Αν κάποιος, τέσσερα χρόνια πριν μου έλεγε πως θα ένιωθα οίκτο για τον Ντόναλντ Τραμπ, θα είχαμε πιάσει κουβέντα για τη δύναμη της φαντασίας. Σήμερα, βέβαια, νιώθω όντως οίκτο για τον Ντόναλντ Τραμπ. Τον οίκτο που θα ένιωθα για ένα μικρό παιδάκι που περιορισμένο στον μικρόκοσμό του (όπως οφείλει) νιώθει πως πρέπει να αποδείξει ότι έπεσε επίτηδες στην παγίδα, έχασε επίτηδες στο κρυφτό, έκατσε επί τούτου να το πιάσουν στο κυνηγητό και μετά έμεινε εκεί για να υποστηρίξει αυτή την ήττα του με ηρωική επιμονή και πείσμα. Κάτι τέτοιο κάνει και ο Τραμπ, απλά στον οίκτο αυτό λείπει η πολυτέλεια των ευκαιριών. Στο τέλος της μέρας, ένα παιδί ξέρεις ότι θα μάθει με κάθε δυνατή ευκαιρία πως η ήττα είναι ήττα και πως το να χάνεις σαν νικητής είναι ένα σκιλ που αποκτάται εμπειρικά. Ο Τραμπ δε θα έχει ούτε ευκαιρίες, ούτε χώρο για διδάγματα. Ό,τι έμαθε, έμαθε.
Τις μέρες πριν τις αμερικανικές εκλογές του Νοεμβρίου του 2016, το ενδεχόμενο να αναδειχθεί νικητής ο Τραμπ ακουγόταν σαν ανέκδοτο στους κύκλους των πολιτικών επιστημών. Κυριολεκτικά, μέχρι και μια μόλις μέρα πριν, απανταχού αναλυτές ξεσκόνιζαν τη θέση για τη Χίλαρι Κλίντον, η οποία προς έκπληξη όλων, έμεινε εκτός. Έχασε. Και έχασε από ένα outsider. Ναι, ένας δισεκατομμυριούχος δεν είναι το μέσο outsider που έχεις στο μυαλό σου, αλλά σε επίπεδο πολιτικής, η ανάδειξή του είχε ανεκδοτική χροιά στα μάτια των ειδικών. Και όμως, ο αμερικανικός λαός μίλησε –άλλοι θα πουν τσίμπησε- και οι Ρεπουμπλικανοί πήραν το χρίσμα με έναν αρχηγό τον οποίο ακόμα και οι ίδιοι δεν ήξεραν πώς να διαχειριστούν.
Ότι θα ξαναέδινε στην Αμερική τη δύναμή της δήλωνε εξαρχής, βάζοντας τις λέξεις ευημερία, υπερηφάνεια, ασφάλεια, μεγαλείο στο κέντρο του περιεχομένου των υποσχέσεών του.
Η τετραετία του Τραμπ ακολούθησε μια πορεία ανοδική. Αν ταβάνι βέβαια θεωρείται ο απόλυτος χαμός. Τα πρώτα χρόνια διαπιστώναμε πως ΟΚ, τουλάχιστον δε δαγκώνει. Τα παραληρήματά του γίνονταν αντικείμενο χλευασμού ιδανικού για εκείνα τα μάταια απογεύματα που η γραφικότητα μεταφράζεται ως αυθεντικό χιούμορ στο μυαλό. Ότι θα ξαναέδινε στην Αμερική τη δύναμή της δήλωνε εξαρχής, βάζοντας τις λέξεις ευημερία, υπερηφάνεια, ασφάλεια, μεγαλείο στο κέντρο του περιεχομένου των υποσχέσεών του. Αυτές ακριβώς οι λέξεις και η μαγεία του πολιτικού γοήτρου τον έκαναν να μοιάζει με άξια ψήφο στα μάτια των Αμερικανών. Η πολιτική πάντα ενέχει τη γοητεία των «ψεύτικων λογιών των μεγάλων», της υπερβολής, αλλά και της υποταγής στην αναγκαιότητα αυτών. Ναι, κάπου μέσα μας ξέρουμε πως και τα μισά να πιστέψουμε είναι πολλά και πως τα υπερβολικά λόγια είναι αναγκαίο κακό. Πρόκειται για αυτό το δούναι και λαβείν αερολογίας και υπομονετικής αποδοχής ανάμεσα σε πολιτικούς και ψηφοφόρους που συνέβαινε πάντα, με τους δεύτερους να παίζουν ρόλο γονέα που αφήνει το παιδί να εκτεθεί, για να έρθει στα ίσα του στην πρώτη στραβή. Οι ψηφοφόροι ξέρουν μέχρι ποια τελεία είναι σαφής και ειλικρινής ένας πολιτικός λόγος, μια υπόσχεση, αλλά και ποιο πολιτικό ψέμα ειπώθηκε έτσι για την αδιόρατη μαγεία της υπόθεσης. Για τα πυροτεχνήματα.
