμα κι αν τους βλέπουν με τα σώβρακα, ενώ οι πολλοί αντιβασιλικοί θα επιμείνουν στο Γλύξμπουργκ, εκτός αν θέλουν να κάνουν πλάκα με το Ντε Γκρες, Ντεγκρές και δεν ξέρουμε τι άλλο), είπαμε να το δούμε λίγο πιο ευρύτερα το πράμα.
Δυστυχώς ή ευτυχώς, αυτό το φρούτο των τέως βασιλιάδων, που περιδιαβαίνουν την Ευρώπη χωρίς χώρες πια να διαφεντεύουν, δεν είναι μόνο ελληνικό. Καμιά δεκαριά είναι οι οικογένειες που πριν κάμποσο καιρό, όχι στην αρχαιότητα, ήταν επικεφαλής κρατών και λαών και τώρα έχουν καταλήξει λιμοκοντόροι. Από τη Ρωσία και τη Σερβία μέχρι τη Γερμανία και τη Γαλλία, μέχρι και την… Αλβανία, υπάρχουν πολλές τέως βασιλικές οικογένειες.
Ντε Γκρες ανάμεσα σε Ρομανόφ, Ζόγκου και Μπουρμπόν
Τι κάνουν αυτοί; Ποια επώνυμα χρησιμοποιούν στις καθημερινές τους συναλλαγές με τα κράτη που τους φιλοξενούν; Πώς τους προσφωνούν επισήμως οι αρχές της χώρας που κάποτε ήταν στο κεφάλι της;
Ο γενικός κανόνας είναι οι άνθρωποι αυτοί να έχουν υιοθετήσει τα βασικά επώνυμά τους. Δηλαδή τα επώνυμα με τα οποία κυκλοφορούσαν πριν γίνουν βασιλιάδες, ακόμα και αιώνες πριν. Για παράδειγμα, οι «βασιλείς» της Γαλλίας έχουν στα διαβατήριά τους το επώνυμο Μπουρμπόν (Βουρβώνοι), επειδή κατάγονται απ’ αυτόν τον οίκο. Ο 50χρονος Λουί Αλφόνς ντε Μπουρμπόν είναι σήμερα, θεωρητικά, ο πρώτος στην ιεραρχία να αναλάβει βασιλιάς της Γαλλίας αν τους πιάσει ομαδική παράκρουση και επιθυμήσουν βασιλιά αντί πρόεδρο.
Κάπως έτσι, λοιπόν, οι Πορτογάλοι πρώην βασιλείς αναφέρονται στα διαβατήρια ως Ντε Μπραγκάνσα, οι Γερμανοί πρώην αυτοκράτορες ως Χοεντσόλερν, οι Ρώσοι ως Ρομανόφ, οι Αλβανοί ως Ζόγκου και οι Σέρβοι ως Καρατζόρτζεβιτς. Αυτοί οι Σέρβοι διεκδικούν εκτός από το θρόνο της Σερβίας κι αυτόν του Μαυροβουνίου, επειδή ο γιος του τελευταίου βασιλιά του Μαυροβουνίου, που μας τελείωσε το 1918, πέθανε χωρίς παιδιά.
Οι πρώην αυτοκράτορες της Αυστρίας αναφέρονται στα επίσημα έγγραφα ως Αψβούργοι κι εκτός από την Αυστρία διεκδικούν και το θρόνο της… Ουγγαρίας. Ακόμα και στα ανατολικά μας οι απόγονοι των Οσμανλιδών, που κάποτε διαφέντευαν την Οθωμανική Αυτοκρατορία, αναφέρονται σήμερα στα επίσημα έγγραφα ως Οσμάνογλου, δηλαδή γιοι του Οσμάν. Τα επώνυμα, βέβαια, είναι ένας νεωτερισμός στην Τουρκία, υιοθετήθηκαν μόλις τη δεκαετία του 1930, μέχρι τότε ο καθένας είχε δύο ονόματα, το δικό του και του πατέρα του.
