Παντού ακούγεται το “μεγάλο νέο” της κυβέρνησης: “Ο κατώτατος μισθός αυξάνεται σημαντικά”. Ας ξεκινήσουμε με το βασικό: αν ακούς την κυβέρνηση να μιλάει για οικονομία, έχε τον νου σου. Όχι γιατί είναι η μοναδική που προσπαθεί να παρουσιάσει τα πράγματα καλύτερα απ’ ό,τι είναι, αλλά γιατί έχει φτάσει την ταχυδακτυλουργία των αριθμών σε επίπεδο David Copperfield. Ο κατώτατος μισθός στην Ελλάδα αυξήθηκε στα 830 ευρώ μικτά. Μη βιαστείς να χαρείς. Αν σκέφτεσαι “επιτέλους, κάτι κινείται”, κράτα τη χαρά σου για τη στιγμή που θα διαβάσεις τι πραγματικά σημαίνει αυτό.
Μαγεία ή απλή εξαπάτηση;
Η κυβέρνηση θριαμβολογεί ότι ο κατώτατος μισθός αυξήθηκε κατά 11%. Πολύ εντυπωσιακό, αν δεν ήξερες ότι το ποσοστό αυτό είναι εντελώς παραπλανητικό. Αν κοιτάξεις τι πραγματικά συνέβη, θα καταλάβεις ότι αυτή η αύξηση είναι στην πραγματικότητα… μείωση. Πώς γίνεται αυτό; Εύκολα.
Ας πάρουμε το πραγματικό κόστος ζωής. Τους τελευταίους πάρα πολλούς μήνες, τα πάντα έχουν γίνει πιο ακριβά: από το ενοίκιο μέχρι ένα πακέτο μακαρόνια. Ο πληθωρισμός έχει ροκανίσει κάθε πιθανή αγοραστική δύναμη, κάνοντας τα 830 ευρώ να φαίνονται μικρότερα από τα 780 ευρώ της προηγούμενης χρονιάς. Στην πραγματικότητα, με τους σημερινούς ρυθμούς ακρίβειας, αν ο κατώτατος μισθός ήθελε να διατηρήσει την αξία που είχε το 2019, θα έπρεπε να είναι πάνω από 950 ευρώ μικτά. Η ακρίβεια της πενταετίας 2020 – 2024 ήταν σαρωτική για τα εισοδήματα και ιδιαίτερα των οικονομικά ασθενέστερων, που δαπανούν το μεγαλύτερο μέρος των εισοδημάτων τους σε τρόφιμα και στέγαση (που περιλαμβάνει και τη δαπάνη για το ρεύμα). Το γενικό επίπεδο των τιμών αυξήθηκε κατά 16,4%, ενώ στα τρόφιμα η σωρευτική αύξηση πλησίασε το 33% και στη στέγαση ξεπέρασε το 17%. Συνεπώς οι πραγματικές αμοιβές ανά απασχολούμενο παρέμειναν χαμηλότερες σε σύγκριση με τα προ πανδημίας επίπεδα (2019). Για να μην ξεχνιέσαι, όλα αυτά τα χρόνια έχουμε την ίδια κυβέρνηση.
Ουσιαστικά, λοιπόν, δεν έχουμε αύξηση. Έχουμε ονομαστική αναπροσαρμογή. Ή, για να το πούμε απλά, πήρες ένα ευρώ την ημέρα επιπλέον και η κυβέρνηση περιμένει να πεις και “ευχαριστώ”.
“Η Ελλάδα είναι πρώτη στην Ευρώπη!” Μόνο που… όχι.
Και κάπου εδώ ξεκινάει η επόμενη μεγάλη απάτη. Αν ακούσεις υπουργούς και κυβερνητικά στελέχη να μιλούν, θα νομίσεις ότι η Ελλάδα έχει μετατραπεί σε παράδεισο εργαζομένων. Εμφανίζουν γραφήματα με μεγάλες μπλε μπάρες, συγκρίνοντας την αύξηση του κατώτατου μισθού με τις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. Αυτό που ξεχνούν να σου πουν είναι:
- Η αγοραστική δύναμη του Έλληνα εργαζόμενου είναι μία από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη. Ναι, ο κατώτατος μισθός είναι πλέον πάνω από της Πορτογαλίας, αλλά οι Πορτογάλοι δεν πληρώνουν 800 ευρώ για μια γκαρσονιέρα. Τα 870-880 ευρώ στα οποία θα ανέρχεται ο νέος κατώτατος μισθός από 1η Απριλίου είναι μικτά. Οι καθαρές αποδοχές χωρίς τριετίες θα είναι κοντά στα 742 ευρώ.
