Έχουμε πάψει να ακούμε ή δεν το μάθαμε ποτέ πραγματικά. Χαμένοι στο «εγώ» μας, περιμένοντας, ή ούτε καν αυτό, μέχρι ο άλλος να τελειώσει για να πούμε τα δικά μας. Σε μια εποχή τέτοιου άκρατου ατομικισμού, ο Τζέιμς Έρλ Τζόουνς σε ανάγκαζε να κάνεις ησυχία. Μαγεμένος από το μπάσο ηχόχρωμά του, από μια φωνή βγαλμένη από έναν κόσμο που μάλλον έτρεχε κάπου παράλληλα με το γνωστό μας. Τόσο σπουδαίος ήταν αυτός ο κύριος που έφυγε από τη ζωή, πλήρης ημέρων καθώς το λέμε, ως στα 93 το πήγε.
Ήταν ο Darth Vader του Star Wars. Ήταν ο Μουφάσα του Lion King. Ήταν κυρίως ένας τύπος με χάρισμα. Αυτό να μιλάει και κάτι στο κύμα της φωνής του να σε τραβάει κοντά του, ένας γλυκός μαγνήτης, αδύνατον να του αντισταθείς. Θα ήταν όμως λάθος να το απομονώσουμε εκεί. Γιατί ο Τζέιμς Έρλ Τζόουνς ήταν ένα σύνολο. Ένας ηθοποιός που έπαιζε με όλο του το σώμα. Μια επιβλητική παρουσία.
Μερικές φορές η σιωπή είναι εκκωφαντική
Και να σκεφτεί κανείς πως ο άνθρωπος αυτός μεγάλωσε μες στη… σιωπή. Οι γονείς του τον εγκατέλειψαν όταν ήταν μικρός και τον ανέθρεψε ουσιαστικά η γιαγιά του, ένας κακότροπος άνθρωπος γεμάτος με ρατσιστικές προκαταλήψεις. O φόβος τον παρέλυσε, άρχισε να τραυλίζει. Και για να αποφύγει την ντροπή, να μη μιλάει τελικά καθόλου. Για δες όμως, και μέσα από βάλτο μπορεί να βγει άνθος. Ούτε να διανοηθούμε δεν μπορούμε τι ψυχικά αποθέματα χρειάστηκε για να υψώσει ανάστημα, για να ακουστεί ξανά. Να φτάσει να γίνει αστέρι του Broadway, του Hollywood. Ξεχωρίζοντας και για το ήθος, τον χαρακτήρα του.
Αυτή η «μουγκαμάρα» της νιότης πάντως άλλαξε τα πάντα. Τον έκανε να δουλέψει το κομμάτι «φωνή» όσο λίγοι. Να βρει νοήματα στις παύσεις, τον κατάλληλο τονισμό των λέξεων, να βρει την αλήθεια στο λόγο. Πρώτα όμως χρειάστηκε να γίνουν άλλα. Καίρια και κομβικά…
Οι άνθρωποι που του άλλαξαν τις λέξεις της αφήγησης
Ένας φωτισμένος δάσκαλος στο Γυμνάσιο είδε πως ο μικρός είχε πολλά να πει αρκεί να βρεθεί κάποιος να τον ακούσει. Κι έκανε ακριβώς αυτό το πράγμα. Που ιδανικά κάθε εκπαιδευτικός θα έπρεπε να (μπορεί να) κάνει. Είδε πως ο Τζέιμς Ερλ Τζόουνς είχε κλίση στην ποίηση και στη συγγραφή, τον ώθησε συνεπώς προς τα εκεί. Τον έβαλε να διαβάζει μπροστά στην τάξη τα έργα του. Στηρίζοντάς τον με όλο του το «είναι». Αυτό ήταν. Είχε, πλέον, ξεμπλοκάρει. Ο φόβος είχε νικηθεί. Είχε πάψει να τραυλίζει. Πλέον μιλούσε. Δυνατά, καθαρά.
Ίσως εκεί εντοπίζονται οι απαρχές αυτού που έγινε στην πορεία. Αγάπησε ξανά την επικοινωνία, έμαθε να εκφράζει ανοιχτά τη δημιουργικότητά του. Αργότερα, δεν σταμάτησε ποτέ να ευχαριστεί τον Τζορτζ Λούκας που τον εμπιστεύτηκε να βάλει φωνή στο μασκοφόρο πρόσωπο του Darth Vader. Κι ας πικράθηκε αρχικά επειδή δεν συμπεριλήφθηκε στα credits των 2 πρώτων ταινιών της τριλογίας – από το part 3 αποκαταστάθηκε μια ιστορική αδικία.
Πάντα κάποιος πρέπει να σου δώσει την ευκαιρία. Μετά είναι όλο πάνω σου. Και αυτό συνέβη εν προκειμένω. Για έναν άκρως παραγωγικό ηθοποιό με συνολικά κοντά 120 ταινίες στο ενεργητικό του και άλλες 90 σειρές στη μικρή οθόνη. Αν και ο ίδιος πάντα έβρισκε τον εαυτό του περισσότερο στο θέατρο. Επί σκηνής, ένιωθε πιο άνετα, πιο ιντριγκαδόρικα.
O Τζέιμς Έρλ Τζόουνς έγινε αυτό ακριβώς που ήθελε
Ποτέ δεν έγινε ο μεγάλος σταρ ο Τζέιμς Έρλ Τζόουνς, δεν το επιδίωξε άλλωστε, ούτε τον ενδιάφερε αυτό. Επιδίωξε να κάνει τη δουλειά του σωστά, με τους όρους του, δίχως υπερβολές. Από νωρίς όρισε τα «θέλω» του και δεν παρέκκλινε ποτέ από το περίγραμμά του., Καταφέρνοντας να διατηρεί τον εαυτό του, το ύφος του και την ποιότητά του ανέγγιχτη από έξωθεν παρεμβολές. Ποτέ δεν θεώρησε τον εαυτό του φτασμένο, συνέχιζε συνεχώς να δοκιμάζει πράγματα, να διψά να μάθει κι άλλα, να προσπαθεί να διατηρεί τη φρεσκάδα και τη φλόγα αναμμένη.
Το πόσο απειλητική ηχεί η φωνή του σε κάθε του πρόταση ως Darth Vader. Το πόσο ζεστή είναι (η φωνή του) στο Lion King. Γελιόμαστε αν πιστέψουμε πως αυτά είναι της στιγμής. Όχι. Είναι ένα σύνολο. Ένα σπάνιο ταλέντο αλλά και πολύ σκληρή δουλειά. Μαζί με τα βιώματα, ένα κουβάρι. Η αλήθεια είναι εκεί έξω. Απλά πρέπει να μπορείς να κάνεις και λίγο ησυχία για να το ακούσεις, να το νιώσεις. Ο Τζέιμς Έρλ Τζόουνς αυτό ακριβώς κατάφερε και έκανε. Ζώντας μια πλήρη και όμορφη ζωή. Κερδίζοντας την αθανασία με τον μόνο τρόπο που μπορούμε εμείς οι θνητοί. Μέσα από έργα θαυμάσια και σπάνια.
