Αν νομίζεις πως ξέρεις ήδη τι θα ακούσεις στο δεύτερο μέρος της συνέντευξης της Νατάσας Γιάμαλη, κάνεις λάθος. Για ακόμα μια φορά, η Γιάμαλη ανεβάζει τη θερμοκρασία, μιλώντας ανοιχτά για όλα αυτά που άλλοι φοβούνται να ακουμπήσουν. Με μια μεγάλη δόση “σκληρού ρεαλισμού” και μεγάλη ειλικρίνεια, αναλύει το τι σημαίνει να είσαι δημοσιογράφος στην Ελλάδα του 2024 και γιατί «η αλήθεια δεν είναι ποτέ εύκολη υπόθεση».
«Η μεγαλύτερη πρόκληση; Να επιβιώσεις και να μείνεις ανεξάρτητος»
Στο σημερινό τοπίο, ο δημοσιογράφος που θέλει να μείνει ανεξάρτητος παίζει με τη φωτιά. «Βιοπορίζομαι από αυτό», λέει η Νατάσα, «αλλά όταν η δημοσιογραφία είναι η ντουντούκα που ελέγχει την εξουσία, τότε πρέπει να είσαι έτοιμος να κάνεις πίσω και να πάρεις τον δύσκολο δρόμο». Για εκείνη, η δουλειά ενός δημοσιογράφου δεν είναι να αρέσει ή να γίνεται viral. «Η αλήθεια έχει κόστος, και δεν είναι όλοι έτοιμοι να το πληρώσουν».
Η δημοσιογραφία της ταχύτητας: Πρώτα το κλικ, μετά η αλήθεια;
Ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα της σύγχρονης δημοσιογραφίας, σύμφωνα με τη Γιάμαλη, είναι η πίεση της ταχύτητας. «Πλέον, όλα γίνονται τόσο γρήγορα που η είδηση δεν προλαβαίνει να ελεγχθεί σωστά. Το βγάζουμε πρώτοι και βλέπουμε». Αναφέρεται και στην τεχνητή νοημοσύνη: «Πολλές φορές δεν μπορείς να ξεχωρίσεις τι είναι πραγματικό και τι είναι ψεύτικο. Και αν κάνεις λάθος, η επαλήθευση έρχεται πάντα δεύτερη». Εδώ, βάζει το θέμα επί τάπητος: «Έχουμε όλοι κάνει λάθη, αλλά το θέμα είναι πώς το διαχειρίζεσαι μετά».
«Κάποιοι θα σου πουν ότι η δημοσιογραφία είναι τελειωμένη. Εγώ δεν είμαι από αυτούς»
Η Νατάσα δεν χάνει την πίστη της στη δημοσιογραφία ως εργαλείο αλλαγής. «Αν δεν πίστευα πως η δουλειά μου μπορεί να βελτιώσει τα πράγματα, θα είχα αλλάξει καριέρα», δηλώνει. Παρά τις δυσκολίες και τις απογοητεύσεις, συνεχίζει να παλεύει για τη δημοσιογραφία που ελέγχει την εξουσία και αναδεικνύει την αλήθεια. «Δεν μπορούμε να κρίνουμε τη δημοσιογραφία από τα 5-10 αναγνωρίσιμα πρόσωπα που βλέπουμε στην τηλεόραση. Υπάρχουν χιλιάδες άλλοι που δουλεύουν αθόρυβα, χωρίς να τους ξέρει κανείς».
«Στα social media ο καθένας μπορεί να πει ό,τι θέλει – κι αυτό δεν είναι πάντα καλό»
Η σχέση της με τα social media είναι μια σχέση αγάπης και μίσους. Από τη μία, τα αναγνωρίζει ως ένα μέσο που μπορεί να αναδείξει ειδήσεις που αλλιώς θα περνούσαν στα ψιλά, όπως τα βίντεο ντοκουμέντα που ανεβαίνουν καθημερινά. Από την άλλη, «το ότι ο καθένας μπορεί να γράψει ό,τι θέλει, χωρίς κανένα φίλτρο, είναι και επικίνδυνο». Αναφέρεται σε περιπτώσεις καταστροφικής παραπληροφόρησης, όπου θύματα πρέπει να αποδείξουν ότι «δεν είναι ελέφαντες». «Η αλήθεια και η παραπληροφόρηση ζουν στο ίδιο περιβάλλον», λέει, «και πρέπει να είμαστε προσεκτικοί».
«Δεν αντέχω άλλο το “όλοι ίδιοι είναι”»
Η Νατάσα ξεκαθαρίζει: «Δεν είναι όλοι οι δημοσιογράφοι ίδιοι, όπως δεν είναι όλοι οι γιατροί ή όλοι οι πολιτικοί ίδιοι». Το να βάζουμε τους πάντες στο ίδιο τσουβάλι είναι, για εκείνη, βαθιά αντιπολιτικό και αντιδραστικό. «Υπερασπίζομαι το δικαίωμα κάθε συναδέλφου να εκφράζει την άποψή του ελεύθερα, ακόμα κι αν διαφωνώ μαζί του. Αυτό είναι η δημοκρατία». Αν κάποιος περιμένει από τη Γιάμαλη να κατεβάσει τον τόνο, κάνει λάθος. «Όσο με διαβάζουν και με ακούνε, θα συνεχίσω να λέω την αλήθεια, με στοιχεία και επιχειρήματα. Ό,τι άλλο δεν με αφορά».
Η δημοσιογραφία του μέλλοντος κατά Γιάμαλη – υπάρχει ελπίδα;
Με τις αλλαγές στα μέσα, η συζήτηση έρχεται στην ουσία: έχει μέλλον η ποιοτική δημοσιογραφία; Για την ίδια, η απάντηση είναι ξεκάθαρη: «Ναι, υπάρχει μέλλον, αρκεί να το κυνηγήσουμε». Παρά τις δυσκολίες, η Γιάμαλη παραμένει αισιόδοξη και πιστεύει πως υπάρχει ακόμα κοινό που διψάει για ενημέρωση και για ουσιαστικό περιεχόμενο. «Αν καταφέρουμε να τους πείσουμε να κλείσουν για λίγο το Netflix και να ανοίξουν την τηλεόραση για μια σοβαρή ενημερωτική εκπομπή, τότε ναι, υπάρχει ελπίδα».
Τώρα, η μπάλα είναι στα χέρια σου. Μια συνέντευξη γεμάτη αλήθειες, όπως μόνο η Νατάσα Γιάμαλη ξέρει να μας δώσει. Και αν δεν αντέχεις την αλήθεια, μπορεί να ήρθε η ώρα να αλλάξεις κανάλι.
Video: Ραφαήλ Σουλιώτης / @raf_souliotis
Illustration: Πέγκυ Δαδάκη
