Έχουν περάσει 181 ημέρες από την ομιλία του πρωθυπουργού στη Βουλή για την πρόταση δυσπιστίας εναντίον της κυβέρνησης του, με σαφή λόγο και αιτία, την τραγωδία στα Τέμπη το 2023 και την αβλεψία που είχε δείξει τόσους μήνες όλος ο κρατικός μηχανισμός, με σαφή και ξεκάθαρη ευθύνη της κυβερνητικής πλευράς.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης διάβασε έναν λόγο 6.200 λέξεων, αγορεύοντας από το βήμα της Βουλής για κάτι περισσότερο από μία ώρα, πρώτη και τελευταία φορά που μίλησε τόσο πολύ δημοσίως για τα Τέμπη. Σε αυτό τον λόγο, ανέφερε συνολικά 8 φορές την λέξη Τέμπη (5 στην αιτιατική και 3 στην γενική “Τεμπών”) όλες κι όλες. Είχε άλλες προφανώς που θεωρούσε σημαντικότερες. Ο αριθμός της περιβόητης σύμβασης 717 για παράδειγμα, αναφέρθηκε 16 φορές. Το όνομα του προέδρου του ΠΑΣΟΚ, κυρίου Νίκου Ανδρουλάκη, αναφέρθηκε 10 φορές. Η λέξη τραγωδία μόλις 7 φορές. Όσες και η λέξη δυστύχημα δηλαδή. Η λέξη “συγγνώμη” αναφέρθηκε 2 φορές. Η πρώτη στην αναφορά “Ζήτησα συγγνώμη εξ ονόματος όλων όσοι κυβέρνησαν τον τόπο επί δεκαετίες χωρίς να μπορέσουν να αλλάξουν τα κακώς κείμενα των ελληνικών σιδηροδρόμων, όμως χωρίς και να πιστέψω ποτέ ότι υπάρχουν Έλληνες που πενθούν πιο πολύ από τους άλλους” του πρωθυπουργού, κι η δεύτερη όταν μιλώντας στον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, του είπε “Και μιας και είπατε ότι δεν άλλαξε ποτέ η θέση σας, ότι εσείς δεν αλλάξατε ποτέ τη θέση σας και ότι είστε υπέρ της αλλαγής του άρθρου 16, συγγνώμη, ο κ. Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ καταψήφισε το άρθρο 16 το 2008. Εσείς δεν επιτρέψατε να γίνει αυτή η μεγάλη μεταρρύθμιση. Να μην τα ξεχνάμε”. Οι λέξεις “λυπάμαι” και “λύπη” δεν αναφέρθηκαν καθόλου.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δηλαδή, ενώπιων των αντιπροσώπων όλων των πολιτών αυτής της χώρας, από το βήμα της Βουλής, δεν ζήτησε ποτέ συγγνώμη για τα Τέμπη. Ούτε από τους γονείς και τους αγαπημένους των θυμάτων, που συχνά θυμόταν για να υπερασπιστεί τις θέσεις του και να κατακεραυνώσει όσους κατηγορούσαν τον ίδιο και τους υπουργούς του λέγοντας πως “τους εργαλειοποιούσαν”, ούτε φυσικά από την ίδια την κοινωνία.
Σε αυτή την μία ώρα ομιλίας τα όσα ανέφερε για το τι είχε γίνει για την βελτίωση των ελληνικών σιδηροδρόμων, τους 13 μήνες που είχαν μεσολαβήσει από την ζοφερή νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου του 2023 ήταν μόνο τα εξής:
“Λοιπόν, έχουν γίνει πολλά. Δεν μιλήσαμε πράγματι για αυτά. Ο κ. Σταϊκούρας παρουσίασε μια σειρά από πρωτοβουλίες για την ασφάλεια στο δίκτυο, με πρώτη φυσικά την ολοκλήρωση της πολύπαθης σύμβασης 717 για τα συστήματα σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης.
Αυτή η φωτογραφία είναι το κέντρο διοίκησης της 717 της Λάρισας. Αυτό που φτιάχτηκε τώρα, με την ολοκλήρωση της σύμβασης 717. Και πράγματι στη συνείδηση όλων, πρώτα και πρώτα απ’ όλα του Κώστα Καραμανλή αλλά και όλων μας, πάντα θα πλανάται αυτό το βάρος, ότι αν η 717 είχε τελειώσει πριν το ατύχημα, πιθανώς το ατύχημα αυτό να μην είχε συμβεί. Αυτό το αναγνωρίζουμε εμείς πρώτοι, αλλά δεν θα μιλήσετε εσείς για την 717 όταν αυτό έπρεπε να ήταν έτοιμο από το 2016.
