Είναι κάτι φορές που διαβάζεις κάτι τόσο λάθος, τόσο χυδαίο, που νομίζεις πως ονειρεύεσαι. Κάνεις refresh ελπίζοντας να διαπιστώσεις πως ήταν ένας εφιάλτης που πιθανότατα είδες με τα μάτια ανοιχτά. Ένα τέτοιο εφέ ψυχολογικού θρίλερ θα μπορούσαμε με ευκολία να πούμε πως προκάλεσε το πιο πρόσφατο κείμενο του Χρήστου Γιανναρά στην Καθημερινή.

Με τίτλο «Το ασυμβίβαστο Εκκλησίας και θρησκείας» και με εισαγωγή ένα απόσπασμα του ποιήματος του Σεφέρη, «Ο κ. Στρατής Θαλασσινός περιγράφει έναν άνθρωπο» ο αρθρογράφος βάζει το ζήτημα εκκλησίας-θρησκείας στο τραπέζι, χωρίς να σε προετοιμάζει για το τι πρόκειται να διαβάσεις παρακάτω. Θα μου πεις, σε προετοίμασε κανείς για όλα τα προβληματικά -ακραία προβληματικά- πράγματα που έχουν εκτυλιχθεί μπροστά στα μάτια σου; Όχι. Ωστόσο, η παγίδα εδώ είναι πως πρόκειται για μια πρωτιά. Προβληματικές απόψεις έχουμε ακούσει και θα ακούσουμε για πολλά ζητήματα, ωστόσο τη χρησιμότητα ή μη και τη «γελοιότητα» της νοηματικής γλώσσας δεν την είχαμε ξαναδεί να μετουσιώνεται σε λέξεις που μπαίνουν η μια δίπλα στην άλλη, προσφέροντας ένα χυδαίο συντακτικό αποτέλεσμα. Τουλάχιστον μέχρι σήμερα.

«Από τότες είδα πολλά καινούργια τοπία… Είδα και μια παλιά εικόνα σε κάποια χαμηλοτάβανη αίθουσα· τη θαύμαζε πολύς λαός. Παράσταινε την ανάσταση του Λαζάρου. Δε θυμάμαι ούτε το Χριστό ούτε το Λάζαρο. Μόνο, σε μια γωνιά, την αηδία ζωγραφισμένη σ’ ένα πρόσωπο που κοίταζε το θαύμα σα να το μύριζε. Αγωνιζότανε να προστατέψει την ανάσα του μ’ ένα πελώριο πανί που του κρεμόταν από το κεφάλι. Αυτός ο κύριος της “Αναγέννησης” μ’ έμαθε να μην περιμένω πολλά πράματα από τη δευτέρα παρουσία»

Με αφορμή αυτό το απόσπασμα, ο κύριος Γιανναράς αναφέρει πως η θύμισή του τού έρχεται στο μυαλό κάθε φορά που βλέπει στη μετάδοση εκκλησιαστικών λειτουργιών να πλαισιώνεται η εικόνα της κρατικής τηλεόρασης με «μιαν άσχετη, σχεδόν κωμική φιγούρα χειρονόμου ορχηστή στην οθόνη να παλεύει, με γκριμάτσες και νοήματα, να κάνει κατανοητά τα δρώμενα και λεγόμενα, σε κωφάλαλους», όπως γράφει. Η άσχετη και κωμική φιγούρα είναι ο επαγγελματίας που αναμεταδίδει την τελετή σε κωφούς. Γεγονός που χαροποίησε πολλούς από εμάς ακόμα κι αν αλλάζουμε κανάλι στην υποψία και μόνο ότι μεταδίδει live εκκλησιαστική λειτουργία. Με τον ίδιο τρόπο που μας χαροποίησε και η ύπαρξη υπότιτλων σε πολλά τηλεοπτικά προγράμματα καλύπτοντας την ειδική αυτή ανάγκη ανθρώπων να μπορούν να καταναλώνουν τα τηλεοπτικά προϊόντα.

Ο κύριος Γιανναράς συνέχισε:

«Υψιστε Θεέ», που θα ’λεγε ο Παπαδιαμάντης, έχουμε στη χώρα μας πάνω από εκατό μιτροφόρους (με αυτοκρατορικό διάδημα) επισκόπους, που μισθοδοτούνται από το κράτος και λαμπροφορούν για να «εξυπηρετούνται οι θρησκευτικές ανάγκες του λαού»! Δεν βρέθηκε ούτε ένας να διαμαρτυρηθεί ή να καγχάσει γι’ αυτή την κωμική παντομίμα, το ανθρωπάκι με τις γκριμάτσες και τα νοήματα, που θέλει να κάνει «κατανοητή» την ιλιγγιώδη ποίηση της εκκλησιαστικής λατρείας; Σκεφθείτε έναν ανάλογο χειρονόμο, που θα «ερμήνευε» στην τηλεοπτική οθόνη την τέλεση μιας αρχαίας τραγωδίας ή την απαγγελία υψηλής ποίησης.»

Κωμική παντομίμα, η νοηματική. Ανθρωπάκι με γκριμάτσες και νοήματα ο άνθρωπος που πρακτικά τελεί το έργο του να καταφέρνει να προσφέρει και να «κάνει «κατανοητή» την ιλιγγιώδη ποίηση της εκκλησιαστικής λατρείας» σε κωφούς, μετατρέποντας την αναμετάδοση αυτή της κρατικής τηλεόρασης σε από «προνόμιο» σε αγαθό διαθέσιμο για όλους. Με λίγα λόγια, διαβάσαμε πόσο αχρείαστη είναι η νοηματική στην τηλεόραση, πως οι κωφάλαλοι στερούνται του δικαιώματος συμμετοχής, κατανόησης και θέσης στη λίστα με τους ανθρώπους που εξυπηρετεί η τηλεόραση και η εκκλησία και οι γνώστες της νοηματικής είναι αστεία ανθρωπάκια που αφενός κάνουν γκριμάτσες και όχι μετουσίωση των λέξεων σε οπτικοκινησιακή γλώσσα που καλύπτει ανάγκες που αναμέναμε να καλυφθούν, αφετέρου χαλάνε την αισθητική του κυρίου Γιανναρά.

Μην κάνεις refresh. Είναι όντως γραμμένο και δημοσιοποιημένο στην Καθημερινή, τον προ-τελευταίο μήνα του 2020. Χωρίς καμία ντροπή. Περισσότερο με μια ανησυχητική υπεροψία, στα όρια της πιο χυδαίας έλλειψης στοιχειώδους ενσυναίσθησης.