Τεχνητή νοημοσύνη: Κάποτε, ήταν θέμα για nerds και ατελείωτες συζητήσεις σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας. Σήμερα όμως; Είναι το καινούριο παιχνίδι των δισεκατομμυριούχων, και όσο κι αν προσπαθούν να μας πείσουν ότι όλα βαίνουν καλώς, εδώ κάτι… βρομάει. Και δεν είναι απλώς μια δυσάρεστη μυρωδιά. Είναι το άρωμα του ελέγχου, της παρακολούθησης και του ότι οι μηχανές πρόκειται να αναλάβουν τα ηνία της ζωής μας με τρόπους που ούτε φανταζόμαστε. Ναι, σίγουρα, το έχουμε ξανακούσει αυτό, αλλά εδώ το πράγμα σοβαρεύει και εμείς απλά κοιτάμε τη φωτιά να ανάβει.
Ο πρώην Chief Business Officer της Google X, Mo Gawdat, αυτός ο τύπος που έφτιαχνε φανταχτερά gadgets για την παγκόσμια ελίτ, μας είπε το εξής ωραίο: “Η AI μπορεί να γίνει ένα δισεκατομμύριο φορές πιο έξυπνη από εμάς σε μερικές δεκαετίες.” Και εννοεί πραγματικά ένα δισεκατομμύριο φορές. Καθόλου υπερβολή. Τρομάξαμε; Όχι ακόμα. Μάλλον πρέπει να δούμε τι μας περιμένει, γιατί αν πιστεύεις ότι οι πλούσιοι φίλοι μας έχουν καλές προθέσεις, ζεις ακόμα σε έναν κόσμο γεμάτο ροζ σύννεφα και ουράνια τόξα.
1. Κατασκοπεία: Ξέχνα το απόρρητο, σε παρακολουθούν παντού
Ναι, αγαπημένο μου, νομίζεις ότι έχεις ιδιωτικότητα, σωστά; Ε, καιρός να βγεις από την αυταπάτη. Με την τεχνητή νοημοσύνη, οι κυβερνήσεις και οι εταιρείες ξέρουν κάθε σου κίνηση, ακόμα και πριν την κάνεις. Κάθε swipe στο Tinder, κάθε like στο Instagram και κάθε αναζήτηση στο Google, όλα καταγράφονται, αναλύονται και επιστρέφουν σε σένα με την μορφή «προσωποποιημένων διαφημίσεων». Όχι, η Google δεν σε αγαπάει και το Facebook δεν είναι η δική σου προσωπική παρεούλα. Οι εταιρείες αυτές χρησιμοποιούν τα δεδομένα σου σαν χρυσό.
Το χειρότερο όμως δεν είναι οι διαφημίσεις για sneakers που δεν έχεις πει καν ότι θέλεις. Όχι, το πράγμα σοβαρεύει με την κατασκοπεία σε κρατικό επίπεδο. Στην Κίνα, για παράδειγμα, το παιχνίδι έχει προχωρήσει. Εκεί, εκατομμύρια κάμερες παρακολουθούν τους πολίτες σε πραγματικό χρόνο. Έχεις το παραμικρό αμφιλεγόμενο σχολιάκι για την κυβέρνηση; Χάθηκες. Και δεν πρόκειται για κάποιο σενάριο επιστημονικής φαντασίας, είναι η ζωντανή πραγματικότητα του 2024.
Αυτό που πρέπει να καταλάβεις είναι ότι δεν είσαι μακριά από αυτή την πραγματικότητα. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο καταρρίπτει κανονισμούς για την προστασία δεδομένων σαν να είναι χάρτινοι πύργοι, και ό,τι δεν καταφέρει η Google και η Amazon το κάνει η ίδια η κυβέρνηση. Γιατί; Γιατί τα δεδομένα σου είναι πολύτιμα. Το “Big Brother” είναι ήδη εδώ και δεν θα σ’ το πει. Θα σε παρακολουθεί ήσυχα και μεθοδικά.
