Η Ειρήνη Φαναριώτη έφτιαξε έναν μονολόγο για να πει στην κοινωνία όλα εκείνα που δε μπόρεσε να πει μια γυναίκα στα 30+

Το Σάββατο το βράδυ θα ανέβει στη σκηνή του Θεάτρου 104, μόνη, για να σταθεί απέναντι στο κοινό ξανά, όπως έκανε το 2017, στον πρώτο της μονόλογο. Η Ειρήνη Φαναριώτη είναι μια δημιουργός του θεάτρου και μια ηθοποιός χωρίς στεγανά που αποφάσισε ότι είναι η στιγμή να μιλάει για όλα αυτά που δε μιλούσε, να βάζει στη θέση τους όλους όσοι υπερβαίνουν την ανθρωπιά και να αντιστέκεται στον ανθρώπινο όλεθρο.

Με την παράστασή της «Nina where are you my de@r» αναμετράται με όλα εκείνα τα συμβάντα και τις καταστάσεις της ζωής της που θα ήθελε να εκφραστεί και στην πραγματικότητα. Μέσα από τον μονόλογό της δίνει φωνή στους γυναικείους φόβους, στις επιθυμίες και στις κατακτήσεις.

Πριν ανέβει στη σκηνή, μας εξηγεί τι αναζητά και τι θέλει να πει η ίδια στον κόσμο.

– Στο δελτίο τύπου διαβάζουμε ότι ο μονόλογος αυτός είναι το όπλο σου απέναντι στα στερεότυπα που συνοδεύουν μια γυναίκα μετά τα 30. Ποια ακριβώς είναι αυτά και πόση «επιβολή» είχαν σε σένα;

Να ξεκαθαρίσω αρχικά πως έχω περάσει τα 30 εδώ και καιρό (χαχαχ). Η μάχη είναι καθημερινή, από πολύ μικρά μικρά συμβάντα μέχρι μεγαλεπήβολες δηλώσεις και συμπεριφορές. Τα πιο πολλά, αν όχι όλα, είναι εκεί για χρόνια, για αιώνες κολλημένα σε μια συγκεκριμένη αντίληψη για το ρόλο της γυναίκας σε μια κονωνία. Μη ξεχνάμε πως από τη φύση μας ξεκινάμε να βαδίζουμε το μονοπάτι της ζωής με ένα «χάρισμα», να φέρνουμε στον κόσμο τη νέα ζωή. Για άλλες είναι ευλογία και προτέρημα. Για πολλές όμως είναι βάρος, θηλιά στο λαιμό και καθημερινή αναμέτρηση. Μια γυναίκα που δεν θέλει ή δε μπορεί να κάνει παιδί οφείλει να λογοδοτεί μονίμως γι’αυτό. Να δικαιολογεί.

– Πώς είναι για σένα να ανεβαίνεις πάνω στη σκηνή μόνη, 6 χρόνια μετά την πρώτη φορά, όντας διαφορετική ηθοποιός, σκηνοθέτιδα και, φυσικά, άνθρωπος; Ποιες οι διαφορές της Ειρήνης του 2017 με αυτή του 2023;

Με το Κορίτσι του Λύκου το 2017 είχε κάνει την πρώτη της εμφάνιση η ανάγκη μου να μιλήσω για κάποια ζητήματα. Ωστόσο το κείμενο τότε , αν και πολύ δυνατό , ήταν ενός Γάλλου συγγραφέα που δεν είναι πια στη ζωή, του Κριστιάν Μπομπέν. Και τότε πολλοί άνθρωποι είχαν ταυτιστεί με τα λόγια του. Σήμερα έρχομαι με ένα δικό μου κείμενο. Μια απόλυτη ανάγκη να μιλήσω για το τώρα, για την Ελληνική πραγματικότητα στη δουλειά, στο σπίτι ,στις σχέσεις. Αυτή τη φορά νιώθω πολύ πιο ελεύθερη. Έρχομαι από μια περίοδο που είχα αποφασίσει να παρατήσω το θέατρο. Κι ο λόγος ήταν πως τελικά ήθελα να πω κάποια πράγματα.

