Είχε περάσει μισή χιλιετία και κάτι ψιλά απ’ τη χρονιά της Σταύρωσης. Ρωμαίοι πια δεν υπήρχαν στην ανατολική Μεσόγειο. Κι ωστόσο, ο Αυτοκράτορας των Ρωμαίων, δυο μέρες μετά τα Χριστούγεννα ένιψε τ’ ανομήματά του στο προαύλιο, κι έπειτα πέρασε τις πύλες του νέου καθεδρικού για να βγάλει επιτέλους από μέσα του τη φιλοδοξία που τον βάραινε. Πέρασε τις πύλες κι αναφώνησε μ’ ανακούφιση: “Νενίκηκά σε Σολομών!”
Αυτές οι τρεις λέξεις του Ιουνστινιανού δεν αφήνουν μεγάλα περιθώρια γι’ αμφιβολίες. Η Αγιά Σοφιά ήταν απ’ την πρώτη κιόλας μέρα της μια επιβλητική υπενθύμιση της σοφίας του Θεού, μα περισσότερο ακόμα μια μεγαλόπρεπη επιβεβαίωση της φιλοδοξίας του ανθρώπου. Δυστυχώς, δυο χιλιετίες (και κάτι ψιλά) απ’ τη χρονιά της Σταύρωσης, η υπενθύμιση της Θεϊκής σοφίας είναι πια κρυμμένη εντελώς μες στη σκιά της ανθρώπινης ματαιοδοξίας. Της ματαιοδοξίας…
…ενός “σουλτάνου” να γίνει σουλτάνος χωρίς εισαγωγικά!
Καμιά θρησκευτικότητα δεν κρύβεται πίσω απ’ την απόφαση του Ερντογάν να (ξανα)κάνει τζαμί τη Μεγάλη Εκκλησία. Εν προκειμένω, το “τζαμί” για τον πρόεδρο της Τουρκίας δεν είναι χώρος πίστης. Είναι εργαλείο σποράς. Ο Ερντογάν σπέρνει διχόνοια για να θερίσει μίσος, πάνω στ’ όνομα του θεού των “αλλόθρησκων”, όσο και του δικού του. Αλλά να μην κρυβόμαστε: Καμιά θρησκευτικότητα δεν κρύβεται ούτε πίσω απ’ τις φουστανελάτες αντιδράσεις που γεμίσανε το ελληνικό διαδίκτυο ενάντια σ’ αυτή την απόφαση. Και στις δύο περιπτώσεις, η συζήτηση δεν έχει να κάνει με το Θεό, ούτε με τον Αλλάχ (που μπορεί και να ‘ναι το ίδιο πρόσωπο). Έχει να κάνει με Τούρκους, με Έλληνες, μ’ εχθρούς και μ’ εξουσία. [Ή μήπως λες ότι θα ‘χαμε την ίδια συζήτηση άμα γινόταν ισλαμικό τέμενος ένα μικρό εκκλησάκι κάπου στην Ελβετία;]
Σε κάθε περίπτωση, το να (ξανα)γίνει τζαμί η Αγιά Σοφιά είναι πρόκληση. Και είναι λάθος. Εγκληματικό λάθος, μα ένα λάθος που δεν αφορά την Ελλάδα και μόνο. Είναι ένα λάθος που αφορά τον κόσμο όλο. Η Αγιά Σοφιά βλέπεις, δεν είναι μια ελληνική εκκλησία σε τούρκικα χέρια. Δεν είναι ένας χριστιανικός ναός σε χέρια Μουσουλμάνων. Είναι ένα μουσείο πολιτισμού και μια πηγή ιστορίας. Είναι ο Παρθενώνας, είναι η Παναγία των Παρισίων, είναι η Καπέλα Σιστίνα κι η Μεγάλη Πυραμίδα. Κι αυτό είναι που στ’ αλήθεια δεν το χωράει το μυαλό: Ο πολιτισμός κι η ιστορία να κινδυνεύουν μ’ αλλοιώσεις και καταστροφές, επειδή ένας ηγέτης που σήμερα είναι κι αύριο δεν είναι…
…αποφάσισε να παίξει “σκάκι” εξουσίας πάνω στον τρούλο τους!
