Ευγενική, πρόσχαρη, με ήρεμο και συντονισμένο λόγο, συνειδητοποιημένη, ροκ. Αυτά είναι μερικά από όσα σκεφτόμουν για την Ελεονώρα Ζουγανέλη, κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής μας επικοινωνίας. Θυμάμαι από νωρίς το πρωί που είχαμε δώσει ραντεβού, το άγχος που με είχε κατακλύσει. Το οποίο κατάφερε -χωρίς να το ξέρει- να μου το διώξει από τα πρώτα κιόλας δευτερόλεπτα, ακούγοντας την να λέει «Γεια σου κορίτσι μου».
Δεν χρειάζονται συστάσεις για την Ελεονώρα Ζουγανέλη. Έχει αφήσει το δικό της στίγμα στην ελληνική μουσική και το τραγούδι. Όχι μόνο με τη φωνή της, αλλά και με την προσωπικότητά της. Ίσως αυτό που μου αρέσει περισσότερο σε εκείνη, είναι ο σεβασμός που τρέφει για τις δουλειές άλλων μεγάλων καλλιτεχνών, ειδικά όταν ερμηνεύει τραγούδια τους.
Αφορμή για την κουβέντα μας στάθηκαν οι δύο παραστάσεις που ετοιμάζει στο μικρό θέατρο Επιδαύρου, που τιτλοφορείται ως «Σε άλλα μονοπάτια». Με αφετηρία το «Μονοπάτι» του Γιώργου Μουζάκη, θα ερμηνεύσει αγαπημένα λαϊκά, ελαφρά, αρχοντορεμπέτικα και παραδοσιακά ελληνικά τραγούδια, καθώς και λαϊκά τραγούδια της Μεσογείου, σε ενορχήστρωση του Θωμά Κωνσταντίνου. Μαζί της, μία εξαμελής μπάντα εκλεκτών μουσικών που δημιουργήθηκε ειδικά γι’ αυτές τις δύο παραστάσεις, στις 26 και 27 Ιουλίου.
Σε τι φάση σε πετυχαίνω τώρα;
Με πετυχαίνεις σε περίεργη φάση. Είμαι στη διαδικασία προετοιμασίας της παράστασης, που μου παίρνει αρκετό χρόνο από την καθημερινότητα. Ετοιμάζομαι να κάνω και λίγες ακόμα περιοδείες, μαζί με την Ελευθερία Αρβανιτάκη, για να κλείσει αυτός ο κύκλος της συνάντησής μας, που κοντεύει πλέον 1,5 χρόνο. Μαζεύω υλικό τραγουδιών για το επόμενο μου βήμα και γενικά είμαι σε μια φάση ανακατάταξης κάποιων πραγμάτων, είμαι πολλά χρόνια που κάνω αυτό το επάγγελμα, νιώθω και πολύ τυχερή γι’αυτό, και χρειάζομαι μια ανανέωση σε πολλά επίπεδα. Και στο θέμα των τραγουδιών και στο θέμα της μπάντας, οπότε με αφορμή το τέλος της συνεργασίας, το ’χω μέσα μου κι εγώ ότι κλείνει ένας κύκλος, που τώρα ψάχνει νέες διεξόδους.
Στις 26 και 27 Ιουλίου θα δώσεις δύο παραστάσεις στο μικρό θέατρο Επιδαύρου, πέρα από την ανυπομονησία που φαντάζομαι πως νιώθεις, ποια είναι γενικά τα συναισθήματα σου όσο πλησιάζουν οι μέρες;
Γενικά είμαι ένα κορίτσι που έχει άγχος. Για ό,τι ετοιμάζω, μέχρι να επικοινωνηθεί και μέχρι ένα βλέμμα να αγγίξει το δικό μου, αγχώνομαι. Η αλήθεια είναι πως υπάρχει μια μεγάλη δημιουργική ομάδα, έχω τη χαρά να συνεργάζομαι με σπουδαίους μουσικούς, οι οποίοι δεν έρχονται σε αυτή την παράσταση μόνο ως εκτελεστές και σολίστες, αλλά έχουν βάλει όλη τη καλή τους διάθεση, τη φαντασία, τη γνώση, την αισθητική και προσπαθούμε όλοι μαζί να φτιάξουμε έναν ήχο, ο οποίος να μπορέσει να καλύψει και να ενώσει όλα αυτά τα διαφορετικά κομμάτια μεταξύ τους. Και όταν βρίσκεσαι με ανθρώπους που μπορείς να συνεννοηθείς, ακόμα και όταν το άγχος εμφανίζεται πιο έντονα, έχεις ένα χέρι να πιαστείς και έναν άνθρωπο να σε ξεμπλοκάρει, να σου ανοίξει άλλο μονοπάτι πάνω σε αυτό το κομμάτι του άγχους.