– Ποια είναι η αλληγορία πίσω από το Ελάφι που έχεις τοποθετήσει στον τίτλο;

Το θηλυκό ελάφι συμβολίζει τη γονιμότητα. Για μένα όμως η Νίνα (το ελάφι) συμβολίζει πολύ περισσότερα. Είναι η ίδια η ηρωίδα μας, η Στέλλα που όταν ήταν μικρή δεν μπορούσε να πει το όνομά της κι όταν τη ρωτούσαν πως τη λένε, έλεγε Νίνα. Αλλά είναι και η σχέση μου με τα ζώα και τη φύση. Η τραγική μεταχείριση που έχουμε στο φυσικό περιβάλλον, η έλλειψη σεβασμού, η εκμετάλλευση με σκοπό το οικονομικό κέρδος.

Ταξιδεύω πολύ στα ελληνικά βουνα και λατρεύω την ελληνική φύση, πιστεύω πως είμαστε εξαιρετικά προνομιούχοι. Παντού όμως, μαζί με την ομορφιά έρχεται και η λεηλάτηση, σκουπίδια, παγίδες για μικρά και μεγάλα ζώα, ένα χάος. Μη ξεχνάμε πως ζούμε σε μια χώρα που έχουμε την τύχη να φιλοξενούμε ένα σπάνιο είδος ελαφιού στη Ρόδο και δεν φτάνει που αφανίστηκε με τις φωτιές, στο καπάκι νομιμοποιείεται και το κυνήγι. Με ποια λογική;

– Βρέθηκες για 3 σεζόν στην τηλεόραση και κατανοώ πως είναι ένας άλλος κόσμος, πιο βολικός και πιο επικερδής για έναν ηθοποιό, τον βγάζει από τα μεγάλα άγχη. Το θέατρο είναι πιο ταπεινό οικονομικά, αλλά πολύ πιο μεγάλο σε ανταπόδοση, θαρρώ. Είναι έτσι;

Εγώ είμαι από τους ανθρώπους που την τηλεόραση την αγαπούν. Έχω περάσει από τις πιο ευτυχισμένες μου επαγγελματικές περιόδους στην τηλεόραση και νιώθω πολύ τυχερή. Ωστόσο έχει κι αυτή τους κανόνες της, όπως όλα σ’αυτή τη δουλειά, που μπορεί κάποιες φορές να μοιάζουν παράλογοι και να πληγώνουν. Το θέατρο έχει κόπο σοβαρό. Ψυχικό και σωματικό. Ειδικά ο τρόπος με τον οποίο δουλεύουν οι περισσότερες ομάδες είναι επίπονος. Όταν όμως πετυχαίνει νιώθεις ότι ιπτασαι. Αυτή είναι μια πραγματικότητα.

– Νιώθεις αυτό το βάρος που πιάνει αρκετούς, το «τώρα που είμαι στην τηλεόραση τι θα κάνω; θα με λυπούνται, θα λένε ότι δεν είμαι καλή» και όλες οι ανασφάλειες που πιάνουν τους ανθρώπους;

(Γέλια)…Καλέ αυτό το αισθάνομαι από την πρώτη μέρα που ξεκίνησα να δουλεύω. Δε χρειαζόμουν την τηλεόραση για να νιώθω πως με λυπούνται. Υπάρχει μια σκηνή στο έργο που είναι βγαλμένη από πραγματικό περιστατικό, όπως πολλά μέσα στην παράσταση. Που είχα πάει για ένα διαφημιστικό για τα Lidl και προετοιμαζόμουν όλο το βράδυ! Θα δεις στην παράσταση τι έγινε τελικά. Πολύ γέλιο!

– Υπάρχει γυναικεία αλληλεγγύη στην υποκριτική ή όλο αυτό το ξέσπασμα που έγινε με το #MeToo ήταν παροδικό και βλέπεις ότι τα πράγματα δεν αλλάζουν;

Το metoo δεν είχε να κάνει με την αλληλεγγύη στην υποκριτική θαρρώ. Είχε να κάνει με την αλληλεγγύη. Ξέρεις τι γίνεται; Όταν δεν έχεις τίποτα, τίποτα όμως, το πρώτο πράγμα και το πιο εύκολο είναι να κλειστείς στον εαυτό σου. Να επικρατήσει η λογική ο σώζων εαυτώ. Γυναικεία αλληλεγγύη υπήρχε πάντα απλώς υπήρχε και αγωνία και φόβος. Κι αυτά σε κάνουν να νιώθεις απειλή κι είναι ανθρώπινο και δεν έχει φύλο.

