Ο Ορέστης Ντάντος δεν είναι ένας τυχαίος τραγουδοποιός. Είναι από εκείνους που δεν ακολουθούν κανόνες, δεν χωράνε σε κουτάκια και δεν βολεύονται στις εύκολες λύσεις. Αν κάτι χαρακτηρίζει τη μουσική του, αυτό είναι η αλήθεια – εκείνη η ωμή, ανεπιτήδευτη ειλικρίνεια που σε πιάνει από το σβέρκο και δεν σε αφήνει να μείνεις αδιάφορος. Σε μια εποχή που το συναίσθημα υποχωρεί μπροστά στο εύπεπτο και το γρήγορο, εκείνος επιμένει να γράφει για πράγματα που πονάνε, που προβληματίζουν, που αφήνουν ουλές.
Στη συνέντευξη που ακολουθεί, μιλάει για το πώς επηρεάστηκε από τον Kendrick Lamar, γιατί θεωρεί το τραγούδι μέσο λύτρωσης και γιατί δεν τον ενδιαφέρει να είναι αρεστός σε όλους. Ανατρέχει στις μουσικές του ρίζες, θυμάται την εποχή που ανακάλυψε τους Τρύπες και τα Ξύλινα Σπαθιά, και εξηγεί γιατί θεωρεί την ευαισθησία και την ευφυΐα αδερφές έννοιες. Και πάνω απ’ όλα, μας δείχνει γιατί η μουσική δεν είναι απλά ήχοι και στίχοι, αλλά ένας τρόπος να καταλάβουμε τον κόσμο – και τον εαυτό μας.
Ορέστης Ντάντος: «Αν δεν πονέσει, δεν αξίζει»
– Ο Kendrick Lamar είναι από τις μεγάλες σου επιρροές στα τελευταία σου τραγούδια είπες. Τι βρήκες σε εκείνον που σε άγγιξε τόσο;
«Ο Kendrick Lamar είναι ποιητής. Και το λέω με πλήρη επίγνωση. Δεν τον βλέπω μόνο σαν καλλιτέχνη του hip hop, αλλά σαν κάποιον που μπορεί να μεταφέρει αλήθειες με τρόπο που δεν τις έχεις ξανακούσει. Εγώ δεν μεγάλωσα με hip hop, δεν ήταν κάτι που με αφορούσε. Αλλά όταν τον άκουσα, έπαθα σοκ. Ξαφνικά, υπήρχε ένας καλλιτέχνης που είχε τη δύναμη του ροκ, αλλά ταυτόχρονα μια τρομερή ενδοσκόπηση. Βρήκα πράγματα δικά μου μέσα στη μουσική του».
– Σε επηρέασε στο πώς γράφεις;
«Με επηρέασε στο πώς βλέπω το γράψιμο. Με έκανε να θέλω να πω περισσότερες αλήθειες, να μην φοβάμαι να βάλω τον εαυτό μου μέσα στα τραγούδια. Με έκανε να σκεφτώ ότι η μουσική μπορεί να είναι ένα concept, μια ιστορία που εξελίσσεται. Όχι απλά μεμονωμένα τραγούδια, αλλά κάτι που περνάει από διαφορετικές φάσεις, που έχει συνοχή».
– Εσύ πώς ξεκίνησες να γράφεις;
«Από ανάγκη. Δεν θυμάμαι στιγμή στη ζωή μου που να μην έγραφα. Όχι μόνο τραγούδια – λέξεις γενικά. Ήταν ο τρόπος μου να καταλαβαίνω τι νιώθω. Μερικές φορές γράφεις για πράγματα που δεν έχεις καν επεξεργαστεί στο κεφάλι σου. Τα καταλαβαίνεις αφού τα δεις γραμμένα».
– Και μουσικά; Ποιοι ήταν οι ήχοι που σε διαμόρφωσαν;
«Οι γονείς μου είχαν πολύ καλή δισκοθήκη. Άκουγα Ξαρχάκο, Χατζιδάκι, Λένα Πλάτωνος, Σαββόπουλο. Αλλά είχαν και Zeppelin, Pink Floyd, Doors. Από μικρός ένιωθα μια έλξη προς τη μουσική που είχε ψυχή, που δεν ήταν απλά ωραία μελωδία αλλά κάτι που σου έλεγε μια ιστορία. Σαν έφηβος κόλλησα με το ροκ. Οι Τρύπες και τα Ξύλινα Σπαθιά ήταν η στιγμή που είπα “ΟΚ, μπορείς να το κάνεις και στα ελληνικά αυτό”».
