Ένα έφηβο αγόρι αποφασίζει να γίνει η Νάνα Μούσχουρη. Να μεταμορφωθεί στην σπουδαία ερμηνεύτρια προκειμένου να φτάσει όσο πιο βαθιά γίνεται στον πυρήνα του δικού εαυτού, της δικής του ύπαρξης. Αυτή τη διαδικασία, ένα ταξίδι ανάμεσα στο ρευστό κόσμο των ταυτοτήτων φύλου, πραγματεύεται και το «Όταν μεγαλώσω, θα γίνω Νάνα Μούσχουρη» του Νταβίντ Λελαί-Ελό, που ανεβαίνει στο Θέατρο Σταθμός με τον Μάνο Καρατζογιάννη σε σκηνοθεσία του Ελισσαίου Βλάχου.
Ο Μιλού, ένας Γάλλος που μεγαλώνει σε μια επαρχιακή πόλη τη δεκαετία του ’80, ανέκαθεν διέφερε από τους συνομηλίκους του. Στα οκτώ του τρελαινόταν να μεταμφιέζεται σε πριγκίπισσα και να παριστάνει τη βασίλισσα της Αιγύπτου, ενώ απεχθανόταν τα παιχνίδια με τη μπάλα και καθετί αγορίστικο. Στα δεκατέσσερα, ακούγοντας στην τηλεόραση τη φωνή της Νάνας Μούσχουρη αποφασίζει: «Θα γίνω Νάνα Μούσχουρη!».
Μετά την καλοκαιρινή περιοδεία και λίγες μέρες πριν την πρεμιέρα του για τη νέα σεζόν (εισιτήρια μπορείς να βρεις εδώ), μιλήσαμε με τον Μάνο για αυτό το πραγματικά σπουδαίο έργο.
Το κείμενο είναι αυτοβιογραφικό και τοποθετείται στη Γαλλία της δεκαετίας του 80. Ποια στοιχεία παραμένουν ακόμα και σήμερα επίκαιρα και σύγχρονα;
Υπάρχουν σαφώς τρεις βασικοί άξονες που λειτουργούν ως διαχρονικά στοιχεία μέσα στο έργο: η υπαρξιακή αναζήτηση του προσανατολισμού του ήρωα, η πραγματοποίηση του ονείρου του και βέβαια ο ρατσισμός που συναντάει εξαιτίας της διαφορετικότητάς του σε όλη του τη διαδρομή. Σ’ αυτό το ταξίδι η μεταμφίεση λειτουργεί άλλοτε ως μέσο ενηλικίωσης κι άλλοτε ως ένας ιδιαίτερος τρόπος για να διορθωθεί ο κόσμος και η αδικία που πηγάζει από αυτόν. Κι όλα αυτά μέσα από την ποιητική γραφή αλλά και το αλλόκοτο χιούμορ του Γάλλου συγγραφέα που πράγματι ενηλικιώθηκε τη δεκαετία του ’80.
Πιστεύετε ότι έχει αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο η κοινωνία αντιμετωπίζει τα ζητήματα ταυτότητας φύλου τότε και σήμερα;
Και ναι και όχι. Άλλοτε η κοινωνία μας δείχνει να στηρίζει άτομα που έχουν διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό κι άλλοτε μέλη της φτάνουν στο σημείο όχι μόνο να τα περιθωριοποιούν αλλά και να τα δολοφονούν ακόμη. Ο αγώνας για τον αυτονόητο σεβασμό σε κεκτημένα δικαιώματα δε σταματά. Δίνεται καθημερινά τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Κι αυτό είναι που μας γεννά και την ελπίδα.
Ανεβάζετε έναν μονόλογο. Ανάμεσα στο κείμενο και στη σκηνοθετική ματιά του Ελισσαίου Βλάχου, πόσος ζωτικός χώρος μένει για εσάς. Εσείς που αναπνέετε μέσα σε αυτή την παράσταση;
Η αναπνοή είναι ζήτημα ζωής και θανάτου. «Ανάπνεε αγόρι μου» είναι μια φράση που έλεγε συνήθως στις πρόβες η Ρούλα Πατεράκη και την σκέφτομαι συχνά. Δεν είναι εύκολο όμως πάντα. Μου πήρε χρόνια να μάθω διεκδικώ το ζωτικό μου χώρο στη σκηνή. Στη ζωή πάλι το παλεύω ακόμα. Αντιδρώ πάντοτε όταν σφίγγεται η ανάσα μου. Για καλή μου τύχη μέσα στα τραγούδια της Νάνας, στην παράσταση του Ελισσαίου, ξαναβρήκα την αναπνοή μου.
Τι σας γοήτευσε στο συγκεκριμένο κείμενο και ασχοληθήκατε μαζί του;
Η αφοπλιστική αλήθεια του. Στιγμές με κάνει να γελάω, και στιγμές να κλαίω. Και διαβάζοντας το δε σταματώ να ονειρεύομαι. Δεν είναι πολύ σημαντικά όλα αυτά;
Χρειάστηκε να ξανακούσετε Νάνα Μούσχουρη και να ξαναδιαβάσετε για αυτή για τις ανάγκες του ρόλου;
Διάβασα την εξαντλημένη αυτοβιογραφία της, άκουσα τα τραγούδια της. Μίλησα στο τηλέφωνο μαζί της. Και ταξίδεψα στο Παρίσι για να γνωρίσω την ίδια, τον συγγραφέα, τον Γάλλο ηθοποιό που ερμήνευσε τον ρόλο μου αλλά και θαυμαστές της Νάνας Μούσχουρη από όλον τον κόσμο. Έπρεπε όμως να σκάψω βαθιά μέσα μου για να μπορέσω να επικοινωνήσω και να κοινωνήσω το λόγο του Νταβίντ.
