2.517.000  εκατομμύρια τηλεθεατές παρακολούθησαν έστω και για ένα λεπτό την πρεμιέρα του Big Brother. 29,8% έγραψαν τα μηχανάκια της Nielsen, στο Twitter στήθηκε πάρτι για το comeback του Ανδρέα Μικρούτσικου.

Δέκα μέρες μετά, μετράμε: πειθαρχική δίωξη ίσως ασκηθεί στην παίκτρια Άννα Μαρία Ψυχαράκη από το Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών. Ο Στέλιος Πέτσας, κυβερνητικός εκπρόσωπος έκανε παρέμβαση σχετικά με το χυδαίο σχόλιο του πρώην παίκτη του ριάλιτι Αντώνη Αλεξανδρίδη. Η πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ έκανε λόγο για αναπαραγωγή κουλτούρας βιασμού. Τρένταρε το #cancelbigbrother, ο ΣΚΑΙ διέκοψε προσωρινά το live streaming του ριάλιτι εγκλεισμού ικανοποιώντας το ελληνικό τουίτερ το οποίο την αμέσως επόμενη μέρα ζητούσε να επιτρέψει το ζωντανό πρόγραμμα με το #OpenBigBrotherLIVEgr. Σε όλα αυτά, προστέθηκε και το βίντεο ερωτικού περιεχομένου συμμετέχουσας που έπεσε θύμα εγκληματικής ενέργειας από πρώην σύντροφό της, ο οποίος το κοινοποίησε στο διαδίκτυο. Εκείνη κινήθηκε νομικά και η υπόθεση θα εκδικαστεί τον Οκτώβριο.Φυσικά, έγινε λόγος για την έννοια της συμπεριληπτικότητας και η ρητορική για freak show επανήλθε, σχεδόν είκοσι χρόνια μετά τη γνωριμία του ελληνικού τηλεοπτικού κοινού με το συγκεκριμένο κόνσεπτ.

Κάτι πήγε λάθος. Ή μήπως κάτι πήγε εξαιρετικά καλά; Τα νούμερα τηλεθέασης του παιχνιδιού σε μια δύσκολη τηλεοπτική χρονιά είναι σταθερά υψηλά. 

 Η γενιά των millennials, των zennials και του Tik Tok δεν ντρέπεται να παραδεχτεί ότι βλέπει ριάλιτι.

Γιατί επιλέγει ακόμη και το Netflix να γεμίσει με ριάλιτι σόου τη βιβλιοθήκη του;  Απλά τα πράγματα: Τα ριάλιτι είναι φθηνά πολιτιστικά υποπροϊόντα, που γεμίζουν γρήγορα τηλεοπτικό χρόνο και ικανοποιούν την ήδη υπάρχουσα ανάγκη των καταναλωτών για ένοχες απολαύσεις από την ασφάλεια του καναπέ, που κάλλιστα μπορούν να γίνουν 140 χαρακτήρες στη δημόσια σφαίρα του Twitter, δημιουργώντας την ψευδαίσθηση μιας κοινής εμπειρίας στους χρήστες. Η γενιά των millennials, των zennials και του Tik Tok δεν ντρέπεται να παραδεχτεί ότι βλέπει ριάλιτι. Είναι άλλωστε και οι ίδιοι επιδειξιμανείς, προβάλλοντας τις προσωπικές τους βιογραφίες 24/7. Ξεδιάντροπα. Τα έχει αναλύσει καλύτερα από όλους μας ο Φουκώ, δεν υπάρχει ιδιωτικότητα. 

Τα ριάλιτι σόου είναι το ψυχογράφημα της κάθε χώρας που προβάλλονται. Είναι μια απίστευτα ρεαλιστική απεικόνιση της κοινωνίας μας και του πραγματικού προσώπου της. Εννοείται ότι υπάρχει σκηνοθεσία. Είναι η βιομηχανία του θεάματος κατασκευασμένη έτσι. Οι Beatles είχαν ανθρώπους να τους παρέχουν κομπάρσους, τις “υστερικές κοπέλες που ούρλιαζαν” σε δημόσιες εμφανίσεις τους. Ήταν ένα ριάλιτι σόου. Αλλά, μήπως δεν είναι ακριβώς μια ρεαλιστίκη απεικόνιση; 

Love to Hate

Η Ιωάννα Βώβου είναι Επίκουρη Καθηγήτρια στο Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου. Μπορεί να εξηγήσει το φαινόμενο του Big Brother της νέας εποχής, καλύτερα από τον καθένα.”Σίγουρα υπάρχει μια ανακολουθία ανάμεσα στη δημόσια κατακραυγή του ριάλιτι και τα νούμερα τηλεθέασης. Έχει ενδιαφέρον να εξετάσουμε γιατί αγαπάμε να τα μισούμε αυτά τα προγράμματα. Δεν σημαίνει απαραίτητα ότι αν παρακολουθούμε κάτι, αυτό μας αρέσει. Η τηλεόραση δεν λειτουργεί ως καθρέπτης της κοινωνίας αλλά ως σύμπτωμα”, σημειώνει η κυρία Βώβου. 