- Η φορολογία στην εργασία και οι κρατήσεις είναι από τις υψηλότερες στην Ε.Ε. Πρακτικά, ο καθαρός μισθός είναι πολύ μικρότερος από αυτό που διαφημίζεται. Σύμφωνα με την ισχύουσα φορολογία, ο συντελεστής φόρου για εισοδήματα έως 10.000 ευρώ είναι στο 9%. Όμως, για εισοδήματα από 10.000,01 ευρώ και πάνω ο φόρος εκτινάσσεται στο 22%.Αυτό με απλά λόγια σημαίνει ότι όσοι εργαζόμενοι του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα επωφεληθούν από την αύξηση του κατώτατου μισθού στα 880 μικτά θα δουν να υπερδιπλασιάζεται ο συντελεστής με τον οποίο θα φορολογηθούν. Για παράδειγμα, άγαμος μισθωτός του ιδιωτικού τομέα ή έγγαμος χωρίς παιδιά, που αμείβεται σήμερα με 830 ευρώ μικτά για 14 μισθούς, ο φόρος που του αναλογεί είναι 137 ευρώ τον χρόνο Με την αύξηση στα 880 μικτά ο φόρος πάει στα 270 ευρώ τον χρόνο και ψαλιδίζει αισθητά την επικείμενη αύξηση.
- Η Ελλάδα έχει τη μεγαλύτερη μείωση της αξίας των μισθών τα τελευταία 15 χρόνια. Ναι, σωστά διάβασες. Παρά τις αυξήσεις, οι μισθοί μας παραμένουν χαμηλότεροι από το 2010, αν προσαρμοστούν στον πληθωρισμό.
Μήπως η ανάπτυξη δεν αφορά όλους;
Κι εδώ έρχεται το βασικό ερώτημα: αφού η οικονομία “αναπτύσσεται”, γιατί ο εργαζόμενος συνεχίζει να ζει σαν να είναι σε μόνιμη κρίση; Η απάντηση είναι η κατανομή του πλούτου. Η κυβέρνηση υπερηφανεύεται ότι το ΑΕΠ ανεβαίνει, αλλά αν το ΑΕΠ μοιραζόταν δίκαια, δεν θα χρειαζόταν να κάνουμε τρεις δουλειές για να πληρώσουμε το ρεύμα.
Το πρόβλημα με αυτή την “ανάπτυξη” είναι ότι τα κέρδη της πηγαίνουν στις μεγάλες επιχειρήσεις, όχι στους εργαζόμενους. Το μερίδιο των μισθών στο συνολικό εισόδημα της χώρας έχει μειωθεί δραματικά. Οι εργαζόμενοι παίρνουν μικρότερο κομμάτι από την πίτα, την ώρα που οι μεγάλες εταιρείες ανακοινώνουν ρεκόρ κερδών. Στην αντίπερα όχθη, τα κέρδη των επιχειρήσεων σπάνε το ένα ρεκόρ μετά το άλλο: αύξηση 15,55% στα καθαρά τους κέρδη (5,84 δισ. ευρώ) εμφάνισαν οι εισηγμένες εταιρείες το πρώτο εξάμηνο του 2024, στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 18 ετών.
Την ίδια στιγμή, ο φόρος για τα μερίσματα είναι μόλις 5%, ο δεύτερος χαμηλότερος στην Ευρώπη.
Και φυσικά, η κυβέρνηση προσπαθεί να μας πείσει ότι δεν υπάρχει πρόβλημα. Ότι η οικονομία πάει καλά και το μόνο που χρειάζεται να κάνουμε είναι να “δείξουμε λίγη υπομονή”. Η αύξηση του κατώτατου μισθού όμως, δεν αφορά παρά μόνο το 24% των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα, δηλαδή 1 στους 4 εργαζόμενους(από τα 2,5 εκατομμύρια των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα, αύξηση θα δουν περίπου 575.000 εργαζόμενοι σε βάθος αρκετών ετών). Η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων δεν πρόκειται να δει ούτε ένα ευρώ αύξηση, παρά το γεγονός ότι αντιμετωπίζει τις συνέπειες της ακρίβειας, με αποτέλεσμα να συρρικνώνεται περαιτέρω το εισόδημά της, εξαιτίας της απουσίας Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας αλλά και εξαιτίας της εργοδοτικής αυθαιρεσίας και παραβατικότητας.
Και τώρα τι κάνουμε;
Αν αυτό το άρθρο σε έκανε να νιώσεις λίγο πιο οργισμένος από πριν, είναι καλό. Η οργή είναι το πρώτο βήμα. Το επόμενο είναι να μην πιστεύουμε αμάσητα ό,τι μας σερβίρουν. Η πολιτική δεν είναι διαφημιστική καμπάνια, κι όμως, οι κυβερνήσεις λειτουργούν σαν brands που πουλάνε “μεγάλες επιτυχίες” εκεί που δεν υπάρχουν.
Η αλήθεια είναι ότι η αύξηση του κατώτατου μισθού είναι κοροϊδία. Ο πραγματικός στόχος θα έπρεπε να είναι η διαμόρφωση μισθών που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των ανθρώπων, όχι στις πολιτικές σκοπιμότητες.
Αντί λοιπόν να πανηγυρίζουμε για ένα ευρώ τη μέρα, ας απαιτήσουμε να πληρωνόμαστε με βάση την αξία της δουλειάς μας. Γιατί η ανάπτυξη που αφήνει πίσω τους εργαζόμενους δεν είναι ανάπτυξη. Είναι απλώς η παλιά, κλασική συνταγή του να γίνεσαι φτωχότερος χωρίς να το καταλαβαίνεις.
