Η Ρομπέρτα, σπούδασε Γραφιστική στο ΤΕΙ Αθήνας και παρακολούθησε μαθήματα κόμικ από την υπέροχη όπως η ίδια λέει, Έλενα Ναβροζίδου, όπου και μυήθηκε στα παλιά ευρωπαϊκά κόμικς. Μεγάλωσε με εικονογραφημένα παραμύθια και την τέχνη των Προραφαηλιτών και του Art Nouveau από την πλευρά της μητέρας της και της γραφιστικής και του μοντερνισμού από την πλευρά του πατέρα της. “Oι σημαντικότερες επιρροές σε οτιδήποτε σχεδιάζω, καθώς και η τάση μου να προσπαθώ να συνδυάζω τις ετερόκλητες αναφορές μου”. Οι εικονογραφήσεις της Χρυσής Εποχής της Εικονογράφησης (1880-1930), τα ευρωπαϊκά κόμικς του 70 και 80, ο κινηματογράφος, τα περίτεχνα υφάσματα, οι ταπετσαρίες και τα κουστούμια είναι οι κύριες εμπνεύσεις της. Συνεπώς και η δουλειά της έχει στοιχεία από όλα αυτά, με αναγνωρίσιμα χαρακτηριστικά συνήθως τις λεπτές γραμμές, το dotwork, την έντονη λεπτομέρεια, τα μοτίβα σε υφάσματα και κουστούμια.
Τι την έκανε όμως να ανταποκριθεί στην πρόταση και να συμμετέχεις τελικά στην έκθεση Oresteia Reversed, στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης; “Εξ αρχής εστιάσαμε στο τρίτο μέρος της Ορέστειας, τις Ευμενίδες, έχοντας κεντρικό θέμα την αυτοδικία. Έγραψα λοιπόν μια ιστορία σύγχρονη, εμπνευσμένη από τους κεντρικούς χαρακτήρες του Ορέστη, της Κλυταιμνήστρας, των Ερινύων και τις ενέργειές τους σε ολόκληρη τη τριλογία.
Η ιστορία της Ορέστειας, είναι μια ιστορία προδοσίας, πόνου, εκδίκησης και κάθαρσης. Οι περισσότερες κλασικές ιστορίες επιβιώνουν επειδή το θέμα τους ξεπερνάει τα όρια κάποιου τόπου και χρόνου και αυτό σίγουρα συμβαίνει στην περίπτωση της Ορέστειας. Συνειδητοποιώντας ότι η αδικία και η αυτοδικία είναι βασικό θέμα της εποχής μας, δημιουργείται η ανάγκη να αφηγηθεί ξανά αυτή η ιστορία με τρόπο όχι διδακτικό, αλλά συγκινησιακό και αποτελεσματικό, με την έννοια της υπενθύμισης πως όλα όσα συμβαίνουν σήμερα συνδέονται με την ανισότητα. Πιστεύω αληθινά ότι για να συνεχίσει να είναι σχετική οποιαδήποτε μορφή τέχνης, τα έργα πρέπει να επανεξεταστούν, να ερμηνευθούν εκ νέου, να εκδοθούν εκ νέου, να τις βάλουμε σε ένα πλαίσιο που αντιπροσωπεύει τον κόσμο στον οποίο ζούμε. Τα κόμικς είναι μια σύγχρονη μορφή τέχνης και αφήγησης και αυτό για μένα κάνει ενδιαφέρουσα τη χρήση τους ως μέσο αυτής της επανεξέτασης. Υπάρχει εσφαλμένη αντίληψη ότι τα κόμικς είναι για παιδιά, ή ότι έχουν αποκλειστικά υπερηρωική θεματολογία που δεν ισχύει. Υπάρχει εξίσου μεγάλη ποικιλία στη θεματολογία και στην αφήγηση τους, όσο και στον κινηματογράφο, την τηλεόραση, τα μυθιστορήματα ή τη μουσική. Αυτό ήταν κάτι που οι συντελεστές της έκθεσης ήθελαν να μεταδώσουν και αυτό το έκανε ενδιαφέρον και για μένα”.