Αν ναι, υπήρξε κάτι που αγνοούσατε για εκείνη και το μάθατε τώρα ή κάτι που είδατε με διαφορετική ματιά μέσα από αυτή την διαδικασία της «επαναγνωριμίας» μαζί της;
Με εντυπωσίασε ο επαγγελματισμός της, όπως προκύπτει μέσα από την αυτοβιογραφία της. Κι ένα είδος «ευψυχίας» που έχει. Θέλω να πω πως δεν το ‘βαζε κάτω! Έσπασε όλα τα προγνωστικά κι έγινε αυτό το φτωχό κορίτσι που έβγαινε από την Κατοχή και τον Εμφύλιο η εμπορικότερη τραγουδίστρια όλων των εποχών.
Η μέχρι τώρα ανταπόκριση του κοινού ποια είναι;
Μου είπε κάτι ένας ηλικιωμένος θεατής στην πρεμιέρα που με συγκίνησε πολύ. «Ευτυχώς που σας γνώρισα τώρα!». «Μα γιατί;» ρώτησα. «Γιατί θα άλλαζα επάγγελμα» μου είπε. Τα λόγια αυτά είναι που μου δίνουν δύναμη, καθώς δεν είναι πάντα εύκολη η αναμέτρηση με το κοινό.
Ο ήρωας μεταμφιέζεται σε Νανά Μούσχουρη στην πραγματικότητα όμως μεταμορφώνεται σε κάτι άλλο, σε κάτι που τον οδηγεί πιο κοντά στον εαυτό του. Είναι η τέχνη το «όχημα» που διευκολύνει τη μεταμόρφωση κάθε ατόμου σε ό,τι ποθεί να γίνει;
Η Τέχνη είναι ένας δρόμος που μπορεί να σου αλλάξει τη ζωή. Να στην ομορφύνει κι ενίοτε να στην προστατεύσει ακόμη. Κοντά της θυμάσαι την ανθρώπινή σου υπόσταση. Είτε δημιουργείς ο ίδιος, είτε γίνεσαι μέρος της μέσα από τις αισθήσεις σου.
Τι θα δούμε τη φετινή σεζόν στο Θέατρο Σταθμός, στο οποίο είστε καλλιτεχνικός διευθυντής;
Στο ανακαινισμένο θέατρο Σταθμός, το φετινό μας πρόγραμμά, αν και έχει βέβαια έναν κεντρικό άξονα, συνομιλεί με όλα τα θέματα του καιρού μας: από την κλιματική κρίση, την πατριαρχία, το μεταναστευτικό και τον χουλιγκανισμό, μέχρι το bullying, τη νεανική παραβατικότητα, την κοινωνική ανισότητα, την ψυχική υγεία και βέβαια τις ανθρώπινες σχέσεις.
Η Γυναίκα αποτελεί τον κύριο άξονα του φετινού μας ρεπερτορίου.
Γυναίκες δραματουργοί: Λούλα Αναγνωστάκη («Η Κασέτα»), Σοφιάννα Θεοφάνους («Καλά Χριστούγεννα αγαπητέ μου Τσάρλι»), Μαρία Λαϊνά («Λοξοί δρόμοι»), Γιασμίνα Ρεζά («Bella Figura»), σκηνοθέτριες που σκηνοθετούν έργα για τον άνδρα, τον έρωτα και τους εφήβους: Ερμίνα Κυριαζή («Τσιτάχ – Η ερημιά του τερματοφύλακα»), Αικατερίνη Παπαγεωργίου («Ο κύκλος του έρωτα»), Αθηνά Δελιάδη και Μαίρη Ξανθοπουλίδου («Μούρη Γεμάτη Μούρα» και «Καλά Χριστούγεννα αγαπητέ μου Τσάρλι» αντίστοιχα), γυναίκες ηρωίδες από το κλασικό ρεπερτόριο: η Ελμίρα από τον «Ταρτούφο» και η Δυσδαιμόνα από τον «Οθέλλο», έργα κοινωνικού προβληματισμού: το «HIV» του Θανάση Τριαρίδη για τις οροθετικές γυναίκες των οποίων οι αρχές δημοσίευσαν τις φωτογραφίες τους το 2012 και «Το γάλα» του Βασίλη Κατσικονούρη με τη μετανάστρια από την πρώην Σοβιετική Ένωση Ρήνα και τους γιους της, δυο παραστάσεις που εμπνέονται από δυο ξεχωριστές φωνές: «Το τραγούδι της Φλέρυς» και «Όταν μεγαλώσω θα γίνω Νάνα Μούσχουρη», «Η ψυχολογία Συριανού συζύγου» αλλά αυτή τη φορά από την πλευρά της συζύγου, μια παράσταση για τη φύση και την κλιματική αλλαγή: «2071 – O κόσμος που θα αφήσουμε στα παιδιά μας» των Macmillan και Rapley, η παράσταση του Ένκε Φεζολλάρι «Democracy», ένα μεγάλο αφιέρωμα για την Έλλη Λαμπέτη, την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου, με αφορμή τα 40 χρόνια από το θάνατό της καθώς και οι παραστάσεις του Μικρού Σταθμού «Αδέσποτα» και «Μια τελεία είναι μόνο η αρχή», μαζί με μοναδικές λογοτεχνικές εκδηλώσεις, αποτελούν το καλλιτεχνικό πρόγραμμα του πλήρως ανακαινισμένου Θεάτρου Σταθμός που και φέτος, στον έβδομο χρόνο πια της λειτουργίας του, αντλεί τη θεματική του ρεπερτορίου του από το Νεοελληνικό Θέατρο, την Ετερότητα και τα Μικρά Κλασικά. Καλή θεατρική χρονιά σε όλους!