Είναι σίγουρα και πολύ δημιουργικό.
Είναι πάρα πολύ δημιουργικό. Εμένα ούτως ή άλλως από πάντα μου άρεσε να ασχολούμαι με ρεπερτόριο άλλων τραγουδιστών. Πάντα στα live μου επιλέγω να έχω τραγούδια κι άλλων καλλιτεχνών, γιατί είναι μια άλλη διαδικασία, επίσης πολύ δημιουργική, γιατί ψάχνεις ένα τραγούδι που έχεις αγαπήσει πάρα πολύ, -συνήθως επιλέγω τραγούδια τραγουδιστών που αγαπάω και με συγκινούν πολύ – και είναι ωραίο μέσα από τη δική τους έκφραση να ψάχνεις να βρεις τη δική σου. Είναι πραγματικά πολύ δημιουργικό για έναν ερμηνευτή. Τουλάχιστον έτσι το αντιλαμβάνομαι εγώ.
Το είδαμε, άλλωστε, να συμβαίνει και το 2014 στο Ηρώδειο, έτσι δεν είναι; Έβγαλες ψυχή.
Ήταν μια παράσταση που πραγματικά έχει μείνει στην καρδιά μου. Βεβαίως, ήταν μια πολύ σημαντική στιγμή για εμένα. Είναι άλλο project τώρα αυτό που πάμε να κάνουμε, δεν έχουμε το πρόσωπο της Μελίνας να μας ενώνει και είναι μια καθαρά μουσική παράσταση. Αλλά ενώνουν τα τραγούδια η δική μου προσωπική διαδρομή μέσα και στη ζωή, αλλά και μέσα από το τραγούδι που τόσα χρόνια έχω τη χαρά να βρίσκομαι.
Διάβασα πως σε αυτές τις δύο παραστάσεις μπαίνεις σε ένα διαφορετικό μουσικό μονοπάτι; Γιατί διαφορετικό;
Να σου πω την αλήθεια, για μένα στη μουσική δεν υπάρχει κάτι διαφορετικό. Η αλήθεια είναι ότι είναι τραγούδια που δεν ανήκουν στο δικό μου ρεπερτόριο, δεν τα έχω ξανατραγουδήσει. Και είναι τραγούδια τα οποία έχουν μια λαϊκότητα, ενοποιούνται με τη δική μου ματιά και τη δική μου αισθητική, σαφώς μέσα και από τη μπάντα.
Διάβασα, επίσης, πως θα είναι δύο παραστάσεις που θα ξυπνήσουν μνήμες. Εσένα, μέχρι τώρα, σου έχουν ξυπνήσει μνήμες;
Φυσικά. Είναι τραγούδια τα οποία τα έχω ακούσει πάρα πολλές φορές στη ζωή μου, σε πολύ διαφορετικές στιγμές, άλλες φορές σε κάποιο live, άλλες φορές σε κάποια παλιά ελληνική ταινία, άλλες φορές σε ένα πάρτι, άλλες φορές σε ένα νυχτερινό μαγαζί με φίλους και παρέα, οπότε μνήμες και στιγμές μου έχουν ξυπνήσει. Κι αυτό είναι και το ζητούμενο. Εγώ αγαπάω πολύ την ελληνική μουσική, είναι πολύ δύσκολο να επιλέξεις 15-20 τραγούδια στα εκατομμύρια που μπορεί να υπάρχουν και να μ’αρέσουν. Απλώς αφήνω τον εαυτό μου να λειτουργήσει με τη «στιγμή», δηλαδή τι μου έρχεται τη συγκεκριμένη στιγμή να θέλω να πω. Αυτό σίγουρα έχει να κάνει ίσως με κάποιο βίωμα, ίσως με μια ανάγκη να επικοινωνήσω με το κοινό, ίσως με κάτι που θέλω να ανακαλύψω, που δεν το έχω ξαναδοκιμάσει δηλαδή.
