Γάτες ανάμεσα σε ισοβίτες; Την εικόνα θα μπορούσε να τη χαρακτηρίσει κάποιος και σουρεαλιστική ακόμα, όμως είναι πέρα για πέρα αληθινή: Στο προαύλιο μιας φυλακής ένας από τους κρατούμενους, με την χαρακτηριστική πορτοκαλί φωσφοριζέ φόρμα του, με το σκληρό ύφος του και τα γεμάτα τατουάζ χέρια του, κρατάει στην αγκαλιά του και χαϊδεύει μια τετράπαχη γάτα. Τα χαρακτηριστικά του προσώπου του έχουν μαλακώσει. Απολαμβάνει τη σιωπηλή συντροφιά της κι αυτή τα χάδια του. Καθένας παίρνει αυτό που του χρειάζεται απ’ αυτή τη σχέση.
Η εικόνα αυτή μόνο μεμονωμένη δεν είναι στις φυλακές Αλεντέιλ στη Νότια Καρολίνα των ΗΠΑ. Όχι μία και δύο, αλλά… 200 γάτες έχουν υιοθετηθεί από τους κρατούμενους, ζουν μαζί τους και, όπως δείχνουν τα πράγματα, έχουν επιδράσει αποφασιστικά στην ψυχολογία τους. Τόσο καταλυτική είναι αυτή η επίδραση, που το σωφρονιστικό σύστημα των ΗΠΑ σκέφτεται σοβαρά πλέον να το θεσμοθετήσει και σε άλλες φυλακές της χώρας, στην αρχή σε πειραματικό στάδιο, αλλά στην εξέλιξή του μπορεί να γίνει και μόνιμο.
Η ιδέα αυτή για την «υιοθέτηση» των γατιών από τους κρατούμενους πέρασε από 40 κύματα μέχρι να γίνει πραγματικότητα, αλλά οφείλεται σε μια φιλοζωική οργάνωση με το χαρακτηριστικό όνομα MeowMates MuttMates. Και ήταν μια απόφαση γρήγορη, που προήλθε περισσότερο από την απελπισία, παρά από οργανωμένη σκέψη.
Οι γάτες αυτές φιλοξενούνταν σε συγκεκριμένο χώρο, που ανήκε στην κομητεία, αλλά είχε δοθεί χρονικό περιθώριο για να βρεθούν οικογένειες να τις φιλοξενήσουν, αλλιώς θα οδηγούνταν για ευθανασία. Τα συγκεκριμένα γατιά δεν βρήκαν οικογένεια και προετοιμαζόταν, ουσιαστικά, μια μαζική εξόντωση, προκειμένου να μην τριγυρνούν αδέσποτες. Τότε ένας από τους ανθρώπους που είχαν τη φιλοζωική οργάνωση περνούσε μπροστά από τις φυλακές και σκέφτηκε μήπως θα μπορούσε να μιλήσει στον διευθυντή.
Η αρχική ιδέα είναι αλήθεια ότι αντιμετωπίστηκε με πολλή καχυποψία, όχι μόνο από τους ανθρώπους των φυλακών, αλλά και από τους ίδιους τους ανθρώπους της φιλοζωικής. Οι συγκεκριμένες φυλακές φιλοξενούν ως επί το πλείστον βαρυποινίτες, που έχουν βάψει τα χέρια τους με αίμα. Πολλοί φοβήθηκαν ότι οι συγκεκριμένοι άνθρωποι θα έβγαζαν τα δολοφονικά τους ένστικτα στα ζώα, δεδομένου μάλιστα ότι στο συγκεκριμένο σωφρονιστικό ίδρυμα δεν έλειπαν και οι καυγάδες μεταξύ των κρατούμενων, πολλές φορές για ασήμαντη αφορμή.
Υιοθέτησαν όλες τις γάτες
Η αρχή έγινε με τρεις γάτες, οι οποίες δόθηκαν στους κρατούμενους που εξέφρασαν πρώτοι ενδιαφέρον να έχουν μια συντροφιά στο κελί τους. Και όντως έτσι έγινε, οι γάτες έγιναν αχώριστοι σύντροφοι με τους κρατούμενους και δεν εμφανίζονταν μόνο στο επισκεπτήριο π.χ. ή τις απομάκρυναν κατά τη διάρκεια της νύχτας. Οι κρατούμενοι ήταν υπεύθυνοι για την τροφή τους, για την υγιεινή τους, γενικά για όλα όσα χρειάζεται ένα γατάκι για να είναι ευτυχισμένο. Μέσα σε μερικές ημέρες, τα αιτήματα των κρατούμενων να «υιοθετήσουν» κι αυτοί μια γάτα αυξήθηκαν γεωμετρικά.
Τελικά οι φυλακές υιοθέτησαν όλες τις γάτες της φιλοζωικής. Και πέρα από ένα απλό σεμινάριο, στο οποίο συμμετείχαν οι κρατούμενοι και τους εξήγησαν για ποια πράγματα θα είναι υπεύθυνοι στο εξής, ανέλαβαν την ευθύνη τους σε σημείο συγκινητικό: Κάποιοι εκτός από το φαγητό που προσφέρεται στις γάτες τους δίνουν και από το δικό τους. Και κοιμούνται μαζί τους στο κρεβάτι τους. Γενικά ο καθένας έχει τη δική του γάτα, αλλά έχει παρατηρηθεί μια συνολική προσπάθεια ώστε όλα τα γατάκια να είναι ευτυχισμένα.
Η διοίκηση των φυλακών έχει αναλάβει τα έξοδα για τις γατοτροφές, τα οποία δεν είναι ευκαταφρόνητα, αφού πρέπει να σιτιστούν καθημερινά 200 γάτες. Ο διευθυντής των φυλακών, όμως, δηλώνει ευτυχισμένος που υιοθέτησε αυτή την ιδέα, γιατί ο προϋπολογισμός της φυλακής μειώθηκε κιόλας, αφού τα βίαια επεισόδια είναι πλέον σπάνια. Οι κρατούμενοι έχουν γίνει πολύ πιο ευγενικοί στη σχέση τους με τους φύλακες. Ακόμα κι αυτοί που είχαν σαφές θέμα συμπεριφοράς έχουν πια ένα σημείο αναφοράς. Μπορεί οι γάτες να μην μιλούν, ωστόσο αποτελούν την καλύτερη συντροφιά. Οι φύλακες χαμογελώντας λένε ότι περισσότεροι είναι πια οι καυγάδες των γατιών μεταξύ τους για μια μπουκιά τροφή παραπάνω ή ένα χάδι, παρά των κρατούμενων μεταξύ τους…
