Τα περισσότερα φάρμακα πρώτης επιλογής εδώ και αρκετά χρόνια είχαν αντικατασταθεί από πιο προωθημένα (νέας γενιάς) αντιβιοτικά, κυρίως για τις λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, καθώς και για τις λοιμώξεις του κατώτερου ουροποιητικού, που αποτελούν τις συχνότερες λοιμώξεις στην κοινότητα.

Όσον αφορά τη νοσοκομειακή κατανάλωση η Ελλάδα βρίσκεται στη 10η θέση ανάμεσα στις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες, αλλά στην πρώτη θέση στην κατανάλωση των προωθημένωναντιβιοτικών, που αποτελούν τις τελευταίες θεραπευτικές επιλογές για την αντιμετώπιση σοβαρών λοιμώξεων από πολυανθεκτικά βακτήρια.

Αυτά τόνισαν μεταξύ άλλων, σήμερα, επιστήμονες από το ΚΕΕΛΠΝΟ, σε συνέντευξη Τύπου στο υπουργείο Υγείας, και επισήμαναν ότι η αντοχή των μικροβίων στα αντιβιοτικά αποτελεί πλέον μία από τις σημαντικότερες και διαχρονικότερες απειλές για τη δημόσια υγεία στη χώρα.

Το ΚΕΕΛΠΝΟ, όπως ανακοίνωσαν, προχωρά σε δράσεις με στόχο την προώθηση της ορθολογικής χρήσης των αντιβιοτικών με ειδική επιτροπή από επιστήμονες που ασχολούνται κατά αποκλειστικότητα με το συγκεκριμένο αντικείμενο. Ήδη έχουν εκπονηθεί συγκεκριμένες προτάσεις προς το Υπουργείο Υγείας που στοχεύουν στη βελτίωση της συνταγογράφησης στην πρωτοβάθμια περίθαλψη, αλλά και στο νοσοκομειακό χώρο. Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά την κοινότητα, στόχος είναι η ενίσχυση των ιατρών με εργαλεία που βοηθούν την επιλογή της καταλληλότερης εμπειρικής θεραπείας για τις συχνότερες λοιμώξεις, όπως είναι για παράδειγμα η οξεία φαριγγοαμυγδαλίτιδα, με τη χρήση άμεσων διαγνωστικών τεστ από τον ίδιο τον κλινικό ιατρό μπροστά στον ασθενή, όπως το strep test για την ταχεία εντός 5 λεπτών διάγνωση της παρουσίας στρεπτοκόκκου και με πολύ χαμηλό κόστος, καθώς και των επικαιροποιημένων κατευθυντήριων οδηγιών. 

Στο νοσοκομειακό χώρο στόχος είναι η εφαρμογή του νέου θεσμικού πλαισίου με την αποτελεσματική λειτουργία της Ομάδας Επιτήρησης και Ορθολογικής Χρήσης των Αντιβιοτικών (ΟΕΚΟΧΑ) και τη διαφύλαξη των τελευταίων θεραπευτικών επιλογών που διαθέτουμε για σοβαρές λοιμώξεις από πολυανθεκτικά μικρόβια. Επιπλέον, ιδιαίτερη έμφαση έχει δοθεί στον περιορισμό της χειρουργικής αντιμικροβιακής προφύλαξης, που αποτελεί ένα σημαντικό πεδίο δράσης για τον έλεγχο της κατανάλωσης των αντιβιοτικών στο νοσοκομειακό χώρο σε διεθνές επίπεδο.

Τέλος, βασικός πυλώνας όλων των δράσεων είναι η ενημέρωση, η ευαισθητοποίηση και η εκπαίδευση των ιατρών που συνταγογραφούν σε όλους τους χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας, μέσα από ειδικά προγράμματα βάσει των επικαιροποιημένων κατευθυντήριων οδηγιών που εξέδωσε το ΚΕΕΛΠΝΟ.

Παράλληλα, οι υπεύθυνοι του κέντρου παρουσίασαν έρευνα που πραγματοποίησαν με την Kapa Research, η οποία δείχνει ότι ένας στους δυο ενήλικες άνω των 18 ετών έχει πάρει κάποιο αντιβιοτικό τον τελευταίο χρόνο. Το ποσοστό αυτό παραμένει σταθερό τα τελευταία χρόνια. Οι κυριότερες αιτίες λήψης αντιβιοτικού είναι σταθερά οι λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, κυρίως ο πυρετός, ο πονόλαιμος, η ιγμορίτιδα και η παρουσία ακροαστικών. Το ποσοστό των παιδιών κάτω των 18 που πήρε αντιβιοτικά τον τελευταίο χρόνο, όπως δηλώνεται από την οικογένειά τους, είναι 72,4% (3 στα 4 παιδιά) και είναι αυξημένο σε σχέση με πέρυσι (60%)

Ένας στους τέσσερις που πήρε αντιβιοτικό το 2014, το πήρε χωρίς ιατρική συνταγή, είτε αγοράζοντάς το είτε έχοντας στο σπίτι από πριν. Το ποσοστό αυτό μειώνεται στο 19% το 2015, ελάττωση που είναι στατιστικά σημαντική και οφείλεται στη μείωση της αγοράς αντιβιοτικού χωρίς συνταγή (OTC). Όσον αφορά το ποσοστό που το 2014 προσκόμιζε συνταγή στο φαρμακοποιό εκ των υστέρων (6%), το ποσοστό αυτό αυξήθηκε σημαντικά το 2015 σε 9,2% . Συγχρόνως, 35% των ερωτηθέντων έχει στο σπίτι ανά πάσα στιγμή αντιβιοτικό για ώρα ανάγκης. Οι αριθμοί αυτοί είναι σταθεροί σε σχέση με το 2013 και το 2014.

Το ενθαρρυντικό και αυξημένο σε σχέση με το παρελθόν ποσοστό 45%, που το 2013 και 2014 δήλωνε ότι δεν θα πάρει αντιβιοτικά στο επόμενο επεισόδιο κρυολογήματος ή γρίπης, μειώνεται σε 39% το 2015.