– Η στιχουργική είναι το πιο σημαντικό κομμάτι για σένα;
«Ναι, ξεκάθαρα. Δεν με νοιάζει να γράψω ένα τραγούδι που θα γίνει επιτυχία, αν δεν έχει κάτι να πει. Δεν με αφορά η ποσότητα, με αφορά η ποιότητα. Θέλω να υπάρχει μια αλήθεια μέσα στους στίχους. Να ακούσει κάποιος ένα κομμάτι μου και να νιώσει ότι κάποιος είπε αυτό που δεν μπορούσε να εκφράσει ο ίδιος».
– Και η μουσική;
«Είναι η ατμόσφαιρα, το συναίσθημα. Ο στίχος μπορεί να είναι σπουδαίος, αλλά αν δεν τον υποστηρίζει η μουσική, δεν λειτουργεί. Εγώ πάντα ξεκινάω από τον στίχο ή από μια ιδέα, αλλά μετά έρχεται η μουσική και του δίνει το σώμα που χρειάζεται».
– Ζούμε σε μια εποχή που οι περισσότεροι καλλιτέχνες κυκλοφορούν μόνο singles. Εσύ επιμένεις στα άλμπουμ. Γιατί;
«Γιατί ένα άλμπουμ είναι μια ιστορία. Δεν μπορώ να δω τη μουσική αποσπασματικά. Θέλω να υπάρχει μια πορεία, μια αφήγηση. Να σε βάζει μέσα σε έναν κόσμο και να σε κρατάει εκεί. Αν είναι να γράψω απλά ένα τραγούδι για να γίνει επιτυχία και μετά να ξεχαστεί, δεν με ενδιαφέρει».
– Δεν σε νοιάζει η εμπορική επιτυχία;
«Δεν είμαι κατά της επιτυχίας. Αν βγάλω έναν δίσκο και τον ακούσει πολύς κόσμος, φυσικά και θα χαρώ. Αλλά δεν είναι αυτός ο στόχος. Δεν γράφω για να ακούγομαι παντού. Γράφω για να πω αυτό που έχω να πω».
– Τι είναι για σένα ένα επιτυχημένο live;
«Να δω κάποιον από κάτω να συγκινείται. Να βλέπω ανθρώπους που νιώθουν αυτό που νιώθω. Δεν με νοιάζει το μέγεθος του κοινού. Προτιμώ πέντε ανθρώπους που θα φύγουν από το live και θα το κουβαλούν μέσα τους, παρά πεντακόσιους που θα χειροκροτήσουν και θα το ξεχάσουν την επόμενη μέρα».
– Έχεις πει ότι η μουσική σου δεν είναι για όλους. Πώς το εννοείς;
«Δεν έχω καμία επιθυμία να είμαι για όλους. Όταν αρχίζεις να σκέφτεσαι τι θα αρέσει, έχεις ήδη χάσει το παιχνίδι. Το μόνο που με ενδιαφέρει είναι να είμαι αληθινός. Κι αν αυτό σημαίνει ότι θα με ακούσει λιγότερος κόσμος, ας είναι έτσι».
– Το να γράφεις τόσο αληθινά έχει κόστος;
«Ναι. Και είναι μεγάλο. Ο κόσμος σήμερα θέλει να ξεχνιέται. Δεν θέλει να ακούει πράγματα που θα τον κάνουν να σκεφτεί ή να νιώσει κάτι βαθύ. Όταν όμως γράφεις με αλήθεια, κάποιοι δεν θα το αντέξουν. Κάποιοι θα σε αποφύγουν. Αλλά προτιμώ αυτό, από το να γίνω κάτι που δεν είμαι».
– Αν έπρεπε να περιγράψεις τη μουσική σου με μία λέξη, ποια θα ήταν;
«Αίμα».
