Τα screenshots έχουν χάσει ένα μεγάλο μέρος της χιουμοριστική χροιά τους, αλλά και του σκοπού τους. Γραπτές συνομιλίες καταγράφονται όχι για τη μικρή νίκη της ατάκας, όχι για τη στιγμιαία εξυπνάδα, αλλά για «παραδειγματισμό». Σελίδες όπως το @antrastigmh ή το @gynaikastigmh, σε μια πρώτη ανάγνωση καταφέρνουν να αποσυμπιέσουν με το χιούμορ συχνά παραβιαστικές τακτικές με τις οποίες ένας άντρας θεωρεί ότι θα μεταμορφωθεί από απολύτως άγνωστος σε επόμενο ραντεβού. Ή που μια γυναίκα δηλώνει με υπερβολή και σουρεαλισμό το ενδιαφέρον ή την κτητικότητά της. Σε μια δεύτερη ανάγνωση, ζούμε ξαφνικά στην εποχή που κάτι που θεωρούμε ότι λέμε ιδιωτικά σε κάποιον, βολεμένοι στην ασφάλεια ενός ιδιωτικού μηνύματος, θα γίνει σε ένα βράδυ viral, θα μοιράζετε από story σε story, θα μπορεί ο καθένας πάνω σε αυτό να σμιλεύσει τον σοσιαλμιντιακό του ιδανικό εαυτό, με εξυπνακισμούς και διδακτισμούς, συστήνοντας στο «κοινό του» (όποιος πιστεύει ότι δεν αποτελεί κοινό των φίλων του στα social media, ας το ξανασκεφτεί) όρους όπως red flags ή love bombing. Είναι θέμα τύχης ή ατυχίας το αν θα γίνουμε ή αν θα πέσουμε στα χέρια ενός αυτόκλητου ιντερνετικού φρουρού.
Σχεδόν σαν «συνέχεια» του -μάλλον- πιο διάσημου γύπα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της κωμικοτραγικής διαπίστωσης πως κάποιος που εύκολα χάνει ό,τι χρειάζεται να χάσει κανείς για να κλαψουρίζει «με τσέχασες» σε μια άγνωστη, δεν το κάνει μόνο σε ΜΙΑ άγνωστη, η ομάδα «Μήπως Έχουμε τον Ίδιο Γκόμενο» έκανε την εμφάνισή της στο Facebook με στόχο θεωρητικά να προστατεύσει γυναίκες από τους «άπιστους» όπως τους χαρακτηρίζει η δημιουργός της σελίδας (που μετά την κατακραυγή έκλεισε και αντικαταστάθηκε από μια νέα, καμουφλαρισμένη εκδοχή της) σε αρκετά βίντεό της στο TikTok. Ονόματα, screenshot προφίλ, προειδοποιήσεις και ερωτήματα για το κατά πόσο είναι «χωμένος» και σε άλλα DM ο «γκόμενος», κάτω από το μανδύα της «προστασίας» των γυναικών από τέτοια αρσενικά ήταν μερικά από όσα συναντούσε κανείς προφανώς. Απορίες όπως το κατά πόσο μπορείς να χαρακτηρίσεις «γκόμενο» κάποιον που ετοιμάζεσαι να γνωρίσεις για πρώτη φορά, τι σημαίνει «άπιστος» σε μια συνθήκη που δεν είναι ούτε καν ιδέα ακόμα, πόσο μάλλον σχέση, δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία όταν στην πραγματικότητα «παίζονται» προσωπικά δεδομένα και νομικά μπλεξίματα.
Τις περασμένες μέρες στα «ξένα ίντερνετς» ένα screenshot δημιούργησε debate για λόγους τους οποίους αντιλαμβάνεται κανείς μόνο αν διαβάσει τις απαντήσεις σε αυτό. Ένας τύπος προτείνει μπαρ, μέρα και ώρα σε μια τύπισσα. Προφανώς σε κάποιο dating app. Όλα καλά μέχρι εδώ; Όχι, βασικά. Η κοπέλα, θιγμένη με την πρωτοβουλία του, τον θεώρησε απαράδεκτο που πιθανότατα επέλεξε ένα μπαρ κοντά στη δική του γειτονιά, αγνοώντας εντελώς πως εκείνη μένει στην άλλη άκρη της Νέας Υόρκης και θα της έπαιρνε πάρα πολύ χρόνο, κόπο και χρήμα να φτάσει ως εκεί. Σε δικές μας τοπικές διαστάσεις, θα έκανες screenshot την πρωτοβουλία ενός επίδοξου date να βγείτε για ποτό στη Βουλιαγμένη αν έμενες στο Παγκράτι; Ευελπιστώ πως θα το κρατούσες ιδιωτικό, προτείνοντας να τα βρείτε κάπου στη μέση, έχοντας στο πίσω μέρος του μυαλού σου πως αν δεν είναι βαθιά στον κόσμο του, μάλλον δεν σκέφτηκε δεύτερη και Τρίτη φορά πώς θα συντάξει ένα γ@μημένο μήνυμα που μέχρι πριν λίγα χρόνια δεν θα χρειαζόταν και τόσο κόπο για να σταλεί.