Οι επαγγελματίες παίκτες ριάλιτι

“Οι σύγχρονοι ήρωες της οθόνης δεν βρίσκονται τόσο στις τηλεοπτικές σειρές αλλά στα υποκείμενα του “πραγματικού” κόσμου: είτε είναι οι άνθρωποι της “διπλανής πόρτας” οι οποίοι διεκδικούν το δικαίωμά τους στην κοινοτυπία, όσο και την αντιπροσωπευτικότητά τους για το κοινωνικό σύνολο , είτε θυματοποιημένοι ήρωες της καθημερινότητας που ψάχνουν στις πρωινές ενημερωτικές και στις μεσημεριανές κουτσομπολίστικες ή κοινωνικές εκπομπές μια απτή λύση στο πρόβλημά τους. Ενδιαφέρουσα κοινωνική εξέλιξη αποτελεί το γεγονός ότι η εισχώρηση στη “ζωή των άλλων” από κρυφή και στιγματισμένη δραστηριότητα, δημοσιοποιείται, απενοχοποιείται και βρίσκει τη νομιμοποίησή της. Ακόμη περισσότερο, τα υποκείμενα που  επιχειρούν τη δημοσιοποίηση της προσωπικής ζωής τους ανταμείβονται. Η τηλεόραση διατείνεται ότι επιβραβεύει όσους είναι ειλικρινείς και “αυθεντικοί”. Το εύκολο θα ήταν να κατακρίνουμε το Big Brother ως trash. Αυτή όμως η διαπίστωση δεν πάει πέρα από το προφανές” σημειώνει η Επίκουρη Καθηγήτρια.

Το πραγματικό διακύβευμα

“Το διακύβευμα του ριάλιτι είναι αυτό που ρωτά και η κοινωνία, η σύγχυση ανάμεσα σε πραγματικότητα, κατασκευασμένη πραγματικότητα και fake πραγματικότητα. Μας αφορά ο τρόπος που ζούμε μαζί ενώ είμαστε διαφορετικοί. Πώς διαχειρίζεται η κοινωνία το ζήτημα του σεξισμού και του ρατσισμού. Δεν είναι καθόλου παθητικός και αποχαυνωμένος ο θεατής. Τον ιντριγκάρει αυτή η κουλτούρα της αυτοπαρουσίασης. Δείτε και τον τρόπο που οι σελέμπριτι ή οι πολιτικοί ανεβάζουν τις φωτογραφίες τους στα social media. Μέσα από φίλτρα. Κάπως δημαγωγικά συνδέει η τηλεόραση τον θεατή με τα υποκείμενα των ριάλιτι, τους παίκτες. Αν είναι κατώτεροι από εκείνον, ο θεατής εξυψώνεται. Σαν να κάνει coaching η τηλεόραση στο θεατή. Το Big Brother παρουσιάζεται ως ένα “κοινωνικό πείραμα”, οπότε δίνονται άλλες προεκτάσεις, γιατί τώρα μείζονα θέματα είναι ο σεξισμός, τα εγκλήματα κατά των γυναικών, η διαφορετικότητα, σεξουαλική, εθνικότητας κ.λπ” αναφέρει η Ιωάννα Βώβου. 

Το κοινωνικό πείραμα

“Οι παίκτες συμμετέχουν σε ένα “πείραμα”, οπότε ο λόγος της παραγωγής δηλώνει κάτι άλλο. Υπάρχουν αυτά τα στοιχεία στην κοινωνία; Κι αφού υπάρχουν, ποιος μιλάει; Η κοινωνία; Το κανάλι; Αυτά είναι συγκεχυμένα κι εκεί στηρίζεται η παραγωγή ώστε να απεκδυθεί της ευθύνης της. Αυτά τα προγράμματα είναι συχνά συμπτώματα παθολογίας” αναφέρει εν κατακλείδι η κα.Βώβου.