Στην περίπτωση του Τραμπ αυτό το μεθυστικό φλερτ που ασκεί ο πολιτικός λόγος στους πολίτες, ήρθε να διακόψει βίαια μια πανδημία. Θα στοιχημάτιζα πως ακόμα και στις προβλέψεις για τα χειρότερα πιθανά σενάρια σε ένα πολιτικό γραφείο, μια πανδημία δεν έπεσε στο τραπέζι, όσο σοβαρά κι αν λαμβάνεται ο νόμος του Μέρφι. Η πολιτική του Τραμπ –ή απόλυτη έλλειψη αυτής- μετέτρεψε τις ΗΠΑ σε απόλυτο παράδειγμα προς αποφυγή σε επίπεδο διαχείρισης της πανδημίας. Η χώρα κυριολεκτικά σαρώθηκε από τον Covid-19, ενώ ακόμα τραγικότερη έκαναν την κατάσταση οι πολίτες που ακολουθούσαν ένα ασαφές ‘δεν ξέρω τι πρέπει να κάνω’. Φαντάσου ο πολιτικός αρχηγός της χώρας σου, ο πιο μονομάχος από τους μονομάχους, να αρνείται να πιστέψει πως οι άνθρωποι δεν πεθαίνουν από χόμπι, αλλά από κορωνοϊό. Φαντάσου να προτείνει μια χαλαρή στοματική πλύση με χλωρίνη για να πάνε κάτω τα φαρμάκια και τα μικρόβια. Σαν να μην έφτανε λοιπόν η απόλυτη κατάρρευση κάθε αξιοπιστίας του σε επίπεδο εκτέλεσης βασικών, αναγκαίων εντολών, ήρθε το Black Lives Matter.
Μιλώντας για πολιτικούς μονομάχους, οι ΗΠΑ απέδειξαν ότι είχαν πολλούς έτοιμους να μπουν στην αρένα. Όπου αρένα δρόμος. Οι διαδηλώσεις για την υπεράσπιση των μαύρων ζωών στην Αμερική έβγαλε έξω όχι μόνο πλάσματα των οποίων τα δικαιώματα καταπατούνταν συστηματικά σε μια χώρα που νοσούσε κρυφά κοινωνικά, αλλά και πολίτες που φαίνεται να είχαν μια και βασική απορία: ποιος μας κυβερνά τέλος πάντων; Βλέπεις, δεν είναι εύκολο η απάντηση σε αυτό να είναι ένας τύπος που παίζει πινγκ πονγκ κατηγοριών με την Κίνα, σε επίπεδο παιδικής χαράς για τις ευθύνες της πανδημίας και που αποφασίζει πως το μπανάρισμα ένος σόσιαλ μίντιουμ αποτελεί ένα δυνατό πλήγμα.
Ο Τραμπ που δεν πίστευε στην πανδημία, μπήκε στη δύνη της και ως υπεύθυνος για τον περιορισμό της και ως ασθενής. Σαν καλό παιδί έδειξε μεταμέλεια. Σαν καλό παιδί υπάκουσε εντολές γιατρών. Σαν τυπικό παιδί έκανε βόλτα με το αυτοκίνητο για να χαιρετίσει τους πολίτες που είχαν μαζευτεί απ’έξω, κάνοντάς μας να αναρωτιόμαστε πόσοι άνθρωποι έβαλαν τη ζωή τους σε κίνδυνο για να πραγματοποιηθεί αυτή η αχρείαστη βόλτα. Ο Τραμπ που δεν πίστευε στην πανδημία, τώρα που «νιώθει καλύτερα», επιστρέφει στον Λευκό Οίκο, παριστάνει τον απασχολημένο και επανέρχεται στην αρχική του θέση. Να μη φοβούνται την πανδημία εγκάλεσε τους Αμερικανούς, έχοντας βγάλει τη μάσκα του. Σαν τυπικό παιδί που μετά την αδυναμία του πυρετού δεν έμαθε τίποτα και βγαίνει έξω στο κρύο με το κοντομάνικο. Σαν τυπικό παιδί ο Τραμπ εμμένει να αρνείται πως το αστείο του πάλιωσε και πως το ζήτημα δεν είναι να φέρεται σαν ενήλικος, αλλά σαν Πρόεδρος.
Η περίοδος πριν από κάθε εκλογική αναμέτρηση, είναι μια περίοδος φλερτ. Ακούμε πολλά, ξέρουμε πως αλήθεια είναι τα μισά, αλλά δικαιολογούμε στον βωμό του πολιτικού μύθου, της πολιτικής αερολογίας που για κάποιο λόγο θεωρούμε ακίνδυνη. Ακίνδυνη μέχρι να συμβεί πανδημία, ακίνδυνη μέχρι να καούν οι δρόμοι από εξεγέρσεις που μας χρωστούσαν, ακίνδυνη μέχρι να γίνει το ανέκδοτο πραγματικότητα και να εκλεχθεί ο Τραμπ, ένα παιδί σε σώμα δισεκατομμυριούχου, και να μη μπορούμε να δίνουμε χώρο στην πολιτική αερολογία και στην εν δυνάμει επικίνδυνη ρητορική, γιατί την τελευταία φορά που τσεκάραμε, έγινε πραγματικά επικίνδυνη. Πρακτικά, μετρήσιμη σε 210 χιλιάδες θανάτους.
Ο Τραμπ σαν παιδί που βλέπει ήδη τη σκιά της νίκης του Μπάιντεν να ξεπερνά το μπόι του, εμμένει να παριστάνει πως η πολιτική του, οι στόχοι του και τα καπρίτσια του βγάζουν νόημα, πως έχουν στόχο. Ξέρει πως ξέρουμε. Βλέπει ό,τι βλέπουμε, αντιλαμβάνεται πια πως η γραφικότητά του δεν πουλάει και πως το εγχείρημά του απέτυχε. Αλλά δεν κάνει πίσω από πείσμα. Πείσμα παιδαριώδες, που κάνει σαφές πως οι πολίτες δεν έχουν μητρικό μεγαλείο ούτε άλλα περιθώρια να συγχωρούν γιγάντια «εγώ» που χωρίς να έχουν φροντίσει να μεγαλώσουν πρώτα, διεκδικούν και νευραλγικές θέσεις.
