Αν ποτέ αναρωτηθείς πόση χυδαιότητα και κυνισμός χωράει σε 32 λέξεις, θα υπάρχει πάντα το παρακάτω απόσπασμα από το άρθρο του Δημήτρη Δανίκα στο Πρώτο Θέμα σχετικά με τις καταγγελίες κατά του Στάθη Παναγιωτόπουλου από έως 4 τώρα γυναίκες για σεξουαλική κακοποίηση μέσω εικόνας: «με απλά λόγια τα κορίτσια με τη θέλησή τους κατέφθασαν. Με τη θέλησή τους έκατσαν και περίμεναν στα τέσσερα και με τη θέλησή τους αυτές τις τόσο «υπέροχες» στιγμές μαγνητοσκόπησαν και απόλαυσαν».
Αν αναρωτηθείς για δεύτερη φορά, τότε μπορείς να δυναμώσεις λίγο την ένταση της τηλεόρασης και να ακούσεις τον γνωστό και μη εξαιρετέο Μπαλάσκα να μοιράζει δωρεάν «συμβουλές» σαν μια άτυπη Dr. Ruth της κακοποίησης. Μπορείς να διαβάσεις περισσότερα για τη νέα του παρέμβαση, αλλά αν χρειάζεσαι μια σύνοψη, το παρακάτω απόσπασμα είναι κατατοπιστικό: «Θα πρέπει να είναι όλες οι γυναίκες προσεκτικές και αρνητικές θα μπορούσα να πω. Όχι στο συναινετικό σεξ, αλλά στην καταγραφή. Η κάθε καταγραφή είναι σήμερα με ένα άτομο που πάνε όλα καλά. Κανείς δεν γνωρίζει το αύριο».
Το άρθρο του Δανίκα όχι μόνο δεν προκαλεί έκπληξη, αλλά αποτελεί μια ιδανική αποτύπωση της ανάπτυξης του victim-blaming.
Φυσικά, δεν γίναμε σοφότεροι με όλα αυτά. Ήταν σχεδόν αναμενόμενα. Μια ριπαρή ομοβροντία από cis άνδρες, οι οποίοι έχουν δώσει επανειλημμένως δείγματα γραφής με ουκ ολίγες σεξιστικές αναφορές, αλλά παρόλα αυτά συνεχίζουν να διαθέτουν πρόσβαση στο δημόσιο λόγο χωρίς καμία ουσιαστική λογοδοσία. Η ίδια δυσώδης επιχειρηματολογία, τα ίδια μουχλιασμένα ρητορικά σχήματα, αυτή η αποφορά θλιβερών στερεοτύπων που βρίσκονται σε σήψη.
Το άρθρο του Δανίκα όχι μόνο δεν προκαλεί έκπληξη, αλλά αποτελεί μια ιδανική αποτύπωση της ανάπτυξης του victim-blaming.
Παριστάνει τον τύπο που παίρνει απόσταση από τα γεγονότα, για να έχει πιο καθαρή ματιά, αλλά στην πραγματικότητα πρόκειται για έναν κοινό ματάκια που είδε τα βίντεο. Πώς αλήθεια απέκτησε πρόσβαση από τη στιγμή που έχουν κατέβει; Αυτή είναι μια ωραία ερώτηση να του απευθύνει κάποιος και με ποιο κριτήρια χαρακτηρίζεται αξιόπιστος και φερέγγυος ο φίλος (είναι από τον χωριό δεν τον ξέρεις) που είχε στα χέρια του το υλικό. Σοβαρά; Αξιόπιστος και φερέγγυος;
Στη συνέχεια παίρνει ένα πατερναλιστικό ύφος και νουθετεί τας κορασίδας κάνοντας «δεκαρικάκια» όχι μόνο σε τι έσφαλλαν, αλλά «ξεσκεπάζοντας» τις αληθινές τους προθέσεις:
«Επομένως το δέλεαρ και ο πειρασμός ήταν η «επωνυμία», η δημοσιότητα, η δημοφιλία των αρβύλων και ίσως το κάποιο χρήμα. Λέω τώρα εγώ», γράφει. Γιατί έτσι πάει. Αν μια κακοποιημένη γυναίκα δεν ακούσει από ένα cis άνδρα δύο κουβέντες «αληθινές», «ντόμπρες», «ανδρικές» από ποιον θα τις ακούσεις; Και κυρίως, αν δεν νιώσει ο cis άνδρας ότι δικαιούται να τις πει, τότε ποιος θα το νιώσει.
