Είναι 2027. Τα αυτοκίνητα δεν πετάνε, το Wi-Fi εξακολουθεί να είναι απελπιστικά αργό, η γραμμή 4 του μετρό είναι ακόμη σε φάση «θεμελίωσης» και, επιτέλους, τα τρένα Αθήνα-Θεσσαλονίκη είναι ασφαλή. Τόσο ασφαλή, που το να τα χρησιμοποιείς είναι πλέον λιγότερο επικίνδυνο από το να επιχειρήσεις να περάσεις διάβαση πεζών στη Λεωφόρο Κηφισίας μετά τις 6 το απόγευμα.
Σύμφωνα με επίσημες δηλώσεις του πρωθυπουργού – ο οποίος, μέσα στην πολιτική του ωριμότητα, έχει πλέον πάρει το στυλ επικοινωνίας του Jeff Bezos, ανεβάζοντας motivational quotes στο Instagram – η νέα υπερσύγχρονη σιδηροδρομική γραμμή είναι «μία μεγάλη τομή στην ανάπτυξη». Το οποίο, για όσους δεν γνωρίζουν, είναι μια ελληνική πολιτική φράση που σημαίνει «κάναμε το απολύτως απαραίτητο με πέντε χρόνια καθυστέρηση και τώρα προσποιούμαστε ότι αγγίζουμε τα όρια του κυβερνητικού μεταμοντερνισμού».
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Πριν το 2027: Μια χρονοκάψουλα παραλογισμού
Κάπου στο μακρινό 2023 – μια εποχή που η ελληνική κυβέρνηση δεν είχε ακόμη πλήρως καταλάβει ότι το ChatGPT μπορεί να γράφει δελτία Τύπου πιο ανθρώπινα από τους υπουργούς της – συνέβη κάτι μαγικό. Ανακοινώθηκε ότι μέχρι το 2027, τα τρένα θα είναι επιτέλους ασφαλή. Αυτή η εξαγγελία είχε όλα τα κλασικά στοιχεία ενός μεγάλου ελληνικού έργου υποδομής:
- Ένα φιλόδοξο χρονοδιάγραμμα που μοιάζει εφικτό μόνο αν οι εργάτες είναι μετενσαρκωμένοι αρχαίοι Αιγύπτιοι που έχτισαν τις πυραμίδες.
- Μία έκρηξη τεχνικής ορολογίας που κανείς δεν καταλαβαίνει, αλλά ακούγεται καθησυχαστική. (Π.χ. «Σύστημα ETCS επιπέδου 1», το οποίο στην πράξη σημαίνει «θα έχουμε σηματοδότηση που δεν θα είναι σχεδιασμένη το 1965».)
- Έναν τελικό στόχο που παρουσιάζεται ως «αναβάθμιση» αντί για «αποφυγή θανάτων».
Βέβαια, το 2023, αυτή η εξαγγελία αντιμετωπίστηκε με τον ίδιο ενθουσιασμό που θα προκαλούσε η είδηση ότι, μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια, όλα τα ελληνικά σχολεία θα αποκτήσουν θέρμανση τον χειμώνα. Δηλαδή, κανείς δεν το πίστεψε πραγματικά, αλλά όλοι το έβαλαν στην κατηγορία των «χαριτωμένων κυβερνητικών ψεμάτων», όπως το «η ψηφιακή διακυβέρνηση θα λύσει τη γραφειοκρατία».
Το 2027 είναι εδώ. Και ναι, τα τρένα είναι (μάλλον) ασφαλή.
Και να που το 2027 κατέφθασε, μαζί με μια νέα μόδα όπου οι υπουργοί εγκαινιάζουν έργα με augmented reality γυαλιά, ώστε να φαίνονται «ψηφιακοί μεταρρυθμιστές». Οι σταθμοί είναι πλέον εξοπλισμένοι με αυτοματοποιημένα μηχανήματα που βγάζουν εισιτήρια μόνο αν το ΑΦΜ σας έχει αριθμό που διαιρείται με το 3, τα συστήματα ασφαλείας λειτουργούν με τεχνητή νοημοσύνη που καταλαβαίνει τις ανάγκες του επιβάτη λίγο λιγότερο από ό,τι ο ΟΑΣΑ καταλαβαίνει την έννοια της «συνέπειας», και, το κυριότερο, τα τρένα είναι τόσο ασφαλή που θεωρητικά δεν θα ξανασυμβεί δυστύχημα.
Θεωρητικά.
Διότι, αν η Ελλάδα μας έχει μάθει κάτι, είναι ότι οτιδήποτε θεωρητικά λειτουργεί, πρακτικά θα βρει τρόπο να αποτύχει. Πάρτε για παράδειγμα τη λεγόμενη «προτεραιότητα» στους ελληνικούς δρόμους, την οποία οι Έλληνες οδηγοί καταλαβαίνουν όπως οι καρχαρίες καταλαβαίνουν την έννοια του «personal space».
Και εδώ ακριβώς μπαίνει η υπέροχη ειρωνεία της υπόθεσης: Η «ασφαλής» σιδηροδρομική γραμμή του 2027 είναι ασφαλής μόνο αν δεν υπάρξει κάποιο «απρόβλεπτο τεχνικό σφάλμα», όπως, ας πούμε, ο εκάστοτε σταθμάρχης να μην έχει πάει για καφέ, η εταιρεία συντήρησης να μην έχει ξεχάσει να κάνει τις προβλεπόμενες εργασίες και το κράτος να μην αποφασίσει ξαφνικά ότι τα συστήματα ασφαλείας είναι «υπερβολικά δαπανηρά».
Εν τέλει, τι σημαίνει «ασφαλές»;
Το 2027, το ελληνικό κράτος μπορεί να υποσχεθεί πολλά. Μπορεί να υποσχεθεί υπερσύγχρονα τρένα, σιδηροδρομικά hubs με free Wi-Fi (που θα φορτώνει με ταχύτητα 2G) και εισιτήρια που μάλλον θα είναι προσιτά σε έναν μέσο εργαζόμενο, αρκεί να μην έχει πάει ποτέ σουπερμάρκετ.
Αλλά το ερώτημα παραμένει: είναι πράγματι τα τρένα ασφαλή; Ή απλώς περάσαμε τόσα χρόνια με τρένα-ρωσική ρουλέτα, που τώρα το ελάχιστο μάς φαίνεται θαύμα;
Σε κάθε περίπτωση, μπορούμε να κοιμόμαστε ήσυχοι. Το 2027 είναι το έτος που όλα θα αλλάξουν. Όπως ακριβώς άλλαξαν το 2010. Το 2015. Το 2019. Το 2023. Και, φυσικά, το 2042, όταν η γραμμή 4 του μετρό θα λειτουργήσει για πρώτη φορά και οι πρώτοι επιβάτες θα αναρωτηθούν αν, μέσα σε όλες αυτές τις δεκαετίες αναμονής, θα έπρεπε να είχαν απλώς περπατήσει.
