Η ενασχόληση με το γάμο της οικογένειας Γλύξμπουργκ έχει προκαλέσει έντονες συζητήσεις και διαμαρτυρίες, κυρίως λόγω της παραχώρησης του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου για τη δεξίωση. Οι αντιδράσεις, ωστόσο, θέτουν το ερώτημα: γιατί εστιάζουμε τόσο σε αυτό το γεγονός, όταν η Ελλάδα αντιμετωπίζει τόσο σοβαρά προβλήματα;
Συγκέντρωση για μια δεξίωση: Τα μουσεία και οι αντιπαραθέσεις
Αυτή η εβδομάδα είχε τον θάνατο ενός κρατούμενου μέσα σε αστυνομικό τμήμα, συμπλοκές και βίαια περιστατικά μεταξύ ανηλίκων και έκρηξη επιθέσεων σε μικρά παιδιά και εφήβους σε όλη την χώρα, 24ωρη απεργία των εργαζόμενων στα τρένα γιατί δεν έχει συμβεί ΤΙΠΟΤΑ απ’ όσα έχει δεσμευτεί ο πρωθυπουργός ούτε και απ’ όσα χρειάζονται οι σιδηρόδρομοι, ναυάγιο με 4 νεκρούς μετανάστες στη Σάμο, συλλήψεις συμμοριών που είχαν ρημάξει με ληστείες τη μισή χώρα, την διαγραφή του Μ. Σαλμά από την κοινοβουλευτική ομάδα του κυβερνώντος κόμματος γιατί “κάρφωσε” τους (πρώην) δικούς του στο πως να κάνουν διάφορες βρωμοδουλειές – “λασπολογούσε εναντίον συναδέλφων του” όπως είπε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, και, και, και….
Παρ’ όλα αυτά, χθες βράδδυ οργανώθηκε διαμαρτυρία έξω από το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, λόγω της παραχώρησης του χώρου για γαμήλια δεξίωση της οικογένειας Γλύξμπουργκ. Η κινητοποίηση εξέφρασε την έντονη διαμαρτυρία των πολιτών και πολιτικών για την παραχώρηση ενός τέτοιου πολιτιστικού χώρου για ιδιωτική εκδήλωση. Το κεντρικό σύνθημα: «Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν βασικές οικογένειες. Τα μουσεία δεν είναι χώροι γαμήλιων δεξιώσεων» τονίζει τις αντιφάσεις που προκύπτουν σε μια δημοκρατική χώρα, όπου ένα πρώην βασιλικό σόι συνεχίζει να χρησιμοποιεί τίτλους και προνόμια.
Στην διαμαρτυρία βρέθηκαν βουλευτές, στελέχη κομμάτων, και γενικά έκαναν “λεζάντα” αρκετοί από όσους ψάχνουν δημοσιότητα λίγο παραπάνω τον τελευταίο καιρό, με όσα τραγελαφικά συμβαίνουν στα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Το θέμα είναι όμως απλό. Δηλαδή απ’ όλα τα σοβαρά προβλήματα, σκάνδαλα και άλυτα θέματα που μας κατακλύζουν πανταχόθεν, η δεξίωση ενός γάμου στον κήπο ενός Μουσείου ήταν άξια για τόσο “χαμό” και κόπο;
Όχι. Ξεκάθαρα και απόλυτα. Απλά η λεζάντα είναι εύκολη, χρήσιμη, και τα θέματα με τους “γαλαζοαίματους” πάντα φέρνουν κόσμο και “views” σε Ίντερνετ και λοιπά media. Κι αυτό οι “παλιές καραβάνες” των κομμάτων και της επικοινωνίας το ξέρουν καλά. Αυτό που δεν φαίνεται να καταλαβαίνουν καθόλου όμως, είναι πως όλα αυτά πλέον είναι απολύτως ξεπερασμένα, και δεν έχουν και καμία σημασία.
Η αντίδραση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, που επικρίνει τη χρήση του όρου «βασίλισσα» για την Άννα Μαρία Γλύξμπουργκ, αντανακλά την αίσθηση θεσμικής παραβίασης. Πέρα από το τεχνικό ζήτημα της παραχώρησης ενός πολιτιστικού χώρου, η διαμάχη εστιάζει στη συμβολική διάσταση: Μπορεί μια οικογένεια που δεν έχει πλέον κανένα θεσμικό ρόλο να επωφελείται με αυτό τον τρόπο από δημόσιους χώρους;
Ωστόσο, ο προβληματισμός που ανακύπτει είναι κατά πόσο αυτού του είδους οι διαμαρτυρίες αποπροσανατολίζουν από τα σημαντικά προβλήματα της χώρας. Ενώ η παραχώρηση δημόσιων χώρων για ιδιωτικές εκδηλώσεις είναι ένα σοβαρό θέμα, η μονομανία με τέτοια ζητήματα ενδέχεται να αφήνει στο περιθώριο πιο καίρια ζητήματα που ταλανίζουν την κοινωνία.
