Η αναζήτηση των νιάτων, όχι ως state of mind, αλλά της εξωτερικής εμφάνισης, μοιάζει να είναι το Νούμερο 1 πρόβλημα του δυτικού κόσμου. Στην παγκόσμια πασαρέλα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αυτό είναι που μετράει: Το φαίνεσθαι. Και για όσους προσπαθούν να κάνουν καριέρα ή να καταξιωθούν χωρίς να δίνουν σημασία σε αυτό, τόσο το χειρότερο για εκείνους. Τα πράγματα γίνονται ακόμη χειρότερα για εκείνους που έχουν βασίσει όλη τους τη ζωή -όχι μόνο την καριέρα τους, στην εξωτερική τους εμφάνιση. Όταν αρχίσουν να στρογγυλεύουν όλα, η πορεία παίρνει την κατηφορική της τροχιά…
Με αυτό το θέμα καταπιάνεται το The Substance (Η Ουσία) της Κοραλί Φαρζά, το οποίο σόκαρε στην πρεμιέρα του στο Φεστιβάλ των Καννών, με τη σουρεαλιστική ματιά της auter, και κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα. Μέχρι που θα έφτανε κανείς για να διατηρήσει ή να ανακτήσει τη νεανική του ομορφιά, αναρωτιέται η Φαρζά και προσφέρει μια σαρκαστική ματιά στη ρηχότητα των δυτικών κοινωνιών.
The Substance, η πλοκή
Η Ελίζαμπεθ Σπαρκλ (Ντεμί Μουρ) έχει ένα αστέρι με το όνομά της στη λεωφόρο της δόξας. Τη συναντάμε στο ξεκίνημα της ταινίας, όμως, να χάνει τη δουλειά της, ως τηλεοπτική γυμνάστρια σε μια ημερήσια τηλεοπτική εκπομπή. Ένα γκροτέσκο στέλεχος του καλωδιακού καναλιού, ο Χάρβι (Ντένις Κουέιντ) ψάχνει πλέον για κάτι «νέο».
Καταρρακωμένη από το ηλικιακό bullying που αντιμετωπίζει, η Ελίζαμπεθ μαθαίνει για ένα μυστηριώδες προϊόν που ονομάζεται The Substance («Η ουσία»), το οποίο μπορεί να δημιουργήσει μια νεότερη εκδοχή του εαυτού του χρήστη. Η Ελίζαμπεθ αντιλαμβάνεται πως με αυτό το προϊόν θα συνεχίσει να βρίσκεται στα φώτα της δημοσιότητας και να κρατήσει τη δουλειά της.
Βέβαια, το The Substance δεν είναι απλά μια ουσία που επαναφέρει ξανά τη νεότητα. Δεν είναι μια αλοιφή ή ένα χάπι, αλλά κάτι πολύ πιο σύνθετο: Δημιουργεί μια νεότερη εκδοχή του χρήστη, το οποίο δεν μπορεί να συναντήσει η «μήτρα», αφού τη μία εβδομάδα «φορτίζεται» η μία αναίσθητη και την επόμενη, η άλλη.
Καθώς η Σου κερδίζει πίσω τη δουλειά του γηραιότερου εαυτού της, αρχίζουν να βιώνουν και οι δύο τις φρικτές παρενέργειες που επιφέρει το φάρμακο και κατ’ επέκταση, αυτής της παρά φύση επιδίωξης της νεότητας με οποιοδήποτε κόστος.
The Substance, τι θα παρακολουθήσεις
Ένα θρίλερ ντυμένο στο ροζ, με πλάνα που πότε θυμίζουν Κρόνενμπεργκ και πότε Barbie, ενώ οι σκηνές του τέλους μοιάζουν βγαλμένες από β’ διαλογής ταινίες splatter, το Substance εκπλήσσει με τις κινηματογραφικές του αναφορές.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, όλα είναι βγαλμένα από τη ζωή: Το τηλεοπτικό πρόγραμμα γυμναστικής με τις κάμερες να ζουμάρουν στους κώλους, ο διευθυντής του καναλιού που θυμίζει Ντόναλντ Τραμπ και η κουστωδία των επενδυτών του που «παίρνουν μάτι» τα ημίγυμνα κορίτσια -εκπρόσωποι ενός πατριαρχικού συστήματος που ακόμη ελέγχει το σύστημα.
