Υπάρχουν μερικές λέξεις, τις οποίες ο Γιώργος Χατζηγεωργίου θέλει σιγά σιγά να αποβάλλουμε από την καθημερινότητά μας. Μία από αυτές είναι οι θερμίδες, οι υδατάνθρακες και πολλοί άλλοι όροι με τους οποίους αντιλαμβανόμαστε και σχεδιάζουμε μέχρι σήμερα τη διατροφή μας.

Ο συν-ιδρυτής της ΖΟΕ, μιας start up στο χώρο της τεχνολογίας της υγείας που παρέχει εξατομικευμένες συμβουλές διατροφής, θα ανέβει σε λίγες μέρες στη κεντρική σκηνή του TEDxAthens, που φέτος έχει τίτλο Unlease,  και θα εξηγήσει πώς το κλειδί για να ζήσουμε πιο υγιεινά είναι αφενός η επαφή μας με αξιόπιστα δεδομένα και αφετέρου η δυνατότητα να λαμβάνουμε εμείς οι ίδιοι αποφάσεις που βελτιώνουν την υγεία μας.

Η ZOE αυτή τη στιγμή δραστηριοποιείται στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο και αριθμεί περισσότερους από 100.000 συνδρομήτες οι οποίοι λαμβάνουν εξατομικευμένες συμβουλές διατροφής, οι οποίες βασίζονται στον τρόπο με τον οποίο οι διαφορετικές τροφές επηρεάζουν τον οργανισμό τους. Παρόλα αυτά, η δημοφιλία της ZOE εκτινάχθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid μέσα από το Covid-Symptom app. «Είμαστε πολύ περήφανοι για τη δουλειά που κάναμε κατά τη διάρκεια της πανδημίας», σημειώνει ο Γιώργος. «Η εφαρμογή αναπτύχθηκε μέσα σε 5 μέρες και δόθηκε δωρεάν. Μέσα σε ελάχιστον χρονικό διάστημα έφτασε τα 5 εκατομμύρια μέλη και εξελίχθηκε κύρια πηγή πληροφορίων σχετικά με τον Covid», συμπληρώνει. Για παράδειγμα, πρώτα εκεί καταγράφηκε η ανοσμία ως σύμπτωμα της νόσησης, ενώ συνολικά βοήθησε σε πρακτικό επίπεδο στην προστασία από τον ιό.

«Να βοηθάς ανθρώπους να βελτιώσουν την υγεία τους». Αυτό σίγουρα ακούγεται σαν μια πολύ φιλόδοξη αποστολή, έτσι δεν είναι;

To όλο σκεπτικό πίσω από τη ZOE είναι πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τους ανθρώπους είναι κερδίσουμε 10 επιπλέον χρόνια υγείας. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα ζήσουμε 10 χρόνια περισσότερα, αλλά ότι θα ζήσουμε 10 υγιεινά χρόνια. Και ο τρόπος για να το πετύχουμε είναι παίρνουμε αποφάσεις για την υγεία και τη διατροφή μας όχι όταν αρρωστήσουμε, αλλά δεκαετίες νωρίτερα.

Πόση επιστήμη χωράει σε μια μερίδα φαγητό;

Πάρα πολλή. Αυτό που προσπαθούμε να είναι κάνουμε είναι να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την τροφή και να ξεφύγουμε από έννοιες που είναι πλέον ξεπερασμένες, όπως οι θερμίδες, υδατάνθρακες, λιπαρά, και να τη δούμε όπως πραγματικά είναι: ένας συνδυασμός χημικών ενώσεων που προκαλεί συγκεκριμένες αντιδράσεις όταν προσλαμβάνεται από έναν οργανισμό. Το σημαντικό είναι καταλάβουμε την αλήθεια, πώς δηλαδή μια τροφή επιδρά στο σώμα μας και τότε θα αντιληφθούμε ότι αυτό που βάζουμε στο σώμα μας είναι πολύ διαφορετικό από αυτό που νόμιζες.

Τι σημαίνει αυτό;

Σημαίνει, για παράδειγμα, ότι τα αβγά δεν είναι τόσο κακά όσο πιστεύαμε και δεν προκαλούν από μόνα τους χοληστερίνη. Αυτό που θέλω να πω ότι πολλές αντιλήψεις με τις οποίες έχουμε γαλουχηθεί σχετικά με τη διατροφή βασίζονται σε αρχαϊκές έρευνες δίχως αξιόπιστα δεδομένα. Πρέπει να καταλάβουμε ποια είναι η επίδραση κάθε τροφής στην υγεία και τον οργανισμού κάθε ανθρώπου ξεχωριστά και στη συνέχεια να του προτείνουμε ένα μοντέλο διατροφής που θα ταιριάζει στις ανάγκες του οργανισμού σε μια δεδομένη στιγμή.

Με ένα απλό googlaρισμα ερχόμαστε σε επαφή με πάρα πολλές ψευδείς ή παραπλανητικές πληροφορίες σχετικά με θέματα διατροφής, αλλά και υγείας εν γένει. Πώς η ΖΟΕ προσφέρει ένα αντίβαρο σε όλα αυτά;

Αναμφίβολα, ο μεγαλύτερος μας ανταγωνιστής είναι ο Dr. Google και το άγχος που γεννά μια αναζήτηση στο διαδίκτυο που καταλήγει σε παραπλανητικά δεδομένα. Στον πυρήνα της ZOE βρίσκεται η πεποίθηση ότι με περισσότερα δεδομένα μπορούμε να έχουμε καλύτερες πληροφορίες και πιο αξιόπιστες συμβουλές τις οποίες μπορούμε στη συνέχεια να προσφέρουμε στην κοινότητα.