Νιώθεις το βάρος της ευθύνης; Κι αυτό στο ρωτάω γιατί είδα στο Instagram σου που είχες ανεβάσει ένα μικρό κλιπ από την πρόβα και στα σχόλια σου έγραψαν πόσο ανυπομονούν.
Ευθύνη δε νιώθω. Θέλω να πω ότι τα τραγούδια μας έχουν μείνει ως κληρονομιά για να τα γευτούμε κι εμείς, δηλαδή πιστεύω ότι κάθε φορά που δοκιμάζομαι σε τραγούδια αλλωνών και σε συνθετών μεγάλων και σπουδαίων, που έχουν αφήσει ιστορία, μπαίνω με σεβασμό και με μια ανάγκη κι εγώ να εξελιχθώ μέσα από αυτούς τους ήχους, μέσα από όλα αυτά τα δώρα που μας έχουν έρθει. Ελπίζω ότι το αποτέλεσμα θα είναι όμορφο και ταιριαστό και θεωρώ ότι γι’αυτό υπάρχουν και τα τραγούδια. Πολλές φορές, πολλοί καλλιτέχνες έχουν πει ότι από τη στιγμή που το τραγούδι φεύγει από τον δημιουργό του, ανήκει στον κόσμο. Αυτό το πιστεύω πραγματικά, οπότε μέσα στον κόσμο ανήκω κι εγώ, που τυχαίνει να είμαι τραγουδίστρια.
«Σε άλλα μονοπάτια», λοιπόν. Ποιο μονοπάτι της ζωής δεν έχεις περπατήσει ακόμα;
Ελπίζω πολλά. Εννοώ θα ήθελα η ζωή μου να είναι απρόβλεπτη, όπως έχει υπάρξει μέχρι σήμερα και να μου προσφέρει πολλές καινούριες εμπειρίες ή πολλά καινούρια μονοπάτια. Δεν ξέρω τι, αλλά ελπίζω η ζωή να μην μου επιφυλάσσει μόνο αυτά που έχω ζήσει, αλλά περισσότερα πράγματα. Εγώ καλά και κακά, δυσκολίες και ευκολίες, τα θεωρώ σπουδαία και εμπειρίες. Δεν το λέω με την έννοια του υπερφίαλου, ότι θέλω να μου φέρνει μόνο καλά, σπουδαία και μεγάλα, αλλά ό,τι θέλει να μου φέρει, αρκεί να μπορέσω να ανταπεξέλθω σε αυτό. Να μπορώ να πάρω το μάθημα και την εξέλιξη που χρειάζεται.
Κάθε φορά που τελειώνει μια συναυλία, νιώθεις σαν να τελειώνει ένα ταξίδι; Έχεις το συναίσθημα της χαρμολύπης;
Ειδικά σε αυτά τα project, που γίνονται για πολύ λίγο, ναι. Γιατί έχεις δουλέψει ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, για να δημιουργηθεί κάτι και πας και το παρουσιάζεις μία δυο φορές. Ενώ τα τραγουδία τα δικά μου, μου δίνεται η ευκαιρία να τα τραγουδήσω πολύ πιο συχνά, κάθε σεζόν. Αυτά τα project, που είναι και η γοητεία τους, έχουν να σου δώσουν τόσα πολλά πράγματα την ώρα της προετοιμασίας και τελικά τα παρουσιάζεις και δεν προλαβαίνεις καλά-καλά να τα απολαύσεις. Λαχταράς να τα γευτείς, και τελειώνουν γρήγορα. Όλα αυτά τα έξω από τη διαδρομή μου που έχω κάνει, έχω τη χαρά να μου έχουν αφήσει υλικό να με ακολουθεί και μετά στα live μου και γι’αυτό μ’αρέσει και να τα κάνω.
