Κάποια βράδια είναι φτιαγμένα από σιωπές, βαρύ το σκοτάδι, γεμάτο από όσα φοβόμαστε να παραδεχτούμε. Δεν κρύβονται πίσω από τις μάσκες που φοράμε τις υπόλοιπες ώρες της μέρας, εκείνες που μας προστατεύουν από την αλήθεια. Είναι οι στιγμές που τα ψέματα που λέμε στον εαυτό μας πέφτουν αργά, σαν τις στάλες της βροχής που χτυπούν στα τζάμια, και μένουμε να κοιτάμε το πρόσωπό μας στον καθρέφτη, άδειοι. Ξυπνάς ξαφνικά, και ξέρεις πως αυτή τη νύχτα δεν θα βρεις παρηγοριά πουθενά. Κι όμως, εκεί, στην καρδιά της μοναξιάς, κάπου υπάρχει ο Λέοναρντ Κοέν.
Ο Κοέν δεν ήταν μόνο ένας ποιητής της μελαγχολίας, ήταν ο τροβαδούρος της σιωπής, της σκοτεινής πλευράς του ανθρώπου. Έτσι ακριβώς, στη σκιά της νύχτας, τα τραγούδια του γίνονται ο καθρέφτης που δεν τολμούσες να κοιτάξεις. «Κοίτα με», σου λέει. «Δες τον εαυτό σου. Να πώς μοιάζεις πραγματικά, όταν δεν έχει μείνει κανείς να δεις κάτι άλλο». Αυτές οι νύχτες, λοιπόν, δεν είναι απλώς νύχτες που περνούν. Είναι οι νύχτες που αποκαλύπτουν την αλήθεια, που σου μιλούν με τη φωνή του Κοέν και σου δίνουν αυτό που φοβάσαι να αντιμετωπίσεις.
Η απάντηση στο αδύνατο ερώτημα: Τι χάνεις όταν χάνεις τον εαυτό σου;
Όταν ο Κοέν τραγουδούσε, ήταν σαν να άνοιγε ένα παράθυρο στην πιο σκοτεινή σου πλευρά, εκεί όπου κρύβεται ό,τι φοβάσαι να παραδεχτείς. Και όσο κι αν το αρνείσαι, εκεί, στο βάθος αυτής της σκοτεινιάς, βρίσκεις την αλήθεια σου. Είναι ο σπασμένος έρωτας που δεν ξέχασες ποτέ. Είναι το χτύπημα της καρδιάς που αναρωτιέται αν μπορείς να νιώσεις ξανά τόσο βαθιά. Είναι οι νύχτες που μένεις ξύπνιος, αναλογιζόμενος τους λάθους δρόμους, τις λάθος επιλογές.
Στο “Famous Blue Raincoat”, ο Κοέν δεν προσφέρει παρηγοριά· αντίθετα, σου δείχνει την ωμή πραγματικότητα της προδοσίας, της ερωτικής ήττας. Είναι αυτό το ανελέητο, σιωπηλό «γιατί;», που δεν έχει απάντηση. Ούτε ο Κοέν έχει την απάντηση. Ούτε εσύ. Αυτή είναι η αλήθεια που δεν ξεφεύγεις. Η ιστορία του δεν είναι κάποια μακρινή ιστορία, είναι η δική σου, είναι αυτή που δεν θέλεις να πεις δυνατά. Οι λέξεις του, αυτές οι βαθιά σιωπηλές νότες, σου υπενθυμίζουν πόσο ευάλωτος είσαι.
Είναι σε αυτές τις νύχτες, που οι ήρωες του Κοέν παλεύουν να κρατηθούν ζωντανοί μέσα στη θλίψη τους. Και εκεί, στο σκοτάδι, βλέπεις τα δικά σου πρόσωπα, τα δικά σου λάθη. Αυτές οι νύχτες είναι η αρένα σου, το σημείο που ξεκινάς να παλεύεις με τις πιο βαθιές σου αλήθειες. Ο Κοέν δεν σε σώζει από αυτές. Σε αφήνει να βυθιστείς.
Η μελαγχολία είναι το πιο αληθινό συναίσθημα που έχεις νιώσει ποτέ
Ο κόσμος γύρω μας απαιτεί να είμαστε ευτυχισμένοι. Ζούμε σε μια εποχή όπου η χαρά έχει γίνει σχεδόν υποχρέωση, κάτι που πρέπει να επιδεικνύεις κάθε μέρα. Όμως, ο Κοέν ποτέ δεν ακολούθησε αυτόν τον κανόνα. Δεν μίλησε για την ευτυχία, δεν σε έκανε να γελάσεις. Τα τραγούδια του ήταν ωδές στη θλίψη, αλλά όχι στην ήττα. Δεν ήταν μελοδραματικά. Ήταν ωμά, αληθινά, γεμάτα με τις σιωπηλές, απόκρυφες στιγμές που δεν χωράνε στη μέρα.
Η μελαγχολία δεν είναι εχθρός. Είναι μια πόρτα, μια γέφυρα που σε φέρνει κοντά στον εαυτό σου. Εκεί, στις νύχτες που τα χέρια σου κρέμονται άδεια και το βλέμμα σου χάνεται στο ταβάνι, η μελαγχολία σε φέρνει πιο κοντά στο ποιος πραγματικά είσαι. Σε εκείνες τις στιγμές που καταλαβαίνεις ότι όσα έχασες, όσα ποθούσες και δεν απέκτησες, έχουν αφήσει το πιο βαθύ τους σημάδι μέσα σου. Αυτή είναι η στιγμή που ο Κοέν σε πιάνει από το χέρι και σε οδηγεί βαθιά μέσα στην ψυχή σου.