 

Η παρακολούθηση του Big Brother ικανοποιεί τον ηδονοβλεψία μέσα μας

Τα ριάλιτι (Love is Blind, Bachelor, Survivor, Project Runway, Queer Eye, Big Brother, Love Island, τεράστια λίστα) που παίζονται το 2020 θα φέρουν στα ταμεία 6 δις. Είναι ένα είδος τηλεοπτικού προϊόντος, σίγουρο στοίχημα για το κάθε κανάλι, ειδικά σε καιρούς κρίσης. Παραμένει πάντα δημοφιλές (δηλαδή κάνει υψηλή τηλεθέαση) και κερδοφόρο (έχει χορηγούς και διαφημιστικό χρόνο πουλημένο για όλη τη σεζόν).

 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 

Next Friday ???? στις 21:00 @harryvarthakouris @skaitv.gr #BigBrotherGr #Skaitvgr

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Big Brother Greece (@grbigbrother) στις

Η παρακολούθηση του Big Brother ικανοποιεί τον ηδονοβλεψία μέσα μας, αυτόν που βαρέθηκε να σκρολάρει στο Instagram και να βλέπει άλλο ένα στόρι σου (μήπως είμαστε όλοι παίκτες σε ένα ριάλιτι/κοινωνικό πείραμα στα σόσιαλ μίντια, λέω εγώ τώρα). Μας ευχαριστεί η πρόσβαση στις ζωές των άλλων, μας προσφέρει χαρά. Υπάρχει μια αλληλεπίδραση, ανάμεσα στον πρωταγωνιστή και τον παρατηρητή που κρυφοκοιτάζει. Είναι ο θεατής ένας lurker, ένας  παρατηρητής που καραδοκεί, ο οποίος υποβιβάζει τον παίκτη του Big Brother σε αντικείμενο, δεν συμμετέχει στη δημοσία συζήτηση αλλά είναι πάντα παρών, πιστεύοντας ότι διατηρεί την ανωτερότητα του, ότι κατέχει μια θέση εξουσίας. 

Κάποιοι είναι φανατικοί τηλεθεατές γιατί φαντασιώνονται τον εαυτό τους να γίνεται διάσημος/αναγνωρίσιμος/σελέμπριτι/influencer/σημαντικός στον μικρόκοσμό τους – χωρίς ιδιαίτερο κόπο. Απλά επειδή υπάρχουν. Όσο πιο πολύ προσοχή σου δίνει ο περίγυρός σου, τόσο αποδέχεσαι τον εαυτό σου κι αποκτάς αυτοεκτίμηση, αξία. Το μήνυμα που περνά ένα οποιοδήποτε ριάλιτι είναι το εξής: ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας μπορεί να γίνει τόσο σημαντικός που εκατομμύρια άλλοι παρακολουθούν την ζωή του. Ντάνος, Τσάκας, Πρόδρομος είναι μερικά παραδείγματα. 

Υπάρχει μεγάλη μερίδα τηλεθεατών που παρακολουθούν το Big Brother για να είναι μέρος μιας κοινότητας που το κουβεντιάζει, είτε διαδικτυακής είτε πραγματικής. Στο γραφείο πχ με συναδέλφους ενώ κάνουν το μεσημεριανό διάλλειμα. 

Μια τεράστια αλήθεια είναι ότι οι ζωές μας έχουν αλλάξει εξαιτίας της πανδημικής κρίσης. Τι μπορείς να κάνεις σπίτι μετά τις 12 την εποχή της κοινωνικής αποστασιοποίησης; Είναι μια εύκολη λύση να ανοίξεις την τηλεόραση, να μην σκέφτεσαι τις όποιες έγνοιες σου και να σαπίσεις παρακολουθώντας το απόλυτο τίποτα να διαδραματίζεται. Δεν απαιτεί προσπάθεια. Ίσως είναι χαλαρωτικό.

Δίπλα στον όρο ριάλιτι έχει παγιωθεί το συνώνυμο “τηλεσκουπίδι”. Αναρωτιέμαι, αν η αίσθηση υπεροχής που παίρνουμε κρίνοντας τις ζωές συμμετεχόντων ως ανήθικες, μπανάλ, ντροπιαστικές, ανούσιες, που δεν θα έπρεπε να μεταδίδονται στην τηλεόραση,  μας μετατρέπει σε ηθικολόγους και πουριτανούς. Το Big Brother δεν είναι η Ελλάδα που θα θέλαμε, είναι η Ελλάδα σε σύγχυση. 

Επίσης, αν θέλαμε να μιλήσουμε για κάτι πιο σοφιστικέ θα συζητούσαμε στη δημόσια σφαίρα για ταινίες, σειρές, βιβλία, θεατρικές παρατάσεις, μουσική, τέχνη, μόδα, αρχιτεκτονική. Αλλά, ασχολούμαστε ακόμα και οι “εγώ δεν έχω τηλεόραση” με το δημαγωγικό χαζοκούτι. Μήπως είμαστε και εμείς παίκτες του Big Brother;