Από την οικονομική κρίση στις κοινωνικές ανισότητες
Η Ελλάδα αντιμετωπίζει μια σειρά από βαθιά προβλήματα, με πρώτο και κυριότερο την οικονομική κρίση που επιμένει. Ακρίβεια, υψηλή ανεργία στους νέους (παρότι κρύβεται με περίτεχνα στατιστικά), χαμηλή ανάπτυξη, και δυσλειτουργίες στην αγορά εργασίας αποτελούν μερικές μόνο από τις πληγές που χρειάζονται άμεση αντιμετώπιση. Μπορεί, λοιπόν, η γαμήλια δεξίωση των Γλύξμπουργκ να συγκινεί συναισθηματικά, αλλά η ουσία είναι ότι δεν προσφέρει καμία λύση σε αυτά τα προβλήματα.
Οι κοινωνικές ανισότητες διευρύνονται, με πολλούς ανθρώπους να ζουν κάτω από τα όρια της φτώχειας, ενώ η πανδημία έχει αφήσει πίσω της ένα διαλυμένο σύστημα υγείας. Οι ελλείψεις σε βασικά αγαθά, η πίεση στα νοσοκομεία και η ανάγκη για μεταρρυθμίσεις στην παιδεία και την υγεία δεν πρόκειται να επιλυθούν μέσα από διαμαρτυρίες για μια γαμήλια εκδήλωση.
Περιβαλλοντική κρίση και γεωπολιτικές προκλήσεις
Η κλιματική αλλαγή αποτελεί άλλη μια πρόκληση που επηρεάζει άμεσα τη χώρα. Οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες καταστρέφουν ολόκληρες περιοχές, και απαιτούν στρατηγική αντιμετώπιση. Την ίδια στιγμή, οι γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο απαιτούν από την ελληνική εξωτερική πολιτική μια προσεκτική και ισχυρή στρατηγική. Είναι οι γάμοι των Γλύξμπουργκ προτεραιότητα μπροστά σε τέτοιες απειλές;
Η εκμετάλλευση των δημόσιων χώρων
Η χρήση πολιτιστικών χώρων για ιδιωτικές εκδηλώσεις εγείρει σίγουρα ερωτήματα σχετικά με την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Ωστόσο, θα πρέπει να δούμε και το οικονομικό σκέλος: Εφόσον η χώρα δυσκολεύεται να συντηρήσει τους πολιτιστικούς της θησαυρούς, οι πόροι που συγκεντρώνονται από τέτοιου είδους εκδηλώσεις μπορούν, εάν διοχετευτούν σωστά, να βοηθήσουν στη συντήρηση και αναβάθμιση των μουσείων.
Η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι αναμφίβολα σημαντική, αλλά η χρησιμοποίηση ενός χώρου όπως το Βυζαντινό Μουσείο δεν αποτελεί από μόνη της πολιτιστική προδοσία, εφόσον τηρούνται οι νόμιμες διαδικασίες. Ταυτόχρονα, η κινητοποίηση και η αντίδραση γύρω από αυτό το ζήτημα αποπροσανατολίζουν από τα βαθύτερα ζητήματα της χώρας.
Η επιστροφή των Γλύξμπουργκ και το αίσθημα αποπροσανατολισμού
Η δημόσια συζήτηση για την πρώην βασιλική οικογένεια και το κατά πόσο δικαιούται να χρησιμοποιεί τίτλους ή να απολαμβάνει προνόμια, φέρνει ξανά στην επιφάνεια το ζήτημα της ταυτότητας της χώρας. Οι Γλύξμπουργκ δεν έχουν θεσμική υπόσταση στην Ελλάδα εδώ και δεκαετίες, και οι ιστορικές συνθήκες τους απομάκρυναν από κάθε μορφή εξουσίας. Το ερώτημα είναι γιατί συνεχίζουμε να τους αποδίδουμε συμβολικό βάρος, όταν αυτό το βάρος αποσπά την προσοχή από τα πραγματικά ζητήματα της καθημερινότητας.
Η εστίαση στην οικογένεια αυτή μοιάζει με μια προσπάθεια να αποφεύγουμε τις πραγματικές προκλήσεις της κοινωνίας. Από τα τεράστια δημοκρατικά ελλείμματα και την ανάγκη ενίσχυσης της διαφάνειας, μέχρι την προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων και την ενσωμάτωση των μεταναστών, η Ελλάδα έχει πολύ πιο σημαντικά ζητήματα να διαχειριστεί.
Το νόημα της διαμαρτυρίας
Οι διαμαρτυρίες, όπως αυτή για την παραχώρηση του μουσείου, εκφράζουν ένα αίσθημα αδικίας, αλλά είναι σημαντικό να αναρωτηθούμε πόσο ουσιαστικές είναι. Σε μια εποχή που η χώρα χρειάζεται συντονισμένες προσπάθειες για να αντιμετωπίσει τα θεμελιώδη της προβλήματα, η εστίαση σε μια γαμήλια δεξίωση μοιάζει περισσότερο με αποπροσανατολισμό.
Αντί να καταναλώνουμε χρόνο και ενέργεια σε τέτοιες αντιπαραθέσεις, ίσως θα έπρεπε να επικεντρωθούμε σε ένα πιο ουσιαστικό διάλογο για το πώς θα βελτιώσουμε την καθημερινότητα και το μέλλον της χώρας. Τα μουσεία πρέπει να λειτουργούν ως γέφυρες γνώσης και πολιτισμού, όχι ως πεδία πολιτικών αντιπαραθέσεων.
Το πραγματικό ερώτημα είναι: πώς μπορούμε να αφήσουμε πίσω τον αποπροσανατολισμό και να επικεντρωθούμε στις αληθινές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα το 2024;
