Θα μπορούσε κάποιος να κάνει μόνο ένα σύντομο σχόλιο: «Σημεία των καιρών». Πιθανότατα θα έφτανε για να κατανοήσει κανείς το μέγεθος της είδησης που αφορά την λέξη της χρονιάς για το 2024. Κι όχι αυτήν καθ’ αυτήν τη λέξη, αλλά το πώς έφτασε να γίνει η πιο δημοφιλής για τον χρόνο που μας αποχαιρετά σιγά-σιγά μέσω της Dua Lipa.
Η λέξη, λοιπόν, είναι η «manifest». Το ανακοίνωσε με όλες τις τιμές το Cambridge Dictionary, ένα από τα εγκυρότερα και παλαιότερα λεξικά του κόσμου. Έτσι κάνει κάθε χρόνο, αναδεικνύοντας μια λέξη που έχει αναζητηθεί τις περισσότερες φορές στην online υπηρεσία του λεξικού, που φυσικά έχει εκατομμύρια χρήστες παγκοσμίως. Σύμφωνα με τα δεδομένα, το «manifest» αναζητήθηκε από σχεδόν 130.000 φορές κατά τη διάρκεια της χρονιάς, προφανώς από ανθρώπους που ήθελαν να αποσαφηνίσουν το πραγματικό της νόημα.
Σύμφωνα, λοιπόν, με τον νεότερο χρονικά ορισμό του Cambridge, η λέξη πλέον έχει μετατραπεί από ουσιαστικό σε ρήμα! Και σημαίνει να πραγματοποιούμε τις επιθυμίες μας μέσω των σκέψεων, του οραματισμού, της έλξης και της δράσης.
Στην επίσημη ανακοίνωση των υπεύθυνων για το λεξικό αναφέρεται ότι η λέξη «διευρύνθηκε σημαντικά σε όλους τους τύπους μέσων ενημέρωσης λόγω των γεγονότων του 2024 και δείχνει πώς οι έννοιες μιας λέξης μπορούν να αλλάξουν με την πάροδο του χρόνου». Έδωσε, δηλαδή, το περίγραμμα που πώς μια λέξη γίνεται δημοφιλής και περνάει στη νεολαία. Και «φωτογράφισε» τη Dua Lipa και τη Σιμόν Μπάιλς, δύο γυναίκες που έχουν μεγάλη επίδραση στη νεολαία, από το δικό της μετερίζι η καθεμιά.
Dua Lipa και Σιμόν Μπάιλς οι… φυσικοί αυτουργοί!
Η Dua Lipa, που χτύπησε κόκκινο δημοφιλίας μέσα στη χρονιά που φεύγει, είχε κάνει μια δήλωση που περιείχε αυτή τη λέξη πριν από το σόου της στο Γκλάντστονμπερι της Βρετανίας τον περασμένο Ιούνιο. «Tο manifesting είναι μεγάλο πράγμα για μένα. Έχω ακλόνητη πεποίθηση ότι μπορούμε να αλλάξουμε τα πράγματα στον κόσμο. Υποσυνείδητα, απλώς εργαζόμαστε προς αυτη την κατεύθυνση».
Όμως πέρα από τη Dua Lipa, καθοριστικό ρόλο έπαιξε και η Μπάιλς, ένας από τους παγκόσμιους θρύλος της ενόργανης γυμναστικής και Ολυμπιονίκης στο Παρίσι, η οποία είχε παραδεχτεί μετά την κατάκτηση τεσσάρων μεταλλίων στη Γαλλία (τριών χρυσών κι ενός αργυρού) ότι «στο manifesting αποδίδω μεγάλο μέρος της επιτυχίας μου στη γυμναστική, αφού είχα οραματιστεί την μελλοντική μου καριέρα όταν ήμουν πολύ νεαρή».
Η λέξη, βέβαια, έχει περάσει από 40 κύματα μέχρι να σημαίνει αυτό που σημαίνει σήμερα. Στα ελληνικά δε, το «μανιφέστο» (η ρίζα είναι λατινική) σημαίνει « είναι η γραπτή διακήρυξη πολιτικού, κοινωνικού ή καλλιτεχνικού περιεχομένου, όπου αναφέρονται οι βασικές αρχές ενός κινήματος ή εκφράζονται διαμαρτυρίες για μια δύσκολη κατάσταση που έχει δημιουργηθεί». Τελείως διαφορετικό, δηλαδή, απ’ αυτό που σημαίνει στα αγγλικά.
Το «manyfest», με διαφορετική ορθογραφία όπως βλέπετε, είχε χρησιμοποιηθεί ως επίθετο από τον Βρετανό συγγραφέα Τζέφρι Τσόσερ ήδη από το 1380 και σήμερα κάτι που είναι «εύκολα αντιληπτό ή προφανές». Παρόμοια ήταν η σημασία με την οποία χρησιμοποίησε τη λέξη και ο Ουίλιαμ Σέξπιρ. Λίγο πριν το τέλος του 18ου αιώνα φαίνεται ότι η λέξη αλλάζει σημασία, χρησιμοποιούνταν πια ως ουσιαστικό και σήμαινε τον επίσημο κατάλογο των ανθρώπων και των εμπορευμάτων που μεταφέρονται σε ένα πλοίο! Για να μεταβληθεί ως ρήμα που σημαίνει απλά «εμφανίζομαι» αρκετές δεκαετίες αργότερα, αλλά χρησιμοποιούνταν στη λογοτεχνία μόνο σε περιπτώσεις που εμφανιζόταν ένα φάντασμα ή ένα πνεύμα!
Το ζήτημα, βέβαια, είναι ότι η λέξη ειδικά από τα μέσα της χρονιάς και μετά διαδόθηκε σαν… τσουνάμι μέσω των social media και υπήρξαν, μάλιστα, και συγκεκριμένοι λογαριασμοί στο «Χ» που ονομάστηκαν έτσι! Μπορεί οι πιο συντηρητικοί να διαφωνούν, επιμένοντας ότι η «λέξη της χρονιάς» θα πρέπει να επιλέγεται από επιτροπές σοφών ή φιλόλογων που κατοικούν σε μουχλιασμένα γραφεία, αλλά αυτή η ζωντανή διαδικασία που έχει να κάνει με ανθρώπους της επικαιρότητας δείχνει ότι η γλώσσα είναι κάτι ζωντανό και προσαρμόζεται ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε εποχής.