Το μεγάλο ζήτημα ωστόσο, δεν είναι η επαναλειτουργία της Αγιά Σοφιάς. Η Νοτρ Νταμ λειτουργούσε (ως την πυρκαγιά) και θα ξαναλειτουργήσει. Έτσι μπορεί να λειτουργήσει κι η Αγιά Σοφιά, φτάνει η όποια λατρευτική διαδικασία να μην ενοχλεί το μουσιακό χαρακτήρα της εκκλησίας. Μα θα τον ενοχλεί. Και θα τον ενοχλεί, γιατί αυτός είναι ο σκοπός απ’ την αρχή. Το ζήτημα δηλαδή, δεν είναι ούτε η “αλλαγή του θρησκεύματος”. Δεν είναι το “τζαμί“. Είναι το “γιατί τζαμί;“. Κι η απάντηση σ’ αυτό το γιατί, γελάει προκλητικά μπροστά στα μάτια της ιστορικής μνήμης. Μοιραία θέτει έτσι, τους κανόνες ενός αγώνα. Κι αφήνει την Ελλάδα να κλοτσάει μια μπάλα που εξ αρχής δεν έπρεπε να μπει στο γήπεδο για να κλοτσήσει.
“Ν’ αλλάξουμε το Σπίτι του Κεμάλ“. “Να χαλάσουμε το Σπίτι του Κεμάλ“. “Να γκρεμίσουμε το Σπίτι του Κεμάλ!“. Αυτές οι προτροπές φούσκωναν το εγώ της ελληνικής κοινωνικής δικτύωσης όλο το σαββατοκύριακο. Κι αν χαλάσουμε το Σπίτι του Κεμάλ, δεν θα ‘μαστε υπόλογοι για έγκλημα όμοιο μ’ εκείνο του σουλτάνου; Θα ‘μαστε, όμως ας κάνω πως δεν βλέπω. Ας κάνω ότι είναι ντάξει. Και πάμε πάλι, αν χαλάσουμε το Σπίτι του Κεμάλ…
…τι θα ‘χουμε κερδίσει;
Θα ‘χουμε μπει σ’ ένα οφθαλμός αντί οφθαλμού που θα καταφέρει μόνο να τυφλώσει κι εμάς, κι εκείνους, και τον παγκόσμιο πολιτισμό. Κι όλα αυτά γιατί; Γιατί ακόμα σήμερα, η ψυχούλα μας αντιλαμβάνεται τον εαυτό της με όρους ή ραγιά, ή Κολοκοτρώνη. Επειδή λοιπόν η διεθνής πιέσεις φαντάζουν στο νου μας ζητιανιά (και μάλιστα ζητιανιά απ’ αυτούς που άφησαν την Πόλη αβοήθητη στα χέρια του Μωάμεθ – μέγα ψέμα, αλλά δεν είναι της παρούσης), τι δρόμος μας απομένει; Να σηκώσουμε κεφάλι, να δώσουμε γροθιά στο γιαταγάνι του Ερντογάν, να ξεμαρμαρώσουμε τον Κωνσταντή, να πέσουμε απ’ το Ζάλογγο. Σ’ έναν πραγματικό, ψύχραιμο κόσμο, ωστόσο…
Συμμάχους δεν έχεις επειδή σε λυπούνται ή σ’ εκμεταλλεύονται. Συμμάχους έχεις γιατί μπορείς να τους πείσεις πως, το δικό σου το συμφέρον, τους απασχολεί και τους ενδιαφέρει. Και το παιχνίδι το κερδίζει 9 στις 10 αυτός που ορίζει το ρυθμό και τις κινήσεις. Τι τα θες; Αυτά είναι για μεγάλα παιδιά, κι ο Έλληνας του διαδικτύου μοιάζει να μη μπορεί ακόμα να ξεπεράσει τον πετροπόλεμο που γέμιζε σημάδια τους τοίχους του νηπιαγωγείου. Μόνο που τώρα, τα σημάδια γεμίζουν την Αγιά Σοφιά και ίσως, ίσως ήρθε επιτέλους η ώρα να μεγαλώσουμε…
Υ.Γ. Το Σπίτι του Κεμάλ τυπικά δεν βρίσκεται σε ελληνική δικαιοδοσία, κι άρα δεν μπορούμε να το πειράξουμε, έτσι κι αλλιώς.