Μαζί με την Ελευθερία Αρβανιτάκη, έχετε προγραμματισμένες κάποιες εμφανίσεις.
Με την Ελευθερία μάς ζήτησαν να πάμε σε κάποια μέρη που πέρυσι δεν καταφέραμε να επισκεφτούμε, οπότε είπαμε ‘ας το κάνουμε’. Για να αποχωριστούμε και πιο συνειδητά.
Η χημεία που έχετε μεταξύ σας, ήταν ένα από τα συστατικά της επιτυχίας;
Σίγουρα παίζει ρόλο, με τον άνθρωπο που βρίσκεσαι μαζί στη σκηνή, να υπάρχει επικοινωνία. Είναι σημαντικό. Η Ελευθερία είναι ένας άνθρωπος που εμένα μου έδωσε πάρα πολλά και θα μείνει αξέχαστη στη διαδρομή και τη σταδιοδρομία μου, γιατί τη θαύμαζα έτσι κι αλλιώς. (και τη θαυμάζω ακόμα). Είναι από τις τραγουδίστριες που έχω μελετήσει πολύ, έχω ακούσει πάρα πολύ τα τραγούδια της. Έχει τεράστιες επιτυχίες μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια. Οπότε όταν βρέθηκα δίπλα της, είχα την αγωνία του πώς εγώ θα μπορέσω να σταθώ δίπλα σε όλο αυτό, και η αποδοχή της Ελευθερίας και ο σεβασμός της απέναντι στη δική μου διαδρομή, μας έκανε να είμαστε και πάρα πολύ ελεύθερες στη σκηνή και ή μία να δίνει πολύ στην άλλη. Εμένα με έκανε σε προσωπικό επίπεδο να καταλάβω ότι μέσα σε αυτά τα χρόνια έχω καταφέρει να μαζέψω ένα ρεπερτόριο, το οποίο μπορεί να σταθεί δίπλα σε μία τόσο σπουδαία καλλιτέχνιδα. Αυτό ήταν και μια προσωπική αγαλλίαση. Πραγματικά την ευγνωμονώ γι’αυτό, υπάρχει μέσα στη ψυχή μου πια.
Γενικά δοκιμάζεις διαφορετικά είδη μουσικής. Ποιο είδος είναι για σένα πρόκληση και θα ήθελες να το αγγίξεις κάποια στιγμή;
Σίγουρα υπάρχει. Ας πούμε το αμιγώς παραδοσιακό τραγούδι δεν το έχω αγγίξει. Μπορεί να λέω κάποια πράγματα που μοιάζουν ή έχουν ηχοχρώματα παράδοσης, αλλά και πάλι δεν το έχω αγγίξει. Όπως και το hip-hop, καθόλου. Είμαι ανοιχτή στις προκλήσεις και σίγουρα κάποια πράγματα σου ταιριάζουν πιο πολύ, και στην ιδιοσυγκρασία και στο στυλ σου, αλλά νομίζω ότι όταν πας κάτι να το κάνεις για να ανακαλύψεις πράγματα και του εαυτού σου, δεν έχεις κάτι να φοβηθείς. Δοκιμάζω, αν κάτι δεν μου βγει, δεν βγήκε. Δεν κινδυνεύει η ζωή κάπου, δηλαδή, με μια δική μου λάθος επιλογή, οπότε αυτό με χαλαρώνει. Αν ήμουν γιατρός, οκ, δεν θα το έβλεπα έτσι.