Δεν θα μιλήσω αναλυτικά για τις παρεμβάσεις που έχουμε κάνει στα τρένα. Θα πω μόνο ότι το σύστημα της τηλεδιοίκησης, με εξαίρεση το κομμάτι που καταστράφηκε στον «Daniel», το Λάρισα-Δομοκός, είναι έτοιμο. Θα πω ότι το σύστημα ETCS εγκαθίσταται και μπαίνει τώρα και στα τρένα. Θα πω ότι διπλασιάσαμε τη χρηματοδότηση του ΟΣΕ από τα 40 στα 70 εκατομμύρια, για να καλύψουμε κυρίως ανάγκες σε έργα συντήρησης.
Θα πω ότι έχουν γίνει συμπληρωματικά έργα ασφαλείας: έχουν μπει 300 κάμερες για τη συνεχή παρακολούθηση των τρένων, αποκαταστάθηκαν πλήρως συστήματα φωτισμού, πυρόσβεσης, συναγερμού, επικοινωνίας σε όλες τις σήραγγες, 14 γέφυρες παρακολουθούνται real time μέσω του συστήματος OSMOS και δημοπρατήθηκε η εγκατάσταση του συστήματος GSM-R.”
Αυτές τις 232 λέξεις. ΜΟΝΟ.
Έξι μήνες μετά
Σήμερα, η χώρα βρίσκεται χωρίς τρένα. Όχι επειδή οι εργαζόμενοι το θέλουν, αλλά επειδή η ανάγκη για ασφαλείς και σύγχρονες μεταφορές έχει φτάσει στο απροχώρητο. Η κυβέρνηση παριστάνει πως ενδιαφέρεται, αλλά στην πραγματικότητα, το μόνο που την απασχολεί είναι να βγάλει παράνομη την απεργία των εργαζομένων, που ζητούν αυτονόητα πράγματα: να γίνουν επιτέλους όσα δεν έγιναν τόσο καιρό.
Αν αναλογιστούμε το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών, όπου χάθηκαν 57 ζωές, ανάμεσά τους 11 εργαζόμενοι, αναδύεται το διαχρονικό πρόβλημα της εγκατάλειψης του σιδηροδρόμου από την ελληνική πολιτεία. Και ας το παραδέχτηκε η ίδια η κυβέρνηση. Η απροθυμία και η ανικανότητα έχουν καταστήσει τους ελληνικούς σιδηρόδρομους ένα ατέλειωτο έργο-φάντασμα. Η σύμβαση 717 που αφορά τα συστήματα ασφαλείας παραμένει ένα σύνολο υποσχέσεων που ποτέ δεν υλοποιούνται. Η απόλυτη έκφραση του ελληνικού δημοσίου, όπου το «πάμε καλά» είναι απλά μία φράση για τα δελτία ειδήσεων, χωρίς καμία ουσία.
Έργα υποδομής και ασφάλειας – ένα διαρκές “θα”
Και αν οι κυβερνώντες θέλουν να πείσουν ότι έχουν κάνει έργο, οι πραγματικότητες τους διαψεύδουν. Τι βλέπουμε; Το δίκτυο της Θεσσαλίας ανενεργό, ενώ το τραγικό δίδυμο έλλειψης προσωπικού και παρωχημένου τροχαίου υλικού παραμένει άλυτο. Η υπογειοποίηση της γραμμής στην Αθήνα παραμένει στη φάση των υποσχέσεων 17 χρόνια τώρα, τα έργα στον σταθμό Λαρίσης αργούν επικίνδυνα, ενώ οι σταθμοί και τα βαγόνια είναι επικίνδυνα ερείπια, με το προσωπικό να φέρει στις πλάτες του την ευθύνη της διάλυσης.