Σας νοιάζει η αξιοποίηση όλων αυτών των πληροφοριών να έχει ένα κοινωνικό αποτύπωμα και να συμβάλλει στην αποδόμηση των ασφυκτικών, ειδικά για τις γυναίκες, προτύπων ομορφιάς, τα οποία συνδέονται στενά και με ζητήματα διατροφής;

Είναι μια πολυδιάστατη υπόθεση αυτό. Προφανώς, δεν μπορούμε να το επιλύσουμε μόνοι μας, ωστόσο προσπαθούμε να δώσουμε στην κοινότητα αφενός το δικαίωμα στην καλύτερη γνώση και κατανόηση και αφετέρου το δικαίωμα κάθε άτομo να λαμβάνει αποφάσεις με βάση αυτή τη γνώση. Η διαδικασία αυτή μας κάνει να βρισκόμαστε σε εγρήγορση για την υγεία μας. Αν αρχίσουμε να ενδιαφερόμαστε για την υγεία μας, την εσωτερική μας ομορφιά, θα αλλάξουμε και τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε και ορίζουμε την εξωτερική ομορφιά.

Η «κουλτούρα της δίαιτας» γιατί είναι τόσο επιζήμια τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά;

Σε αυτό το θέμα μπορούμε να πετύχουμε πιο πολλά συγκριτικά με το ζήτημα των προτύπων ομορφιάς. Χρειάζεται να την ξεπεράσουμε αυτή την κουλτούρα, να την αποδομήσουμε. Κατ’ αρχάς, δεν είναι ένα βιώσιμο μοντέλο -δεν μπορείς να το ακολουθείς για πολύ καιρό. Γι’ αυτό άλλωστε και οι περισσότεροι παρατάνε τέτοιες δίαιτες. Έπειτα, η κουλτούρα αυτή σε αναγκάζει να τρέφεσαι με τρόπο που δεν θες, δεν αντλείς ευχαρίστηση από όλο αυτό.

Πράγματι, δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που νιώθουν δέσμιοι ενός προγράμματος διατροφής. Πώς μπορείς λοιπόν να αισθανθείς απελευθερωμένος χωρίς αυτό να είναι βλαπτικό για τον οργανισμό σου;

Πρέπει να αναπτύξεις ένα εσωτερικό κίνητρο και να πιστεύεις ότι αυτό που κάνεις είναι το καλύτερο για σένα και δεν στο επιβάλλει κάποιος τρίτος. Χρειάζεται λοιπόν πρώτα να γνωρίζουμε τι ρόλο παίζει η διατροφή, να τη δούμε σαν ένα καύσιμο για τον οργανισμό (δεν είναι καθόλου εύκολο, προσωπικά μου πήρε χρόνια μέχρι να το αντιληφθώ) και έπειτα να τρώμε με έναν τρόπο που μας ευχαριστεί και μας ταιριάζει.

Αυτή η νέα αντίληψη για τη διατροφή σε ποιο βαθμό συμπλέει με το body positivity;

Δεν θα πούμε σε κανένα τι σώμα πρέπει να έχει -είναι δικαίωμά του να το επιλέξει. Δεν υποδεικνύουμε, αντίθετα λέμε ότι αν κάποιος θέλει να βελτιώσει την υγεία του, μια απόφαση που σίγουρα θα έχει αντίκτυπο και στο πάχος, θα πρέπει να επιλέγει πράγματα προς αυτή την κατεύθυνση. Το κλειδί εδώ, πριν φτάσουμε να απαντήσουμε στο «τι τρώμε;», είναι η απάντηση στο ερώτημα «επιθυμώ να ζω πιο υγιεινά;». Αυτό που παρέχει το ZOΕ είναι η γνώση για να δώσει κάποιος μια εμπεριστατωμένη απάντηση και να αποφασίσει ο ίδιος τι θέλει.

Η υγιεινή διατροφή είναι και ακριβή διατροφή;

Μπορεί να ισχύει, ωστόσο συμβαίνει ολοένα και λιγότερο. Ειδικά στις χώρες του Νότου που έχουν πλούσια παραγωγή σε υγιεινές τροφές. Επίσης, η υγιεινή διατροφή θα γίνεται όλο και πιο προσιτή λόγω της ανάπτυξης της τεχνολογίας των τροφίμων. Αν κάποτε ήταν προνόμιο, πλέον δεν είναι.

Υπάρχουν κίνδυνοι από τη χρήση της τεχνολογίας υγείας; Ποιος έχει πρόσβαση σε αυτά τα δεδομένα ή πώς αξιοποιούνται αυτά τα δεδομένα για τη χάραξη πολιτικών υγείας;

Σίγουρα υπάρχουν κίνδυνοι, αλλά υπάρχουν και οι αντίστοιχοι φορείς που ρυθμίζουν μέσα από αυστηρό πλαίσιο κανόνων και νομοθεσίας όλα αυτά τα πολύ καίρια και σημαντικά ζητήματα. Ως προς το κομμάτι του ελέγχου, στον κλάδο της τεχνολογίας υγείας, τα πράγματα είναι πολύ καλύτερα συγκριτικά με άλλους κλάδους που επίσης κάνουν χρήση τεράστιου όγκου δεδομένων.