Από το “Suzanne” μέχρι το “Hallelujah”, ο Κοέν έγραφε για αγάπες που τελείωσαν, για αλήθειες που πόνεσαν. Το “Hallelujah”, όμως, δεν είναι ύμνος της νίκης. Είναι μια παραδοχή της ήττας, μια ψαλμωδία της ατέλειας. Κι όμως, αυτό το σπασμένο Hallelujah είναι που σε κάνει να καταλάβεις. Η αγάπη που ράγισε, η ζωή που σε πληγώνει, είναι το ίδιο ιερή όσο και η στιγμή της χαράς. Το τραγούδι αυτό είναι το μνημόσυνο όλων των στιγμών που χάθηκαν, και ταυτόχρονα η αναγνώριση ότι μέσα από αυτές τις στιγμές ανακαλύπτουμε τον εαυτό μας.
Ο καθρέφτης της μοναξιάς μας: Εκεί που κανείς δεν φτάνει
Μερικές νύχτες είναι τόσο γεμάτες μοναξιά, που ακόμη κι αν βρίσκεσαι ανάμεσα σε ανθρώπους, νιώθεις πιο μόνος από ποτέ. Εκεί, στα βάθη αυτής της μοναξιάς, ανακαλύπτεις ότι η μεγαλύτερη αλήθεια είναι ότι πάντα θα είσαι μόνος, με έναν τρόπο που κανείς άλλος δεν μπορεί να καταλάβει. Αυτές οι νύχτες είναι οι πιο έντονες, γιατί είναι εκεί που βρίσκεις τον εαυτό σου.
Στο “Tower of Song”, ο Κοέν μας δείχνει την αλήθεια για την ανθρώπινη ύπαρξη. «Είμαστε όλοι μόνοι μας», λέει. «Παγιδευμένοι στους δικούς μας πύργους, προσπαθώντας να βγάλουμε νόημα». Αυτή η μοναξιά δεν είναι κάτι που μπορείς να δραπετεύσεις. Είναι ένα κομμάτι της ύπαρξής σου, και όσο κι αν προσπαθείς να το αποφύγεις, πάντα θα επιστρέφει. Και μέσα σε αυτή τη μοναξιά, ο Κοέν βρίσκει δύναμη. Σε προκαλεί να την αποδεχτείς, να τη ζήσεις μέχρι το βάθος της.
Οι νύχτες που μιλούν για τη μοναξιά δεν είναι νύχτες που τελειώνουν με ανακούφιση. Δεν υπάρχει κάποια λυτρωτική σωτηρία. Είναι αυτές που περνάς, γιατί ξέρεις ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος. Όταν σε αφήνουν οι άλλοι μόνο, όταν ακόμη και εσύ ο ίδιος χάνεις την πίστη σου στον εαυτό σου, είναι η φωνή του Κοέν που σου ψιθυρίζει: «Δεν είσαι μόνος σου σε αυτό. Όλοι είμαστε εδώ».
Η λύτρωση μέσα από τον πόνο: Στο τέλος της νύχτας, μένει η αλήθεια
Ο Κοέν ποτέ δεν προσπάθησε να απαλύνει τον πόνο σου. Αντίθετα, τον έπιανε στα χέρια του και τον κοίταζε κατάματα. Σου έλεγε ότι αυτός είναι ο πόνος που θα σε αλλάξει, αυτός είναι ο πόνος που θα σε διαμορφώσει. Μέσα από τα τραγούδια του, δεν έβρισκες παρηγοριά. Έβρισκες την αλήθεια.
Η λύτρωση του Κοέν δεν έρχεται από τη διαφυγή. Δεν είναι κάτι που θα συμβεί όταν τελειώσει η νύχτα. Είναι εκείνη η στιγμή που αποδέχεσαι τον πόνο ως μέρος της ύπαρξής σου, όταν κοιτάζεις τις πληγές σου και δεν τις ντρέπεσαι. Είναι οι στιγμές που, καθώς τελειώνει το τραγούδι, συνειδητοποιείς ότι η ζωή δεν γίνεται καλύτερη. Αλλά γίνεται πιο αληθινή.
Στο τέλος, αυτή είναι η μεγαλύτερη αλήθεια του Κοέν. Οι σκοτεινές νύχτες δεν σε λυτρώνουν με έναν απλό τρόπο. Σε αναγκάζουν να κοιτάξεις τον εαυτό σου. Και αυτό, όσο σκληρό κι αν είναι, σε κάνει να νιώθεις πιο ελεύθερος απ’ όσο πίστευες ότι θα μπορούσες ποτέ.
Στις νύχτες του Κοέν, βρίσκουμε την Αλήθεια μας
Αυτές οι νύχτες δεν είναι εύκολες. Κανείς δεν θα σε σώσει από αυτές. Αλλά είναι οι νύχτες που θα σε αλλάξουν. Εκεί, ανάμεσα στις λέξεις και τη μουσική του Κοέν, θα βρεις μια αλήθεια που δεν ήξερες πως υπήρχε μέσα σου. Κι αυτή η αλήθεια, όσο σκληρή κι αν είναι, είναι εκείνη που θα σε οδηγήσει στην πιο βαθιά κατανόηση του ποιος πραγματικά είσαι. Όπως εκείνη την στιγμή που κοίταζες δυο μάτια να καίνε στο φως των κεριών, διαβάζοντας στίχους απ’ την Φλόγα του “προφήτη” της σιωπής…