Οι υπουργοί και τα επιτελεία της κυβέρνησης αλλάζουν, αλλά τα προβλήματα συνεχίζονται με την ίδια αμείλικτη σταθερότητα. Γιατί απλά δεν υπάρχει σχέδιο, δεν υπάρχει βούληση και κυρίως, δεν υπάρχει ανάληψη ευθύνης. Οι υπεύθυνοι αντί να κοιτούν το πώς θα ολοκληρώσουν τα έργα και να εξασφαλίσουν την ασφάλεια των επιβατών και των εργαζομένων, επιδίδονται σε δικαστικούς αγώνες για να αποτρέψουν την απεργία. Η Hellenic Train προσέφυγε στη Δικαιοσύνη για να κριθεί παράνομη η απεργία. Να τι έμαθαν από τα Τέμπη. Όχι πώς να διορθώσουν το χάος, αλλά πώς να φιμώσουν αυτούς που το καταγγέλλουν.
Τροχαίο υλικό και προσλήψεις – λέξεις κενές περιεχομένου
Οι εργαζόμενοι απαιτούν προσλήψεις, σύγχρονο τροχαίο υλικό και μέτρα ασφάλειας. Μιλάμε για πράγματα που σε οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ευρώπης θα θεωρούνταν αυτονόητα. Όμως εδώ, είναι πολυτέλεια. Ολόκληρο το δίκτυο λειτουργεί με απαρχαιωμένο εξοπλισμό, οι καθυστερήσεις είναι ο κανόνας, και τα βαγόνια δεν συντηρούνται σωστά. Ας μην μιλήσουμε για τους εργαζόμενους που υποφέρουν από την εντατικοποίηση της εργασίας. Η Hellenic Train και το κράτος έχουν αφήσει το προσωπικό να βγάζει τη δουλειά με το μισό δυναμικό. Κι όμως, η ιδιωτικοποίηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ υποτίθεται πως θα ήταν η λύση σε όλα αυτά. Έγινε έναντι ψίχουλων, αλλά όπως φαίνεται, αυτό το μεγάλο ξεπούλημα μόνο το βάρος στους ώμους των εργαζομένων πρόσθεσε.
Πού είναι λοιπόν οι υποσχέσεις; Πού είναι οι σύγχρονες μεταφορές που μας υποσχέθηκαν; Πού είναι οι ευρωπαϊκές προδιαγραφές, όταν ακόμα συζητάμε για θέματα που έπρεπε να έχουν λυθεί πριν από δεκαετίες;
Ενάμιση χρόνο μετά τα Τέμπη, τίποτα δεν έχει αλλάξει
Δεν αρκεί η αναγνώριση των καλών προθέσεων. Οι καλές προθέσεις δεν χτίζουν συστήματα ασφαλείας, δεν φέρνουν σύγχρονα τρένα, δεν προστατεύουν επιβάτες και εργαζόμενους. Η φράση “ο δρόμος προς την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις” ταιριάζει απόλυτα σε αυτή την κατάσταση. Τα γεγονότα της φυσικής καταστροφής του Daniel απλά προστέθηκαν στην ήδη τραγική εικόνα του δικτύου. Τίποτα δεν έχει προχωρήσει, και οι αιτίες της τραγωδίας στα Τέμπη παραμένουν ακόμη εδώ, σαν μια ωρολογιακή βόμβα.
Οι εργαζόμενοι ζητούν απλά πράγματα: να γίνουν άμεσες προσλήψεις, να έρθουν νέα τρένα, να ολοκληρωθούν τα έργα υποδομής. Αντί γι’ αυτό, το μόνο που κάνουν οι αρμόδιοι είναι να δίνουν υποσχέσεις που ποτέ δεν υλοποιούνται, ενώ το προσωπικό παραμένει αβοήθητο, να αντιμετωπίζει καθημερινά την επικίνδυνη πραγματικότητα.
Το μέλλον του σιδηροδρόμου είναι ήδη χαμένο
Ενάμιση χρόνο μετά την τραγωδία στα Τέμπη, τίποτα δεν έχει αλλάξει. Η Hellenic Train και ο ΟΣΕ παραμένουν θεατές της δικής τους αποτυχίας. Αν το δίκτυο δεν είναι καταστραμμένο από φυσικές καταστροφές, είναι καταδικασμένο να υπολειτουργεί λόγω έλλειψης συντήρησης και ανθρώπινου δυναμικού. Και αυτό δεν είναι απλά θέμα ατυχίας ή φυσικών καταστροφών – είναι αποτέλεσμα μιας διαχρονικής ανευθυνότητας που αγγίζει τα όρια του εγκλήματος.
