Ας ξεκινήσουμε από το βασικό: Ναι, αργούμε στα ραντεβού. Δεν υπάρχει Έλληνας που δεν το ξέρει, και (για να μην κοροϊδευόμαστε) λίγο το απολαμβάνει κιόλας. Από το «είμαι στο δρόμο» που σημαίνει «είμαι ακόμα σπίτι και ψάχνω το κινητό μου» μέχρι το «φτάνω, σε πέντε λεπτάκια», που στην πραγματικότητα είναι μισάωρο. Το θέμα, όμως, είναι γιατί αργούμε; Μήπως δεν φταίμε εμείς, αλλά κάποιος βαθύτερος, ελληνικός μηχανισμός που δουλεύει στο παρασκήνιο; Μήπως – λέμε, μήπως – η αργοπορία είναι κάτι σαν το DNA της ψυχής μας;
1. Χρόνος: Μια πολύ σχετική έννοια για τους Έλληνες
Πάμε αρχαία φιλοσοφία: στην Ελλάδα, ο χρόνος δεν μετριέται σε λεπτά και ώρες, αλλά σε «καλά να περνάμε» και «από Δευτέρα βλέπουμε». Είναι σαν να έχουμε πάρει τον χρόνο και να τον έχουμε κάνει… ελαστικό. Ας πούμε, το «10 λεπτά» για τον Έλληνα μπορεί να τεντωθεί εύκολα σε μισάωρο, και όλοι να είναι ΟΚ με αυτό.
Οι επιστήμονες που ασχολούνται με αυτά (ναι, υπάρχουν) λένε πως στις μεσογειακές χώρες έχουμε την τάση να βλέπουμε τον χρόνο λίγο πιο «ελεύθερα». Όταν ζεις με ήλιο, θάλασσα, καφετέριες και ταβέρνες σε κάθε γωνία, ο χρόνος δεν σε πιέζει, εσύ πιέζεις τον χρόνο. Μην τον παρεξηγείς, είναι τρόπος ζωής.
2. Στην Ελλάδα ζούμε στο Αργώ, κυριολεκτικά και μεταφορικά
Πέρα από τη γενική κουλτούρα, υπάρχει κι ένας πρακτικός λόγος: δεν θα πει ο Έλληνας «πρέπει να φύγω τώρα για να φτάσω στην ώρα μου». Όχι. Θα πει «θα κάνω άλλη μία στάση για καφέ», και έτσι, το «10 λεπτάκια δρόμος» γίνεται ένα διαστημικό ταξίδι στο οποίο όλα μπορούν να συμβούν: από την καλημέρα με τον μπακάλη μέχρι μια σύντομη φιλοσοφική συζήτηση με τον γείτονα που περνάει τυχαία. Μπορεί και να στείλουμε ένα μήνυμα τύπου «έρχομαι σε 5’», ενώ ξέρουμε καλά ότι τα πέντε αυτά λεπτά είναι κάτι σαν το ελληνικό «Μάτριξ»: μια ψευδαίσθηση που μόνο εμείς μπορούμε να διαχειριστούμε.
3. Η δικαιολογία της καθυστέρησης στο ραντεβού δεν είναι αρκετή
Πες μου την αλήθεια. Πόσες φορές έχεις χρησιμοποιήσει τη φράση «δεν έβρισκα πάρκινγκ» ή «με καθυστέρησε ο ταξιτζής» και είχες ήδη έτοιμο το χαμόγελο και το κλείσιμο ματιού; Σε αντίθεση με άλλες χώρες, εδώ η δικαιολογία της καθυστέρησης είναι σχεδόν ιερή – έχουμε ολόκληρη λίστα: από το «έπεσα σε κίνηση», μέχρι το πιο διαχρονικό «προσπαθούσα να βρω τα κλειδιά μου».
Είναι σαν να έχουμε μια συλλογική συμφωνία, ότι ο χρόνος είναι προαιρετικός. Ξέρουμε ότι, όσο αργούμε, τόσο αυξάνεται η ένταση της συνάντησης. Ο άλλος δεν θα θυμώσει αλήθεια, θα γελάσει και θα φωνάξει κάτι σαν «εσύ δεν αλλάζεις!». Και κάπως έτσι, η καθυστέρηση γίνεται μια παράσταση στην οποία όλοι έχουμε τον ρόλο μας.
