Αν ο ήρεμος και καλός ύπνος δεν είναι το φόρτε σου, ασφαλώς θα’ χεις ψάξει τρόπους που θα σε βοηθήσουν να κοιμάσαι καλύτερα. Αυτό που μπορεί να μην γνωρίζεις είναι ότι γύρω από τον καλό ύπνο έχει στηθεί μια μπίζνα δισεκατομμυρίων δολαρίων. Γύρω από τον καλό και ποιοτικό ύπνο υπάρχουν διάφορα «βοηθήματα», άλλα για μικρά πορτοφόλια κι άλλα για μεγάλα. Αλλά με έναν στόχο: Την ορθοϋπνία.
Αν δεν τη γνωρίζεις τη λέξη, μην κατηγορείς τον εαυτό σου. Είναι πολύ καινούργια. Την έβαλαν στο λεξιλόγιο όσοι έχουν μανία μ’ αυτό που λέμε καλό ύπνο και δοκιμάζουν όλων των ειδών τα «βοηθήματα»: Από ταινίες στο στόμα που βοηθούν την εισπνοή από τα ρουθούνια, από διαστολείς ρουθουνιών, από ωτασπίδες στα αυτά, από ανεμιστήρες δροσερού αέρα κάτω από τα σεντόνια, από ξεχωριστά στρώματα ακόμα και σε διπλά κρεβάτια, από λαμπτήρες φωτοθεραπείας και συσκευές ποιότητας αέρα και γυαλιά μπλε φωτός.
Ο συνολικός χρόνος ύπνου έχει αυξηθεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες, και ακόμη περισσότερο τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με την ετήσια έρευνα της ομοσπονδιακής κυβέρνησης για το πώς χρησιμοποιούν οι Αμερικανοί τον χρόνο τους. Αλλά είναι άλλο η ποσότητα και άλλο η ποιότητα. Οι συνήθειες του ύπνου για τον μέσο άνθρωπο παραμένουν ίδιες: τουλάχιστον επτά ώρες, την ίδια περίπου ώρα, με όσο το δυνατόν λιγότερες διακοπές. Αλλά οι κυνηγοί της ποιότητας δεν σταματούν να διαφημίζουν κιόλας τα hints και tips τους με βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Τα gadgets που βοηθούν τον ύπνο
Τα βασικά gadgets, από τις στοματικές ταινίες (που προορίζονται για την προώθηση της αναπνοής από τη μύτη), τους διαστολείς ρουθουνιών (που φαινομενικά μειώνουν το ροχαλητό), τις ταινίες μύτης (για το άνοιγμα των ρινικών διόδων) και τους ιμάντες γνάθου (που τυλίγονται γύρω από το κεφάλι και κρατήστε το στόμα σας σταθερά κλειστό) είναι σχετικά φτηνά. Ο μίνι ανεμιστήρας, όμως, κοστίζει 600 δολάρια. Υπάρχουν ξεπνητήρια «ανατολής», τα οποία σύμφωνα με τους δημιουργούς τους ξυπνούν τους ανθρώπους σύμφωνα με τους φυσικούς κιρκάδιους ρυθμούς τους. Για τους αληθινούς γκουρού, όμως, υπάρχει και στρώμα που προσαρμόζει τη θερμοκρασία, ανιχνεύει το ροχαλητό και δονείται όταν είναι ώρα να ξυπνήσεις. Αυτό κοστίζει περί τα 4.000 δολάρια. Υπάρχει κι ένα ειδικό «δαχτυλίδι», ένας ιχνηλάτης ύπνου, που το βάζεις στο δάχτυλό σου και σου παρέχει ημερήσια βαθμολογία ύπνου μεταξύ 0 και 100.
Όλα αυτά είναι ωραία. Και κάποιους ανθρώπους σίγουρα τους βοηθούν. Όχι όλους, όμως. Σε κάποιους δημιουργούν ακόμα μεγαλύτερη ανάγκη για ύπνο, μια παθητική κατάσταση του οργανισμού, και σε κάποιους δημιουργούν πρόσθετο άγχος. Με το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα: Όχι μόνο δεν κοιμούνται καλύτερα, αλλά αντίθετα έχασαν και τον ύπνο που είχαν.
Ακόμα κι αυτοί που διαφημίζουν τα βίντεο έχουν αποφασίσει να τα εξορθολογίσουν κάπως. Προτείνουν στους ανθρώπους που τα βλέπουν να ζητήσουν παράλληλα βοήθεια και από έναν επαγγελματία, αντί να τα ρίχνουν όλα στις συσκευές. Στο κάτω-κάτω, υπάρχουν και έρευνες που δείχνουν ότι όλες αυτές οι συσκευές έχουν στην πραγματικότητα ελάχιστη επίδραση έχουν στον ύπνο. Η ταινία στο στόμα είναι ευεργετική, βέβαια, για όσους έχουν ήπια άπνοια ύπνου, αλλά η επίδρασή της σε άτομα που δεν έχουν αναπνευστικά προβλήματα είναι έχει πολύ μικρότερη αποτελεσματικότητα. Η στοματική ταινία μπορεί στην πραγματικότητα να μειώσει την ποσότητα οξυγόνου που εισπνέουν οι άνθρωποι αν η μύτη τους αποφραχθεί και οι ιμάντες των γνάθων μπορούν να προκαλέσουν πόνο στο σαγόνι.
Βασικά, υπάρχουν και συγκεκριμένα tips που τα ακολουθεί η πλειοψηφία των ανθρώπων. Το να σηκώνεσαι από το κρεβάτι την ίδια ώρα κάθε μέρα, να μειώσεις την κατανάλωση αλκοόλ, να χαλαρώνεις περισσότερο, να καταναλώνεις λιγότερη καφεϊνη. Σε κάθε περίπτωση, αυτά τα «βοηθήματα» είναι εκεί και γνέφουν για να τις δοκιμάσεις, αλλά ο καλός και ποιοτικός ύπνος είναι μια διαδικασία πολύ πιο σύνθετη από το να βάλεις ένα τσιρότο στο στόμα σου και ένα διαστολέα στα ρουθούνια σου.
Illustration: Peggy Dadaki
