Είμαστε οι επιλογές μας. Είμαστε ό,τι βλέπουμε, ό,τι ακούμε, ό,τι διαβάζουμε, ό,τι τρώμε. Είμαστε περισσότερο οι πράξεις μας από τις προθέσεις μας. Στην Ελλάδα είχαμε για χρόνια συνηθίσει να στρουθοκαμηλίζουμε. Να ξέρουμε ποιο είναι το πρόβλημα (όπως φάνηκε με την υπόθεση του Πέτρου Φιλιππίδη) αλλά να κάνουμε ότι δεν υπάρχει/συμβαίνει. Μέχρι που η συνθήκη της πανδημίας άλλαξε κοσμογονικά την πραγματικότητά μας. Και δεν είμαστε πλέον ο άνθρωπος που απλά καταναλώνει μαζικά πράγματα χωρίς να ενδιαφέρεται.
Το mega δεν περιμένει καν το εφετείο, φέρνει από Δευτέρα σε prime time τον Πέτρο Φιλιππίδη και το 50-50 ξανά στις οθόνες μας.
— Anna Chatzisofia (@AnnaChatzisofia) July 8, 2023
Ο Πέτρος Φιλιππιδης και η δίκη του ήταν μια υπόθεση που άλλαξε ανεπιστρεπτί το ελληνικό θέατρο και το κοινό. Είδαμε επιτέλους τα εξόφθαλμα. Ίσως, θα έπρεπε να θεωρούμε τους καλλιτέχνες ως προϊόντα της εποχής τους. Το ελληνικό #MeToo, ευτυχώς, έσκασε γιατί έπρεπε να μετατοπιστεί το βλέμμα της κοινωνίας από την αγνόηση της μακροχρόνιας ύπαρξης κακοποιητικών συμπεριφορών, στην απαίτηση πραγματικών διώξεων και δικαστικών ποινών. Ο Πέτρος Φιλιππίδης καταδικάστηκε ομόφωνα για δύο απόπειρες βιασμών εις βάρος νεαρών ηθοποιών, ενώ επίσης ομόφωνα αθωώθηκε από τις κατηγορίες για δύο βιασμούς τους οποίους είχε καταγγείλει εις βάρος του νεαρή συνάδελφός του.
Ήμασταν πεπεισμένοι ότι ο Πέτρος Φιλιππίδης ακυρώθηκε, ότι διαγράφηκε και από την ταινιοθήκη των καναλιών. Η δικαιοσύνη κλήθηκε να κάνει το έργο της. Η κοινωνία το δικό της. Είναι η επιστροφή του σήριαλ 50-50 στην ελληνική τηλεόραση μια κίνηση υποτιμητική και προσβλητική απέναντι στο κοινό; Έχει ηθικό νόημα να ζητάς από ένα ιδιωτικό κανάλι να μην προβάλλει ένα τηλεοπτικό προιόν που θεωρεί επιτυχημένο; Μας πιάνει ηθικός πανικός όπως μας κατηγορούν οι πολέμιοι της woke ατζέντας; Πρέπει να γίνουμε διατητές της δημόσιας αρετής; Πάρα πολλά ερωτήματα που διχάζουν το ελληνικό τηλέοπτικό κοινό.
Μπορούμε να γελάσουμε με τα αστεία του Νικηφόρου Ζορμπά χωρίς να ανατριχιάζει η ραχοκοκαλιά μας; «Δεν ξεπλένει τον Πέτρο Φιλιππίδη η επανάληψη του 50-50», λέει ο σκηνοθέτης της σειράς Βασίλης Θωμόπουλος. Όταν επενδύουμε τόσο πολύ στη δημόσια εικόνα κάποιου διάσημου που δεν γνωρίζουμε, τυφλωνόμαστε στο πόσο προβληματικός είναι. Ο Γούντι Άλεν και ο Ρομάν Πολάνσκι συνεχίζουν να εργάζονται. Και να είναι εξαιρετικά δημοφιλείς.
Υπάρχει ένα φίλτρο μέσα από το οποίο βλέπουμε το έργο του Πέτρου Φιλιππίδη τώρα, και δεν είναι αυτό που έχει επιλέξει ο καλλιτέχνης. Στέλνει ένα μήνυμα για το ποιοι είμαστε ως κοινωνία, τι θα παραβλέψουμε, ποιον θα αγνοήσουμε, ποιος έχει σημασία και ποιος όχι. Είναι υποκειμενικό αυτό το φίλτρο. Η αντίληψη ότι η τέχνη ανήκει σε μια ζώνη της ανθρώπινης εμπειρίας με κάποιο τρόπο διακριτή από άλλες ανθρώπινες εμπειρίες είναι εννοιολογικά ασυνάρτητη. Η τέχνη ανήκει στη ζωή. Στην καθημερινοτητά μας. Η τέχνη ανήκει στους αποδέκτες της.
Διαχωρίστε τον καλλιτέχνη από την τέχνη του, είναι κάτι που, ως κοινό λέμε συχνά στους εαυτούς μας για να απαλύνουμε το χαστούκι της απογοήτευσης που έρχεται όταν συνειδητοποιούμε ότι έχουμε ειδωλοποιήσει έναν ηθικά εκφυλισμένο καλλιτέχνη.
Καμία κρίση δεν γίνεται ποτέ χωρίς ηθική διάσταση. Προσωπικά, δεν μπορώ να ξαναδώ καμία σειρά με πρωταγωνιστές τον Πέτρο Φιλιππίδη και τον Παύλο Χαϊκάλη. Η επαναξιολόγηση είναι μέρος της δουλειάς του πολιτισμού. Δεν γέρασαν όλα τα πράγματα που βλέπαμε στα νιάτα μας καλά. Ας το αποδεχτούμε, ας ξεπεράσουμε την όποια νοσταλγία κι ας γίνουμε πιο απαιτητικοί τηλεθεατές. Δεν είναι ευθύνη του κοινού η συμπεριφορά του απέναντι σε ένα τηλεοπτικό προϊόν. Είναι κατασκευή το μαζικό κοινό, ξέρουν πώς να το κάνουν οι υπεύθυνοι προγράμματος των καναλιών και πρέπει να λογοδοτούν και ηθικά για τις επιλογές τους.
Πρέπει να επικρατήσει μια κουλτούρα συνεπειών (και όχι ακύρωσης) όπου ένας κακοποιητικός άνδρας δεν μπορεί να διαφεύγει τις κατηγορίες που του απαγγέλλονται στα δικαστήρια, όπου δεν μπορεί να συνεχίσει να κάνει ανεύθυνη τέχνη.
