Έχουμε συνηθίσει τόσο πολύ να αναφερόμαστε σε νούμερα που παρουσιάζει η WWF και αφορούν την καταστροφή του πλανήτη και της ζωής σ’ αυτόν ως «εφιαλτικά», που δεν μας κάνει εντύπωση. Τα προσπερνάμε χωρίς να τους δίνουμε σημασία. Κι αυτά γιγαντώνονται ακόμα περισσότερο, θέλοντας να μας τραβήξουν περισσότερο την προσοχή. Μέχρι που φτάνουν σε ύψη αδιανόητα.
Τι θα λέγατε αν μαθαίνατε ότι σχεδόν τα τρία από τα τέσσερα μέλη των πληθυσμών της «άγριας ζωής» ΕΞΑΦΑΝΙΣΤΗΚΑΝ μέσα σε περίοδο μόλις 50 χρόνων, από το 1970 ως το 2020; Αυτό αποκαλύπτει η έκθεση «Ζωντανός Πλανήτης» που παρουσιάζει η WWF International. Η 15η έκδοση της έκθεσης, που δημοσιεύεται κάθε δύο χρόνια, παρουσιάζει μία αναλυτική επισκόπηση του φυσικού κόσμου και πώς αυτός έχει μεταβληθεί από το 1970 έως το 2020 κι αποδεικνύει ότι το 73% αυτών των πληθυσμών που υπήρχαν το 1970 δεν καταγράφηκαν το 2020.
Στο μικροσκόπιο μπήκαν σχεδόν 35.000 τάσεις πληθυσμών και πάνω από 5.490 είδη σπονδυλωτών (αμφίβια, πτηνά, ψάρια, θηλαστικά και ερπετά). Ο δείκτης Ζωντανού Πλανήτη (LPI) έχει δημιουργηθεί από τη Ζωολογική Εταιρεία του Λονδίνου (ZSL) και παρακολουθεί τα μεγέθη των πληθυσμών ζώων και πώς αυτά έχουν μεταβληθεί αυτόν τον μισό αιώνα. Παρότι οι τάσεις διαφέρουν μεταξύ των περιοχών λόγω των διαφορετικών τύπων και επιπέδων πίεσης που ασκήθηκαν στη φύση τα τελευταία 50 χρόνια, οι πιο απότομες μειώσεις στους παρακολουθούμενους πληθυσμούς άγριων ζώων καταγράφονται στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική (-95%), την Αφρική (-76%), την Ασία και τον Ειρηνικό (-60%) και στα οικοσυστήματα γλυκών υδάτων (-85%). Από την άλλη, η εικόνα είναι καλύτερη σε Ευρώπη (-35%) και Βόρεια Αμερική (-39%) για τους παρακολουθούμενους πληθυσμούς της άγριας ζωής, αν και οι επιπτώσεις των υπόλοιπων περιοχών επηρεάζουν άμεσα ή έμμεσα όλο τον πλανήτη. Ούτως ή άλλως, βέβαια, στις δύο περιοχές όπου η κατάσταση είναι καλύτερη υπήρχε πολύ μεγαλύτερη μείωση τους προηγούμενους αιώνες,.
Οι βασικοί παράγοντες που απειλούν τους πληθυσμούς της άγριας ζωής, σύμφωνα με την WWF είναι αρχικά η απώλεια και η υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος στο οποίο ζει και αναπαράγεται ένα είδος. Ακολουθούν η υπερεκμετάλλευση, τα χωροκατακτητικά είδη και οι ασθένειες. Φαίνεται επίσης πως η κλιματική αλλαγή αποτελεί μια επιπρόσθετη απειλή για τους πληθυσμούς άγριας ζωής, οι επιπτώσεις της οποίας γίνονται ιδιαίτερα αισθητές στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, την Αφρική και την Ασία. Ακόμη ένα πρόβλημα είναι η ρύπανση από τη γεωργία, τις πόλεις και εν γένει τη βιομηχανία που καταλήγει πολλές φορές στους υδάτινους αποδέκτες επηρεάζοντας τα είδη. Η άνοδος της θερμοκρασίας, επίσης, και η μείωση των βροχοπτώσεων παίζουν καθοριστικό ρόλο για την επιβίωση στο γλυκό νερό.
WWF: Κλειδί τα υγιή οικοσυστήματα
Σύμφωνα με την έκθεση, η μείωση στους πληθυσμούς άγριας ζωής προειδοποιεί για τον αυξανόμενο κίνδυνο εξαφάνισης των ειδών όπως και για την απώλεια υγιών οικοσυστημάτων, καθώς όταν τα οικοσυστήματα υποβαθμίζονται σταθερά επί δεκαετίες, πλησιάζουν σε επικίνδυνα σημεία καμπής προμηνύοντας μια μη αναστρέψιμη κατάσταση. Τέτοια σημεία καμπής σε παγκόσμιο επίπεδο θεωρούνται η αποψίλωση του Αμαζονίου και η μαζική καταστροφή των κοραλλιογενών υφάλων, καθώς αναμένεται να έχουν σοβαρές επιπτώσεις που θα ξεπερνούν κατά πολύ τις γύρω περιοχές. Η φύση στέλνει ένα δραματικό μήνυμα. Ωστόσο, δεν έχουμε περάσει ακόμα το σημείο χωρίς να γυρίσουμε πίσω. Η δράση που θα αναλάβουμε την επόμενη πενταετία θα είναι καθοριστική για το μέλλον της ζωής στον πλανήτη μας.
Αν θέλουμε να αντισταθμίσουμε την αρνητική τάση για τα είδη στη στεριά και στη θάλασσα αντίστοιχα, τότε οι προστατευόμενες περιοχές θα πρέπει να αυξηθούν στο 30% της ξηράς και της θάλασσας, αλλά πρέπει και να γίνεται σωστή διαχείριση. Πολλές χώρες, όπως η δική μας, πρέπει να προστατεύσουν και να βοηθήσουν στην αποκατάσταση των απειλούμενων ειδών. Υπάρχουν είδη καταγεγραμμένα από την WWF που απειλούνται και έφυγαν από την Ελλάδα όπως π.χ. ασπροπάρης, ο μικρός γύπας, που αντιμετωπίζει πολλούς κινδύνους στο ταξίδι του από τη Θράκη στην Αφρική. Επομένως, είναι σαφές ότι το «κλίμα προστασίας» δεν βρίσκεται μόνο σε μία χώρα, αλλά συνδέεται τόσο με την Ευρώπη όσο και με τον υπόλοιπο κόσμο.