– Και αν έπρεπε να δώσεις μια συμβουλή σε κάποιον νέο μουσικό, ποια θα ήταν;
«Να είναι ειλικρινής. Να μην γράφει για να αρέσει, αλλά για να πει αυτό που νιώθει. Να μην φοβάται να είναι ο εαυτός του. Γιατί στο τέλος, μόνο η αλήθεια μένει».
– Πιστεύεις ότι η μουσική είναι ακόμα σημαντική για τους ανθρώπους όπως ήταν παλιότερα;
«Θέλω να το πιστεύω. Αλλά δεν είμαι σίγουρος. Παλιά η μουσική ήταν κάτι ιερό. Κάτι που σε άλλαζε, που καθόριζε την ταυτότητά σου. Τώρα, πολλές φορές μοιάζει σαν ένα ακόμα περιεχόμενο που καταναλώνεται και μετά το πετάμε. Θέλω να πιστεύω ότι υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που ακούνε με προσοχή, που αφήνουν τη μουσική να τους επηρεάσει βαθιά».
– Εσύ πώς ακούς μουσική;
«Δεν μπορώ να ακούω κάτι απλά στο background. Δεν το καταλαβαίνω αυτό. Ή θα το ακούσω σωστά, με όλη μου την προσοχή, ή δεν θα το ακούσω καθόλου. Όταν ακούω κάτι που με αγγίζει, πρέπει να το βιώσω. Να μπω μέσα στον κόσμο του. Να καταλάβω τι θέλει να μου πει».
– Αν δεν ήσουν μουσικός, τι θα έκανες;
«Δεν ξέρω. Πραγματικά. Αν δεν είχα τη μουσική, δεν ξέρω πώς θα ισορροπούσα. Ίσως θα έγραφα, αλλά με άλλο τρόπο. Ίσως θα ήμουν κάποιος που δουλεύει στη σκιά, που παρατηρεί τον κόσμο και προσπαθεί να τον καταλάβει».
– Η ειλικρίνεια στη μουσική σου έχει να κάνει και με τον τρόπο που βλέπεις τον κόσμο;
«Ναι, 100%. Δεν μου αρέσουν οι προσποιήσεις. Δεν μου αρέσει το “όλα καλά, πάμε παρακάτω”. Η ζωή δεν είναι έτσι. Η ζωή είναι δύσκολη, έχει βάθος, έχει στιγμές που σε λυγίζουν. Και αν δεν το παραδεχτείς αυτό, δεν μπορείς να είσαι αληθινός. Προτιμώ να λέω την αλήθεια, ακόμα κι αν αυτή είναι άβολη».
– Στα live σου φαίνεται ότι υπάρχει μια αλληλεπίδραση με το κοινό που είναι πολύ συναισθηματική. Πώς το βιώνεις αυτό;
«Είναι σαν να μπαίνεις σε μια άλλη διάσταση. Δεν είναι απλά ότι παίζεις μουσική, είναι σαν να συνδέεσαι με τον κόσμο σε ένα βαθύτερο επίπεδο. Είναι πολύ έντονο. Υπάρχουν φορές που βλέπω ανθρώπους να κλαίνε κι αυτό με διαλύει και με γεμίζει ταυτόχρονα. Γιατί ξέρω ότι κάτι τους άγγιξε, ότι κάτι που έγραψα βρήκε το δρόμο του μέσα τους. Αυτό είναι το πιο σημαντικό για μένα».
– Υπήρξε κάποια στιγμή που σκέφτηκες να τα παρατήσεις;
«Ναι, πολλές φορές. Όταν νιώθεις ότι δεν υπάρχει χώρος για σένα, όταν βλέπεις ότι οι πιο εμπορικές, πιο εύπεπτες μουσικές κυριαρχούν, σκέφτεσαι “γιατί να το κάνω αυτό;”. Αλλά μετά συνειδητοποιώ ότι δεν έχω επιλογή. Ακόμα κι αν δεν με ακούσει κανείς, ακόμα κι αν δεν έχει νόημα για κανέναν άλλον, έχει νόημα για μένα. Και αυτό είναι αρκετό».