2. Τυχερά παιχνίδια και χρηματιστηριακή τρέλα: Σαν να παίζεις πόκερ με μηχανές που πάντα κερδίζουν
Το ξέρεις ότι οι χρηματιστηριακές αγορές πλέον δεν ελέγχονται από ανθρώπους, σωστά; Καλώς ήρθες στη νέα εποχή του ψηφιακού τζόγου, όπου τα hedge funds έχουν την πιο εξελιγμένη AI να παίζει για αυτούς. Αυτοί δεν χρειάζεται να σπάσουν το κεφάλι τους για τις επενδύσεις — έχουν τα bots να κάνουν τη βρωμοδουλειά. Κι εμείς, οι απλοί θνητοί, απλά μένουμε να κοιτάμε τις “φουρτούνες” των χρηματιστηρίων.
Το 60% των συναλλαγών γίνεται από αλγόριθμους. Ναι, αυτό σημαίνει ότι όταν πατάς το κουμπί για να επενδύσεις σε μια μετοχή, η μηχανή του Wall Street έχει ήδη πάρει την απόφαση και σε έχει αφήσει χιλιόμετρα πίσω. Το πρόβλημα εδώ δεν είναι μόνο ότι οι μικροεπενδυτές δεν έχουν καμία τύχη. Το πρόβλημα είναι ότι, με την AI να διαχειρίζεται τις παγκόσμιες αγορές, κανείς δεν ελέγχει πραγματικά τι συμβαίνει. Οι μηχανές αναλαμβάνουν, παίρνουν τα δεδομένα, παίζουν στο χρηματιστήριο σαν να παίζουν πόκερ, αλλά αυτοί οι παίκτες δεν χάνουν ποτέ. Και αν κάποια στιγμή τα πράγματα πάνε στραβά, όπως έγινε με το crash του 2010 και του 2020, τότε κανείς δεν μπορεί να το σταματήσει εγκαίρως.
Ο Mo Gawdat έχει ξεκαθαρίσει πως αν συνεχίσουμε να αφήνουμε την τεχνητή νοημοσύνη να κάνει κουμάντο στις αγορές, το μόνο που μας περιμένει είναι το χάος. Μηχανές που παίζουν στα χρηματιστήρια χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση σημαίνουν ότι μια κακή μέρα στο trading μπορεί να σημάνει νέα παγκόσμια οικονομική κρίση. Αλλά μην ανησυχείς! Οι δισεκατομμυριούχοι έχουν ήδη το ιδιωτικό τους νησί για να την κάνουν μόλις ξεσπάσει το επόμενο crash.
3. Πωλήσεις και διαφήμιση: Μηχανές που ξέρουν καλύτερα από σένα τι θες
Εδώ είναι το καλό. Όσο εσύ νομίζεις ότι είσαι ελεύθερος να διαλέγεις τι θα αγοράσεις, η τεχνητή νοημοσύνη κάνει ήδη τη δουλειά της. Από τα πιο εξελιγμένα συστήματα της Amazon μέχρι το πιο φτηνό e-shop της γειτονιάς σου, η AI αναλύει τις κινήσεις σου και ξέρει καλύτερα από σένα τι χρειάζεσαι. Το ωραίο; Σου το «προτείνει» με τόσο έξυπνο τρόπο, που νομίζεις ότι είσαι εσύ που το διάλεξες.