4. Ουδέποτε είπαμε «Όχι» στην τελευταία σταγόνα διασκέδασης
Κι όμως, στην ψυχή μας, η αργοπορία είναι η υπέρτατη μορφή αγάπης. Όχι για τον χρόνο, αλλά για τη ζωή. Η αργοπορία σημαίνει ότι θέλουμε να προλάβουμε κι άλλο απόλαυση πριν φύγουμε. Θες να φας το τελευταίο κουταλάκι παγωτό πριν φύγεις από το σπίτι; Να ακούσεις ολόκληρο το ρεφρέν του τραγουδιού που «τα σπάει»; Να καθυστερήσεις, ίσα για να πεις κι έναν τελευταίο καφέ στη γωνία με φίλους;
Αντικειμενικά μιλώντας, αυτή η καθυστέρηση είναι σαν μια μικρή «αντίσταση» απέναντι στην πίεση του προγράμματος. Ένα μήνυμα προς τον εαυτό μας ότι το life style της τελευταίας στιγμής είναι εκεί και μάς ανήκει. Η αργοπορία είναι η απάντησή μας στην πίεση της δουλειάς, των σπουδών, του άγχους – είναι σαν να λέμε «ναι, αλλά πρώτα θα ζήσω!»
5. Ο φόβος του να είσαι… νωρίς: Ξέρεις τι εννοώ
Και ποιος πάει στην ώρα του, να βρεθεί πρώτος; Άβολα πράγματα, να στέκεσαι μόνος σου περιμένοντας! Καλύτερα να είσαι ο δεύτερος που μπαίνει και να βρίσκεις τους άλλους ήδη έτοιμους – έτσι είναι σαν να έχεις κάνει το σωστό και να μην σε κατηγορήσει κανείς ότι είσαι κολλημένος με την ακρίβεια. Γιατί, ας είμαστε ειλικρινείς: το να είσαι ο πρώτος στο ραντεβού είναι κοινωνικά ύποπτο. Ο Έλληνας προτιμά να είναι 10 λεπτά αργοπορημένος, γιατί έτσι είναι πιο… ανθρώπινος.
6. Ποιος να τρέχει τώρα; Η ανυπόμονη, μυστική μας απόλαυση
Κι εδώ μπαίνει το μεγάλο ερώτημα: γιατί να φτάσεις στην ώρα σου, αν μπορείς να το απολαύσεις λίγο ακόμα; Η επιστήμη μάς λέει ότι αυτό είναι ένα φαινόμενο αναβλητικότητας. Το ξέρουμε. Αλλά εμείς προτιμάμε να το βλέπουμε πιο απλά: οι καθυστερήσεις και η τελευταία στιγμή είναι ένας τρόπος να φλερτάρουμε με την ένταση, με τη δική μας αίσθηση ελευθερίας. Όταν έχεις μάθει να τα αφήνεις όλα για λίγο αργότερα, δεν το αλλάζεις έτσι εύκολα.
Η Αργοπορία είναι θέμα Τιμής
Η ελληνική αργοπορία είναι μια γλυκιά, απενοχοποιημένη παράδοση. Είναι η κρυφή μας υπόσχεση ότι δεν βιαζόμαστε να μεγαλώσουμε, να προλάβουμε, να τρέξουμε χωρίς λόγο. Είναι σαν το καλοκαίρι: όταν διαρκεί λίγο παραπάνω, όλοι είναι πιο χαρούμενοι.
Την επόμενη φορά, λοιπόν, που θα αργήσεις στο ραντεβού σου, μην αγχωθείς. Ξέρεις ότι η αργοπορία είναι το ίδιο ελληνική με τη φέτα και την τσίκνα τoυ Πάσχα. Και όσο κι αν προσπαθήσουμε να το «διορθώσουμε», θα υπάρχει πάντα εκείνος ο μικρός «χρόνος για τον εαυτό μας» που δεν θέλουμε να αποχωριστούμε. Άλλωστε, κάπου μέσα μας ξέρουμε πως όταν επιτέλους φτάσουμε, τα καλύτερα έχουν μόλις αρχίσει!