Πριν από κάθε συναυλία, ακολουθείς μια συγκεκριμένη ιεροτελεστία δική σου;
Περίπου. Στην ουσία, πέρα από το ότι οκ έχω μάθει τα τραγούδια, έχω κάνει τις απαιτούμενες πρόβες, η πραγματική ουσία ξεκινάει με τον κόσμο. Η δουλειά η πραγματική, δηλαδή, ξεκινά την ώρα που έρχεται ο πρώτος θεατής, εκεί αρχίζει να λειτουργεί. Οπότε αυτό που προσπαθώ να κάνω είναι να συγκεντρώνομαι με διάφορους τρόπους που μπορεί να έχει την έννοια της «ιεροτελεστίας». Θέλω να συγκεντρώνομαι, φτιάχνω το καμαρίνι μου ας πούμε, κάνω πράγματα πολύ μικρά αλλά εμένα με κάνουν να μπαίνω σε μια ιεροτελεσία και να συνειδητοποιώ ότι αυτό που θα έρθει, είναι κάτι σημαντικό.
Είσαι της οργάνωσης, σωστά;
Δυστυχώς είμαι πάρα πολύ. Κι ενώ έχω κουραστεί πια να τα θέλω όλα τόσο οργανωμένα, είναι κάτι που δεν έχω καταφέρει να το περιορίσω. Η οργάνωση με συντονίζει.
Ποια συναυλία αποκαλείς πετυχημένη;
Σίγουρα έχει να κάνει με την προσέλευση του κόσμου, μία πετυχημένη συναυλία. Αλλά σίγουρα όχι και μόνο με αυτό. Έχει να κάνει, επίσης, με το αν καταφέρεις αυτόν τον κόσμο, γι’αυτές τις δύο ώρες, να τον συνεπάρεις. Εννοώ να περάσεις από διάφορα συναισθήματα, μιας ανάμνησης, μιας συγκίνησης, μιας μεγάλης χαράς, να χορέψει, να ξεδώσει. Αυτό που συμβαίνει, δηλαδή, στη ζωή μας, να υπάρξει μέσα σε δύο ώρες. Το θέμα είναι ότι στο σύνολο πετυχημένο θεωρώ το να μπορέσουν οι άνθρωποι που βρίσκονται στον ίδιο χώρο, να συντονιστούν και να ανταλλάσσουν συναισθήματα, χρώματα και αρώματα.
Ποια στιγμή αποτελεί ‘ορόσημο’ στη μέχρι τώρα καριέρα σου;
Κατά περιόδους, θεωρώ ότι υπάρχουν στιγμές που ήταν πολύ σημαντικές για μένα. Όχι μόνο στο κομμάτι της αποδοχής και της επιτυχίας, αλλά στο ότι εμένα με ωρίμασαν. Η Μελίνα ήταν μια τέτοια στιγμή, η πρώτη μου συναυλία στον Βύρωνα ήταν εξίσου, όπως και η συνεργασία με την Ελευθερία και η πρώτη μου επαφή με το θέατρο ή η συνεργασία μου με συνθέτες. Πολλές φορές στη ζωή αυτή έχουν έρθει τα πράγματα ώστε να πω ‘περάσαμε άλλο ένα κομβικό σημείο’.
Τα τραγούδια σου μιλούν για την αγάπη και για τον χωρισμό. Είναι η ερωτική απογοήτευση δημιουργικό υλικό για έναν καλλιτέχνη;
Όχι, νομίζω ότι ό,τι σε ταράζει στη ζωή, σου εξιτάρει τη δημιουργικότητα. Και ο μεγάλος έρωτας το κάνει και η μεγάλη απογοήτευση. Ό,τι σε κάνει να χάνεις τις ισορροπίες σου, ο καλλιτέχνης έχει μάθει να το χρησιμοποιεί δημιουργικά.
Με το θέατρο πώς το βλέπεις;
Το αγαπάω πάρα πολύ, το έχω δηλώσει πολλές φορές. Είναι μια παράλληλη αγάπη με το τραγούδι. Ούτε τα ξεχωρίζω ούτε μπορώ να τα διαχωρίσω. Είναι επίσης ένα πεδίο φοβερής εκπαίδευσης και μαθητείας, που κάθε φορά που με βάζει μέσα στον χώρο του και με αγκαλιάζει, περνάω πολύ ωραία. Με κάνει να νιώθω δημιουργική και χαρούμενη.
Τρεις λέξεις να χαρακτηρίσεις τον εαυτό σου;
Ειλικρινής, ρομαντική και αυστηρή με τον εαυτό μου.