Η γυναίκα θύμα κακοποίησης κατασκευάζεται είτε ως δολοπλόκα είτε ως ηλίθια
Φυσικά, σαν άλλο χολιγουντιανό blockbuster της συμφοράς, το κείμενο του Δανίκα έχει το αναμενόμενο μεγάλο φινάλε με β’ ενικό και το ύφος του μπάρμπα που έχει ζήσει πολλά και ξέρει, που τα λέει για το καλό της:
«Όταν κι εσύ κορίτσι μου συμφωνείς και πρωταγωνιστείς σε τέτοιες σκηνές. Και όταν από το νιονιό σου δεν περνάει καν ως σκέψη, ως κάποια υποψία, ότι μπορεί να διασυρθείς και να διαπομπευθείς, τότε δύο τινά συμβαίνουν: Είτε το κάνεις γιατί κάτι στο τέλος θέλεις να κερδίσεις και ίσως να διαπραγματευθείς. Είτε είσαι ο πλήρης ζωντανός ορισμός του λεγόμενου IQ ραδικιού». Ας πρόσεχε, λοιπόν. Τα ήθελε και τα έπαθε. Γιατί ο θύτης και το θύμα βρίσκονται στην ίδια θέση. Γιατί, δεν μπορεί και το θύμα κάτι θα έκανε, κάτι θα επιδίωκε. Γιατί δεν ζούμε στο 2021, την πιο κρίσιμη και κομβική χρονιά για το ζήτημα της έμφυλης βίας κατά την οποία μετράμε 16 γυναικοκτονίες.
H συναίνεση σε κάτι δεν σημαίνει συναίνεση στα πάντα.
Ο τυπικός κακοποιητικός, νέο-πουριτανικός λόγος στα καλύτερα του. Η γυναίκα θύμα κακοποίησης κατασκευάζεται είτε ως δολοπλόκα είτε ως ηλίθια. Είτε είναι πουτάνα είτε καλώς κακοποιείται και στιγματίζεται αφού δεν προφυλάχθηκε. Και φυσικά, είναι αυτή που πρέπει να δέχεται συμβουλές, να προσέχει, να φυλάγεται. Δεν περνά από το μυαλό του Δημήτρη Δανίκα ότι μια γυναίκα μπορεί να νιώθει άνετα με την σεξουαλικότητα της και κυρίως ότι η συναίνεση σε κάτι δεν σημαίνει συναίνεση στα πάντα. Μία γυναίκα που δέχεται να βιντεοσκοπηθούν οι ερωτικές της στιγμές δεν σημαίνει ότι δέχεται αυτές να δημοσιοποιηθούν στο διαδίκτυο.
Αναμφίβολα, ως cis άνδρας δεν είμαι ο πλέον κατάλληλος για να μιλήσω για το victim-blaming, διότι εξ ορισμού μέσα στο σύστημα της πατριαρχίας θα βρίσκομαι σε μια θέση προνομιακή. Ξέρεις, σαν τον παπά που κουνάει το δάχτυλο από τον άμβωνα. Προφανώς, είναι σημαντικό οι cis άνδρες πάντα να δείχνουμε αλληλεγγύη στα θύματα της πατριαρχίας, να αντιστεκόμαστε στην έμφυλη βία που αυτή γεννά και να αποδομούμε τις άνισες εξουσιαστικές σχέσεις, μέρος των οποίων είναι και το victim blaming, ωστόσο στο τέλος της μέρας δεν παύουμε να μιλούμε εκ τους ασφαλούς για ένα ζήτημα που δεν μας απασχολήσει ούτε θα βιώσουμε τις συνέπειες του.
Μέχρι τότε όμως, ας αναπαράγουμε τον χειραφετικό λόγο των θηλυκοτήτων, όλων εκείνων που επιζούν της κακοποίησης, που μέσα από την αλληλεγγύη και τη συντροφικότητα επουλώνουν το τραύμα του στίγματος, όλων εκείνων που δεν βολεύονται στα προκατασκευασμένα σχήματα που φτιάξαμε εμείς οι cis άνδρες για εκείνες, που δεν θέλουν να είναι ούτε άγιες ούτε πουτάνες, που θέλουν να είναι και άγιες και πουτάνες.