Η πλοκή γίνεται σκοτεινή κάθε φορά που εκτυλίσσεται στο κομψό minimal διαμέρισμα της Ελίζαμπεθ Σπαρκλ, αν και όλα είναι λευκά και φωτεινά, σε αντίθεση με όσα βιώνει η πρωταγωνίστρια. Σιγά σιγά, το ροζ που φέρνει στη ζωή της η νεαρή εκδοχή της, θα ξεθωριάσει, επίσης. Το σκοτεινό δωμάτιο που «φορτίζει» πότε η μία και πότε η άλλη κερδίζει όλο και περισσότερο χρόνο, καθώς μοιάζουν με τον πίνακα του Ντόριαν Γκρέι που σαπίζει.
Οι ημιφωτισμένοι και στενοί διάδρομοι, του κατά τα άλλα φωτεινού λευκού διαμερίσματος, λειτουργεί αλληγορικά σε ό, τι αφορά τα όσα εκτυλίσσονται στις σκοτεινές διαδρομές του μυαλού της Ελίζαμπεθ.
Η σκηνή που ένας πραγματικός άνθρωπος δείχνει αυθεντικό ενδιαφέρον για την Ελίζαμπεθ και το σοκ που νιώθει εκείνη από την ειλικρίνεια του παλιού συμμαθητή της, είναι απολαυστική. Όπως και τα όσα βιώνει όταν αποφασίζει να βγει μαζί του.
Η λογοτεχνία, το θέατρο και ο κινηματογράφος έχουν ασχοληθεί σχολαστικά ανά τους αιώνες με το θέμα της χαμένης νεότητας. Πλέον, με την επιστήμη στο πλευρό των αρνητών της γήρανσης, η Κοραλί Φαρζά με το Substance περνά σε ένα νέο επίπεδο αφήγησης.
Αν κάπου χαλάστηκα, αν κάπου θεωρώ πως η Φαρζά έχασε την ευκαιρία της να βάλει το Substance στη σφαίρα του κλασικού, αυτό ήταν με την επιλογή της στις τελικές σκηνές της ταινίας. Ίσως να ήταν και η σάτιρά της, ποιος ξέρει!
The Substance, οι ερμηνείες
Αντίθετα με ό, τι πραγματεύεται η ταινία, ίσως και αυτό να είναι μια ειρωνική «δήλωση» της δημιουργού, η Ντεμί Μουρ πραγματοποιεί την καλύτερη ερμηνεία της ζωής της, υποδυόμενη την απελπισμένη μεσήλικα που κάνει τα πάντα για να σώσει τη ζωή της, η οποία είναι άρρηκτα συνυφασμένη με την καριέρα της. Η καριέρα ορίζει τα πάντα στη ζωή της, σε τέτοιο βαθμό, που ενώ είχε ευκαιρίες για να μην βιώσει το αδιέξοδο στο τέλος της ταινίας, εκείνη επιμένει απελπισμένα να μένει πιστή στις βασικές αρχές που την οδήγησαν στην πτώση της: «Η εξωτερική ομορφιά είναι το παν».
Σοκαριστικά απίθανη είναι και η ερμηνεία του Ντένις Κουέιντ. Ζωηρός, πομπώδης και αισχρός, αποτυπώνει εκείνο ακριβώς το δείγμα του άντρα που, όχι απλά επιβιώνει, αλλά και θριαμβεύει στα ρετιρέ της βιομηχανίας του θεάματος.
Στα ίδια επίπεδα και η ερμηνεία της Μάργκαρετ Κουάλι (κόρη της Άντι Μακ Ντάουελ), με την οποία είχα εντυπωσιαστεί ήδη από τον μικρό της ρόλο στο «Κάποτε στο Χόλιγουντ» του Κουέντιν Ταραντίνο (ήταν μια τύπου «Λολίτα» που έκανε ότο στοπ και προσπαθούσε να ξελογιάσει τον Μπράντ Πιτ). Είναι ένα κύμα νεότητας και φρεσκάδας που δεν αφήνει κανένα περιθώριο για την ισχύ των νιάτων.
Δείτε το!