Υπάρχει ανδική αλληλεγγύη; Ρώτησες ποτέ κανέναν άντρα σε κάποια συνέντευξη; Εγώ είμαι πολύ περήφανη για όλες τις γυναίκες. Παλεύουν σε ένα σύστημα που δεν είναι υπέρ τους. Δεν απαιτώ αλληλεγγύη. Δε θεωρώ πως μου χρωστάει κανείς. Σ’αυτή την παράσταση όμως βρήκα τεράστια στήριξη από όλ@ όσ@ ήταν κι είναι πραγματικά δίπλα μου. Από ανθρώπους που εμφανίστηκαν και είπαν «εγώ αυτό που κάνεις, το πιστεύω και θέλω να το στηρίξω». Και δεν είναι λίγοι και δεν ήταν αυτονόητο.

– Τελικά μήπως με το να διαχωρίζουμε τα πράγματα είτε με βάση το φύλο, είτε με βάση οποιαδήποτε μορφή διαχωρισμού με βάση την εμφάνιση, περισσότερο οξύνουμε τις αντιθέσεις παρά ρίχνουμε τα τείχη;

Ναι, σε ένα βαθμό δε θα διαφωνήσω. Αλλά κοίτα να δεις τι γίνεται τώρα. Υπάρχει ένα τεράστιο μέρος της κοινωνίας που δεν είμαστε εγώ κι εσύ. Προχθές μπήκα στο ταξί κι ο ταξιτζής μου έλεγε πως πριν από μένα είχε μπει ένας χοντρός κλπ κλπ. Ήμουν μετά από 12 ώρες πρόβα, μου είχαν σπάσει το τζάμι του αυτοκινήτου κι είχα αυτή τη συνομιλία με τον εαυτό μου: έχεις κουράγιο τώρα να πεις αυτά που πρέπει να πεις; Και δεν κρατήθηκα, άρχισα να χώνω.

Ο άνθρωπος αυτός ζήτημα αν κατάλαβε κάτι. Το πιο πιθανό είναι πως στον επόμενο που μπήκε στο ταξί είπε «άσε πήρα πριν μια τρελή, περίοδο θα ‘χε». Τα διαχωρίζουμε για να μη χρειάζεται να τα διαχωρίζουμε πια. Απλώς είναι διαδικασία,σαν μέθοδος, σαν το σχολείο. Πρώτα μαθαίνεις προπαίδεια μετά κάνεις εξίσωση.

– Το έργο που έγραψες, περιέχει, απ’ όσο κατανοώ από το δελτίο τύπου, και τη συνθήκη της πολύ επώδυνης απώλειας. Ποια είναι η επαφή σου με αυτό το κομμάτι και αν αυτό το έργο αποτελεί, τρόπον τινά, την προσωπική σου κάθαρση;

Ναι! Μιλάω για το φόβο μιας μελλοντικής απώλειας όταν ήδη έχεις βιώσει κάποια στο παρελθόν. Μιλάω για το θάνατο του αδερφού μου, με αφορμή ένα τηλέφωνο που λαμβάνει η ηρωίδα που της ανακοινώνουν πως ο σύντροφός της αγνοείται.

– Αναφέρεις επίσης τον φόβο. Αναρωτιέμαι αν για σένα η υποκριτική είναι μια εκπαίδευση στον φόβο για να τον απομυθοποιείς και λίγο, άρα να τον αντιμετωπίζεις…

Μακάρι… Είναι ισχυρό συναίσθημα ο φόβος. Σε ακυρώνει. Τον παλεύω κάθε μέρα. Δεν σταματάω να φοβάμαι και πάνω στη σκηνή. Προσπαθώ όμως να συντονίζομαι με το παρόν και να επιτρέπω στον εαυτό μου την απόλαυση της σκηνής. Όταν περνάω αυτό το εμπόδιο πραγματικά ο φόβος σβήνει τα φώτα του.

– Τι έχει να πει μια γυναίκα με τη δική σου διαδρομή κτλ. μέσα από αυτόν τον μονόλογο στο τέλος της ημέρας;

Θα πω ένα τραγούδι που ακούγεται πολύ στην παράσταση. «Δώστε του χορού να πάει, τούτ’ η γης θα μας εφάει».