Η AI ξέρει αν είσαι πρωινός ή βραδινός τύπος, αν ψωνίζεις περισσότερο όταν είσαι αγχωμένος, ή αν έχεις κακή διάθεση το απόγευμα και γι’ αυτό ανοίγεις το ZARA για «θεραπεία λιανικής». Σύμφωνα με έρευνες, το 2022 οι τεχνολογίες AI αύξησαν τις πωλήσεις κατά 45%. Εσένα αυτό μπορεί να σου φαίνεται cool — τόσες έξυπνες προτάσεις, σωστά; Αλλά σκέψου το: Ποιος πραγματικά αποφασίζει; Εσύ ή η μηχανή;
Στο μεταξύ, οι δισεκατομμυριούχοι που πουλάνε την τεχνητή νοημοσύνη σαν κάτι το αθώο, το «σωτήριο», βγάζουν αμύθητα κέρδη. Και ενώ εσύ νομίζεις ότι απλά διάλεξες το πιο τέλειο παλτό για τον χειμώνα, στην πραγματικότητα μια AI έχει φροντίσει να το έχεις στο καλάθι σου πριν καν το σκεφτείς.
4. Πόλεμος: Μηχανές που πολεμούν για σένα (και εναντίον σου)
Και τώρα φτάσαμε στο πραγματικό σκοτεινό σημείο: τον πόλεμο. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν έχει καμία σχέση με τον ρομαντισμό της κατανάλωσης και του διαδικτυακού shopping. Όχι, εδώ μιλάμε για θάνατο. Οι στρατοί του μέλλοντος δεν θα χρειάζονται στρατιώτες. Θα έχουν drones, ρομπότ και αυτόνομες μηχανές που θα παίρνουν αποφάσεις χωρίς καμία συναισθηματική επιβάρυνση. Ο πόλεμος θα είναι απλά business as usual.
Ήδη, αμερικανικά στρατιωτικά projects χρησιμοποιούν την AI για να κατευθύνουν drones, να παρακολουθούν εχθρούς και να εκτελούν αποστολές. Τα drones πετούν, οι μηχανές υπολογίζουν τις κινήσεις και τα πιθανά αποτελέσματα, κι εμείς, οι απλοί άνθρωποι, απλά περιμένουμε το αποτέλεσμα. Όμως το ερώτημα παραμένει: Πόσο εύκολα θα ξεκινά ένας πόλεμος όταν το ανθρώπινο κόστος είναι μηδενικό;
Ο Gawdat εξηγεί ότι η χρήση της AI στον στρατό θα αλλάξει τις ισορροπίες δυνάμεων, αλλά όχι προς όφελός μας. Οι μηχανές δεν θα κάνουν λάθη. Δεν θα κουράζονται. Δεν θα φοβούνται. Το αποτέλεσμα; Ένας κόσμος όπου ο πόλεμος μπορεί να ξεκινήσει με το πάτημα ενός κουμπιού, και οι επιπτώσεις θα είναι πέρα από κάθε έλεγχο.
Το AI παιχνίδι των δισεκατομμυριούχων
Το ζήτημα όμως δεν είναι απλά η τεχνολογία. Είναι οι άνθρωποι πίσω από αυτήν. Ο Elon Musk, ο Jeff Bezos και οι λοιποί tech-gurus θέλουν να πιστέψουμε ότι η AI θα μας οδηγήσει σε έναν καλύτερο κόσμο. Έναν κόσμο όπου όλα θα είναι εύκολα, άφθονα και ειρηνικά. Αλλά για ποιον; Για εμάς; Ή για αυτούς που θα έχουν τον απόλυτο έλεγχο της τεχνολογίας και, κατ’ επέκταση, της ανθρωπότητας;
Ας είμαστε ειλικρινείς: όσο πιο πολλές δυνατότητες αποκτά η τεχνητή νοημοσύνη, τόσο λιγότερη ισχύ έχουμε εμείς. Και όσο οι δισεκατομμυριούχοι πουλάνε το όραμά τους για έναν «ιδανικό» κόσμο, ο πραγματικός τους στόχος είναι ένας: να γίνουν ακόμα πιο ισχυροί.
Και αν συνεχίσουμε έτσι, η τεχνητή νοημοσύνη δεν θα είναι απλά το εργαλείο μας. Θα είναι η απόλυτη δύναμη που θα ελέγχει κάθε πτυχή της ζωής μας.
