Ο κανόνας στην ιστορία της ανθρωπότητας είναι να εξαφανίζονται τα ζώα (φίδια στην προκειμένη περίπτωση) εκεί που εγκαθίστανται οι άνθρωποι. Στην ιστορία του πολιτισμού υπάρχουν χιλιάδες τέτοια παραδείγματα τόπων, οι οποίοι άλλαξαν τελείως όψη και διάφορων ειδών ζώων που είτε εξαφανίστηκαν, είτε μειώθηκε δραματικά ο πληθυσμός τους. Όλοι οι κανόνες, όμως, έχουν τις εξαιρέσεις τους, αν και λίγες. Το Φιδονήσι της Βραζιλίας είναι μία απ’ αυτές, μια από τις ελάχιστες καταγεγραμμένες στιγμές όπου οι άνθρωποι έφυγαν για να μείνουν τα φίδια!
Ένα μικρό νησί μόλις 4,3 τετραγωνικών χιλιομέτρων κοντά στις ακτές της Βραζιλίας, σε απόσταση 33 χιλιομέτρων από την ακτογραμμή του Σάο Πάουλο, το Φιδονήσι (Ilha da Queimada Grande στα πορτογαλικά) είναι το μοναδικό στη Βραζιλία που δεν έχει κατοίκους. Κάποτε είχε, και μάλιστα οι λιγοστοί κάτοικοι είχαν εκπονήσει και επιχειρηματικά σχέδια! Κι όμως, με απόφαση της κυβέρνησης απομακρύνθηκαν, προκειμένου προστατευθούν και οι ίδιοι, αλλά κυρίως τα φίδια που κατοικούν εκεί για χιλιάδες χρόνια και κάποια είδη απ’ αυτά έχουν καταστεί επικίνδυνα προς εξαφάνιση.
Στο νησί αυτό ζουν φίδια από πάντα. Λέγεται, μάλιστα, ότι «εγκλωβίστηκαν» εκεί όταν το νησί αποκολλήθηκε από την ακτή της Βραζιλίας, κατά τη διάρκεια της τελευταίας Εποχής των Παγετώνων. Οπότε η ανάπτυξή τους ήταν διαφορετική σε σχέση με τα άλλα είδη που υπάρχουν στην ηπειρωτική Βραζιλία κι αυτό τα καθιστά αντικείμενο εκτεταμένης έρευνας. Για κάποια είδη, μάλιστα, όπως η βοθροχιά και η χρυσή λογχοειδής κόμπρα, υπάρχει συντονισμένη προσπάθεια από το υπουργείο Περιβάλλοντος της χώρας ώστε να προστατευθεί ο πληθυσμός τους. Για τα χρυσά φίδια, όπως λέγονται, ο πληθυσμός τους εκτιμάται μόλις σε 2.000-4.000 και δεν υπάρχουν πουθενά αλλού στον κόσμο.
Το νησί έχει ένα παράξενο ανάγλυφο, όπως φαίνεται από ψηλά. Σχεδόν το μισό κατακλύζεται από οργιώδη βλάστηση και το άλλο μισό είναι σχεδόν «φαλακρό». Αυτή η διαφορά προέκυψε από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Προκειμένου να προστατευθούν από τα φίδια, αλλά και να «καθαρίσουν» το έδαφος για να φυτέψουν μπανάνες και να τις καλλιεργήσουν, οι μερικές δεκάδες κάτοικοι του νησιού έβαλαν μεγάλες φωτιές στο νησί για να «καθαρίσουν» μια για πάντα από τα «ενοχλητικά» δέντρα. Η δράση τους ήταν τόσο αποτελεσματική, που ακόμα και δεκαετίες μετά δεν μπορεί τίποτα να φυτρώσει εκεί που έκαψαν τα πάντα.
Προστατευμένος ο φάρος από τα φίδια
Ήδη από τη δεκαετία του 1950 οι κάτοικοι του νησιού (οι οποίοι ασχολούνταν κυρίως με το ψάρεμα) απομακρύνθηκαν από την κυβέρνηση και εγκαταστάθηκαν σε παραθαλάσσιο οικισμό στην πολιτεία του Σάο Πάουλο, μαζί με τα ψαροκάικά τους. Η μοναδική ανθρώπινη παρουσία στο νησί για σχεδόν 30 χρόνια ήταν ο φαροφύλακας με την οικογένειά του, οι οποίοι μάλιστα δεν απομακρύνονταν σχεδόν ποτέ από τον πλήρως προστατευμένο φάρο, από φόβο μήπως δεχτούν επίθεση από τα φίδια. Όταν ο φάρος έγινε αυτόματος έφυγαν κι αυτοί.
Το νησί ανήκει τυπικά στην πολιτεία του Σάο Πάουλο, ωστόσο αυτοί που αποφασίζουν για ό,τι συμβαίνει εκεί είναι η εκάστοτε ηγεσία του βραζιλιάνικο Πολεμικού Ναυτικού. Μία φορά το εξάμηνο υπάρχει προγραμματισμένο ταξίδι για την συντήρηση του φάρου. Εκδίδονται, φυσικά, και άδειες παραμονής για επιστήμονες, οι οποίοι χρησιμοποιούν τις παλιές εγκαταστάσεις του φάρου προκειμένου να διαμείνουν στο νησί και να μελετήσουν τα είδη των φιδιών που τους ενδιαφέρουν. Οι άδειες αυτές, πάντως, δίνονται με ιδιαίτερη δυσκολία και συνήθως είναι ευκολότερο να δοθούν σε μεγαλύτερα γκρουπ επιστημόνων, οι οποίοι αποφασίζουν να διανυκτερεύουν σε ειδικά διαμορφωμένα πλοία στη θάλασσα και να κάνουν τις καθημερινές τους μελέτες πηγαίνοντας στη στεριά με μικρές βάρκες. Ακόμα και εκπρόσωποι διεθνών καναλιών όπως τo Discovery Channel και το κανάλι του National Geographic έχουν αντιμετωπίσει δυσκολίες στην προσπάθειά τους να εξασφαλίσουν άδεια παραμονής στο νησί, προκειμένου να επεξεργαστούν εικόνες για διάφορα ντοκιμαντέρ.
Η περιοχή έχει κηρυχθεί Εθνικό Πάρκο Οικολογικού Ενδιαφέροντος από την κυβέρνηση της Βραζιλίας ήδη από το 1985. Οποιοσδήποτε ιδιώτης χωρίς άδεια πλησιάσει το νησί μπορεί να ελεγχθεί και να συλληφθεί από το Πολεμικό Ναυτικό, που κάνει συχνά περιπολίες στην περιοχή. Παλαιότερα υπήρχαν πολλά περιστατικά, στα οποία διάφοροι τολμηροί αποβιβάζονταν στο νησί και αιχμαλώτιζαν δηλητηριώδη φίδια, τα οποία πουλούσαν αργότερα παρανόμως.