Ζούμε την αρχή μιας περιόδου ντιτζιταλικού (ψευτο) ηρωισμού, διαρκούς επαγρύπνισης και βαθιάς βουτιάς στη φάβα και τον λάκο της. Πότε ξεφεύγουμε από τη χρήσιμη αντίληψη του τι είναι παρεμβατικό και φτάνουμε στο κουτσομπολιό; Πώς μπορείς να ξέρεις πως ένα screenshot που θα «φύγει» από εσένα έχει στόχο απλώς το γέλιο ή τον περιορισμό μια συγκεκριμένης συμπεριφοράς δεν θα γίνει ο λόγος για διαδικτυακό bullying και τίποτα παραπάνω; Πώς μπορείς να αναγνωρίσεις στον ίδιο σου τον εαυτό πως αυτό που κάνεις δεν είναι τίποτα λιγότερο από ματαιόδοξο (και ματαιόπονο) κυνήγι του επόμενου ολιγόωρου viral;
Η ειδικός σε θέματα σχέσεων, Miranda Christopher, μιλώντας στο i-D, έδωσε και μια ακόμα πτυχή τέτοιων περιστατικών, ολόκληρων ιστοριών, που στριμώχνονται σε ένα screenshot ένα ποστ σε ένα group με πολύ χαλαρά όρια. «Δεν ξέρουμε πάντα αν αυτή είναι η σωστή εκδοχή των γεγονότων, και δεν ξέρουμε και την άλλη πλευρά», λέει και είναι οριακά αστείο πως μερικοί άτυποι κανόνες και «φρένα» που έχουμε ιδιαίτερα ανεπτυγμένα στην κανονική, σε τρεις διαστάσεις ζωή, κάνει φτερά όταν πρόκειται για τον digital κόσμο. “Μπορεί να κάνουμε τους αυτόκλητους φρουρούς σε κάποιον που στην πραγματικότητα είναι αρκετά ευάλωτος».
Όλο αυτό δεν εκπορεύεται από καμία ιδιαίτερη όρεξη για προστασία των ανδρών από τις επιπτώσεις λάθος αποφάσεων στις οποίες εντελώς απαίδευτοι οδηγούνται, με την πατριαρχία να τους χαϊδεύει τα αυτιά. Όπως ας πούμε τη μη συναινετική αποστολή μιας dick pic. Ομάδες όπως «Μήπως έχουμε τον ίδιο γκόμενο» προκαλούν μια δυσπιστία και μια έντονη, ίσως και δυσλειτουργική καχυποψία και φοβικότητα για το dating, τις σχέσεις, το φλερτ, το σεξ, τον έρωτα και όλα όσα περικλείονται κάτω από αυτόν τον όρο-ομπρέλα. «Αν σε τραβάνε dating forums που επικεντρώνονται μόνο στα αρνητικά που μπορούν να συμβούν στο dating, ίσως αρχίσεις να πιστεύεις πως το πιο πιθανό είναι αυτά ακριβώς να σου συμβούν όταν βγεις ραντεβού», τονίζει η Veronica La Marche, διδάκτωρ Ψυχολογίας και Επιστήμων Σχέσεων. Με λίγα λόγια, η ειδικός φοβάται πως οι αυτόκλητοι φρουροί του ίντερνετ στις μέρες μας είναι άτομα γεμάτα άγχος και δυσπιστία. Είναι σαφές πως δεν μιλάμε για περιπτώσεις που ο αποστολέας έχει ξεπεράσει κάθε όριο, κρυμμένος πίσω από ένα προφίλ και ένα πληκτρολόγιο, φλερτάροντας με τη χυδαιότητα.
«Ο κίνδυνος είναι ότι μπαίνεις σε μια κατάσταση από τη θέση του ‘οι άνθρωποι είναι κακοί’», υπογραμμίζει και η Miranda Christopher, συνεχίζοντας: «και ότι αρχίζεις να βγαίνεις ραντεβού ή να μιλάς με κάποιον online, ψάχνοντας ήδη για red flags». Μάλιστα πιστεύει πως τέτοιοι όροι, όπως red flags ή love bombing θα πρέπει να χρησιμοποιούνται με σύνεση και ακρίβεια, καθώς μπορεί να πρόκειται απλώς για παρεξήγηση. Μια παρεξήγηση που μόνο να μειώσει την ενσυναίσθησή μας θα καταφέρει. Με λίγα λόγια, θα γίνουμε ρομπότ που ταξινομούν λέξεις, πετώντας σαν ψαροκόκαλα το ίδιο το context τους.
Ναι. Θα πρέπει να μπορούμε να μιλάμε και να μιλάμε ελεύθερα, για να μειώσουμε το θράσος κάθε παραβατικού τύπου που δεν έχει όριο. Αλλά θα πρέπει και να σκεφτούμε σοβαρά αν το να «γελοιοποιούμε» ανθρώπους με την πιο μικρή, συχνά ασήμαντη αφορμή, είναι κάτι το απαραίτητο. Και στον ντιτζιταλικό (και μη κόσμο) απαραίτητο είναι κάτι που έχει χρησιμότητα και που τέλος πάντων δεν συμβαίνει απλώς για να σηκώσει λίγη viral σκόνη και τίποτα παραπάνω.