Όσο πλησιάζουμε, όμως, προς το νότο τόσο περισσότερο μπερδεύονται τα πράγματα. Και μπερδεύονται για έναν συγκεκριμένο λόγο: Οι βασιλιάδες της Ρουμανίας, της Βουλγαρίας και, βέβαια, της Ελλάδας είναι… φορετοί, δεν έρχονται από τη χώρα και μέχρι να αναλάβουν το θρόνο δεν είχαν σχέση με τη χώρα, αλλά με γερμανικούς οίκους. Οι Ρουμάνοι έρχονται από τον οίκο των Χοεντσόλερν, οι Βούλγαροι από το Σαξ-Κόμπουργκ και οι Έλληνες από το Γλύξμπουργκ. Οπότε προφανώς τους ερχόταν λίγο βαρύ να υιοθετήσουν τέτοια επώνυμα, διότι ακριβώς θα πιστοποιούσαν ότι είναι ξένοι, δεν έχουν σχέση με τη χώρα πέρα από το πέρασμά τους από το θρόνο της.
Ντε Γκρες όπως λένε Ντε Ρομάνα
Έτσι ξεκίνησαν τα πειράματα. Από τις αρχές του 20ου αιώνα οι Ρουμάνοι βασιλιάδες, με απόφαση του τότε βασιλιά Φέρντιναντ, υιοθέτησαν το επώνυμο «ντε Ρομάνα», της Ρουμανίας δηλαδή, και απαρνήθηκαν το επώνυμο Χοεντσόλερν-Σιγκμαρίνεν, που προσδιόριζε τη γερμανική τους καταγωγή (. Ο τελευταίος βασιλιάς Μιχαήλ εκθρονίστηκε το 1947 και πέθανε 70 χρόνια αργότερα, το 2017, στην Ελβετία, έχοντας περάσει μια ζωή χαρισάμενη.
Ιδιαίτερη είναι η ιστορία της βουλγαρικής τέως βασιλικής οικογένειας και ειδικά του Συμεών, ο οποίος είναι ο μοναδικός Ευρωπαίος μονάρχης που ήταν στη ζωή του και τσάρος και εκλεγμένος πρωθυπουργός! Όταν αποφάσισε να επιστρέψει στη Βουλγαρία στις αρχές του 21ου αιώνα και να διεκδικήσει πολιτικά αξιώματα, ο Συμεών αναγκάστηκε να υιοθετήσει και επώνυμο.
Στα έγγραφα τον ανέφεραν ως… Σαξκομπουργκόφσκι (!), δηλαδή το επώνυμο καταγωγής της οικογένειάς του εκβουλγαρισμένο (με το –όφσκι ως κατάληξη), αλλά κατάλαβε γρήγορα ότι δεν του πήγαινε, οπότε επέμενε όποτε έπρεπε να αναφέρεται επώνυμο να τον αποκαλούν «Μπορίσοφ», δηλαδή «γιο του Μπόρις». Και πράγματι ο πατέρας του έτσι λεγόταν. Όταν έφυγε από την πρωθυπουργία το 2005 και κατάλαβε ότι η λάμψη του είχε ξεφτίσει, επέστρεψε στο «Συμεών Β’».
Αν το δούμε ιστορικά, λοιπόν, οι δικοί μας είχαν τρεις επιλογές: Ή να μείνουν στο Γλύξμπουργκ, ή να λέγονται «Κωνσταντίνου» από τον πατέρα τους και πρώην βασιλιά ή να κάνουν αυτό που έκαναν. Επώνυμο ελληνικό «Της Ελλάδας» δεν θα μπορούσε να σταθεί, το «Έλληνας» θα ξεσήκωνε θύελλα διαμαρτυριών, επίσης και το «Βασιλιάς», οπότε πήγαν στο «Ντε Γκρες», μια επιλογή στα γαλλικά, με τα οποία βέβαια δεν έχουν καμία σχέση. Γερμανοί είναι κι όταν έφυγαν πήγαν στο Λονδίνο να ζήσουν.