– Αν μπορούσες να αλλάξεις κάτι στη μουσική βιομηχανία, τι θα ήταν;
«Θα ήθελα να δίνεται περισσότερος χώρος στην αλήθεια. Όχι μόνο στη μουσική, αλλά και σε ό,τι την περιβάλλει. Οι καλλιτέχνες συχνά αναγκάζονται να φορέσουν μια περσόνα, να γίνουν κάτι που δεν είναι, για να ταιριάξουν στο σύστημα. Αυτό είναι καταστροφικό, γιατί στο τέλος η μουσική χάνει την ουσία της. Θα ήθελα να υπάρχει περισσότερη ελευθερία στο να είσαι απλά αυτός που είσαι».
– Πιστεύεις ότι η τέχνη πρέπει να είναι πολιτική;
«Η τέχνη είναι πάντα πολιτική, είτε το θες είτε όχι. Ακόμα και αν δεν μιλήσεις ποτέ άμεσα για πολιτική, το γεγονός ότι γράφεις για τις αλήθειες σου, ότι εκφράζεσαι χωρίς φίλτρο, αυτό από μόνο του είναι μια πράξη αντίστασης. Οπότε, ναι, η τέχνη έχει ευθύνη. Δεν μπορεί να είναι αποκομμένη από τον κόσμο».
– Υπάρχουν καλλιτέχνες που θαυμάζεις;
«Πολλοί. Από διαφορετικά είδη, διαφορετικές εποχές. Ο Dylan, για την ικανότητά του να λέει ιστορίες. Ο Cohen, για τη σοφία του. Οι Τρύπες, γιατί ήταν οι πρώτοι που μου έδειξαν ότι το ροκ στα ελληνικά μπορεί να είναι αυθεντικό. Ο Kendrick Lamar, γιατί είναι ένας από τους πιο αληθινούς καλλιτέχνες της εποχής μας. Και πολλοί άλλοι, αλλά όλοι έχουν ένα κοινό: δεν φοβούνται να είναι οι εαυτοί τους».
– Ποιο είναι το αγαπημένο σου τραγούδι που έχεις γράψει;
«Δεν μπορώ να διαλέξω. Κάθε τραγούδι είναι μια στιγμή, ένας κόσμος από μόνος του. Αλλά νομίζω ότι πάντα αγαπάς λίγο περισσότερο τα τραγούδια που γεννήθηκαν από τις πιο δύσκολες στιγμές».
– Αν μπορούσες να δώσεις ένα μήνυμα σε κάποιον που ακούει τα τραγούδια σου και ταυτίζεται, τι θα ήταν;
«Να κρατήσει γερά. Να μην φοβάται να νιώθει. Να μην ντρέπεται για όσα τον κάνουν να πονάει. Ο κόσμος προσπαθεί να μας πείσει ότι πρέπει να είμαστε πάντα δυνατοί, αλλά η αλήθεια είναι ότι η δύναμη έρχεται από το να αποδέχεσαι τα συναισθήματά σου, να μην τα κρύβεις. Αν κάτι έχω μάθει από τη μουσική, είναι ότι η αλήθεια είναι το μόνο που τελικά έχει σημασία».
Ο Ορέστης Ντάντος δεν γράφει για να γίνει αρεστός. Δεν τον νοιάζει η ευκολία, ούτε το να ταιριάζει στα δεδομένα. Γράφει γιατί αλλιώς δεν μπορεί. Και η μουσική του, όπως και τα λόγια του, έχουν ένα κοινό: είναι ωμά, αληθινά και αδύνατο να τα ξεχάσεις.
Παρουσίαση Δίσκου “Μοναχοπαίδια” – Ορέστης Ντάντος Αρχιτεκτονική Club Live Stage
Παρασκευή 21 Φεβρουαρίου / Ώρα έναρξης: 21.30
Επίτιμο μοναχοπαίδι της βραδιάς η Νατάσσα Μποφίλιου, ενώ μαζί του στην σκηνή θα βρίσκονται οι:
Λεωνίδας Πετρόπουλος
Γιώργος Καρδιανός
Γιάννης Ριζόπουλος
Μιχάλης Βρέττας
Δέσποινα Σπανού
και η Μαρίνα Καστρινού.