Η επόμενη τραγωδία είναι θέμα χρόνου. Κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί την ασφάλεια όταν τα τρένα περνούν με κόκκινο, χωρίς συστήματα σηματοδότησης, όταν το δίκτυο παραμένει ένα κακοσυντηρημένο κουβάρι από υποσχέσεις και λόγια. Οι πολίτες αυτής της χώρας αξίζουν καλύτερα, αλλά η κυβέρνηση και οι διοικήσεις δεν το πιστεύουν.
Τελικά, τα τρένα απεργούν γιατί απλά δεν έχουν άλλη επιλογή. Όταν 57 άνθρωποι πεθαίνουν και τίποτα δεν αλλάζει, τότε ποιος λογικός άνθρωπος μπορεί να κατηγορήσει τους εργαζόμενους που παλεύουν για την ασφάλειά τους;
Μην περιμένεις πια τίποτα για τα τρένα
Στην πραγματικότητα, η κυβέρνηση έχει αποδείξει με κάθε τρόπο και σε κάθε τόνο, πως τα τρένα ΔΕΝ ΤΗΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΝ. Οι λόγοι είναι σαφείς και απλοί να κατανοηθούν. Η φιλελεύθερη ατζέντα της δεν εμπεριέχει τις μεταφορές στα “δημόσια αγαθά” – τα οποία έτσι κι αλλιώς δεν θέλει να παρέχει. Από την στιγμή που ο ΟΣΕ έχει ιδιωτικοποιηθεί – χαριστεί για ένα “κομμάτι ψωμί” στους Ιταλούς είναι η πραγματικότητα – ο κρατικός προϋπολογισμός δεν θεωρούν στην κυβέρνηση πως πρέπει να εμπλέκεται και να υποστηρίζει οτιδήποτε σχετικό με τα τρένα. Τώρα το γεγονός πως, η ασφάλεια του ίδιου του κράτους, των πολιτών και των – τόσο αγαπημένων του υπουργικού συμβουλίου – τουριστών /επισκεπτών της χώρας κινδυνεύει καθημερινά εξαιτίας των κενών και των ελλείψεων ΣΕ ΚΑΘΕ ΤΟΜΕΑ των σιδηροδρόμων, δεν θα τους ένοιαζε καθόλου. Η τραγωδία στα Τέμπη, δεν ήταν αρκετή για να αλλάξει αυτό. Οι επικοινωνιολόγοι πήραν τις έρευνες, είδαν πως το κόμμα αντέχει ακόμα κι αυτή την κοινωνική κατακραυγή, “41 τακατό” πήραν άλλωστε λίγους μήνες μετά στις εθνικές εκλογές, οπότε, άστο να πάει, θα ξεχαστεί είπαν, όπως και τόσα άλλα.
Τώρα που αντιπολίτευση δεν υπάρχει ούτε στην Βουλή – στις εφημερίδες και τα κανάλια είχε εξαφανιστεί από καιρό άλλωστε – κι αυτό “τους δημιουργεί στενοχώρια και παράπονα” όπως δηλώνουν δημοσίως τελευταία στελέχη και υπουργοί της Νέας Δημοκρατίας, ο έλεγχος κι η κριτική έρχεται μόνο εκ των έσω. Κάτι τύπους σαν τον Σαλμα, που “ηλιθιωδώς”, δεν προσέχουν και “βγάζουν τα άπλυτα στη φόρα”, τους ξεφορτώνεται το σύστημα εν ριπή οφθαλμού. Αλλά όταν τα προβλήματα είναι αληθινά, και δεν μπορεί να κατηγορηθεί ο πολίτης ή να φορτωθεί την “προσωπική ευθύνη”, που είναι εξαιρετικά βολική για τέτοιες, αλλεργικές στις ευθύνες, κυβερνήσεις, τότε η μόνη λύση που ξέρουν, είναι να αφήνουν τα προβλήματα κάτω απ’ το χαλί, στο υπόγειο, πίσω απ’ το ψυγείο, μέχρι να ξεχαστεί τελειώς. Μόνο που στην περίπτωση των Τεμπών και του σιδηροδρόμου, τα προβλήματα αυτά δεν ξεχνιούνται, ούτε ξεπερνιούνται. Αλλά σαπίζουν, βρωμίζουν και μεγαλώνουν. Μέχρι να ξαναχαθούν ζωές.