Η Ιφιγένεια, η Κλυταιμνήστρα και τέλος η Ηλέκτρα. Γυναίκες που φονεύτηκαν και φόνευσαν, ορίζοντας και με τον δικό τους τρόπο της εξέλιξη της τραγωδίας. Αναρωτιέμαι πώς νιώθει για τις γυναίκες αυτές, που μοιάζουν και τελικά είναι εντελώς σύγχρονες. “Με μια πρώτη ματιά στην Ορέστεια, υπάρχουν πολλοί γυναικείοι χαρακτήρες, κάτι αρκετά ενδιαφέρον μέχρι να συνειδητοποιήσεις ότι όλοι απεικονίζουν στερεοτυπικά χαρακτηριστικά του “κακού θηλυκού”. Η Κλυταιμνήστρα, για παράδειγμα, ένας έντονος φιλόδοξος χαρακτήρας που αψηφά την πίστη της και την κοινωνία, εκδικείται το θάνατο του παιδιού της, στα αρχαία έργα χρησιμοποιείται ως η αρχετυπική εκδήλωση του δαιμονικού θηλυκού. Η ιστορία της είναι διαχρονική και σχετική παντού, λόγω του βασικού δεσμού και ενστίκτου μητέρας-παιδιού. Ακόμη και οι Ερινύες προσωποποιούν μια καταστροφική θηλυκή δύναμη. Οι γυναικείες μορφές της Ορέστειας νιώθω χρησιμοποιούνται για να δημιουργήσουν τις συνθήκες και το πλαίσιο εντός του οποίου εκτυλίσσεται η δραστηριότητα των ανδρών. Και παρόλο που είναι ισχυροί χαρακτήρες –και πιο ενδιαφέρουσες από πολλούς γυναικείους χαρακτήρες που βλέπουμε σε σύγχρονα έργα– οι ιστορίες τους περιστρέφονται γύρω από τον κεντρικό ανδρικό χαρακτήρα, συμμετέχοντας μόνο ως αρνητική γυναικεία παρέμβαση.
Ισχυρές γυναίκες υπάρχουν ανεξαρτήτως του αιώνα που ζουν. Η διαφορά αν μεταφέρουμε τις γυναίκες της Ορέστειας στο σήμερα, είναι ότι ίσως είχαν την επιρροή και τη δυνατότητα να σταματήσουν γεγονότα πριν συμβούν παρά να τα προκαλούν”.
Η ηρωίδα της Ρομπέρτα αναδεικνύει το διαχρονικό, γεμάτο πόνο, θέμα του βιασμού. Μας ταξιδεύει στην Αμερική, εκεί που οι εκτρώσεις σε κάποιες πολιτείες είναι μέχρι και σήμερα παράνομες, βάζοντας στον αντίποδα τη νόμιμη οπλοφορία. Πώς σχολιάζει άραγε, ότι στην Ελλάδα του σήμερα, η Ιερά Σύνοδος καθιερώνει την Ημέρα “αγέννητου παιδιού”, δηλώνοντας με τον τρόπο αυτόν, την αντίθεση της στις αμβλώσεις; “Το θέμα των αμβλώσεων απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή, πληροφόρηση και την απαραίτητη ιατρική φροντίδα. Φυσικά είναι σοβαρή απόφαση και δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως μέθοδος αντισύλληψης. Αλλά σε ακραίες περιπτώσεις όπως ο βιασμός, η αιμομιξία ή κάποια ασθένεια, όπου διακυβεύεται η ψυχολογική ή και σωματική ευημερία του παιδιού και της μητέρας, η επιλογή του τερματισμού της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης είναι αναμφισβήτητα απαραίτητη. Θεωρώ σημαντική την πληροφόρηση και των δύο φύλων καθ ‘όλη τη διάρκεια της παιδείας τους. Μέχρι να φτάσει ο καιρός όπου η σύλληψη του παιδιού είναι μια πλήρως συνειδητή και ώριμη απόφαση, η έκτρωση οφείλει να είναι νόμιμη και διαθέσιμη στη γυναίκα. Η εκμετάλλευση της εξουσίας και της πίστης ανθρώπων –που σε αυτή την περίπτωση είναι ανδρική εξουσία– και ιδιαιτέρως στο συγκεκριμένο ζήτημα, προκαλεί ταλαιπωρία και πόνο στις ζωές γυναικών και σε ένα ευρύτερο πλαίσιο της ανθρωπότητας. Έχουμε ακόμα πολύ δρόμο για να κατανοήσουμε συνολικά το βάθος στο οποίο η ανισότητα των φύλων και ο μισογυνισμός έχει ριζώσει και, πιο σημαντικά, σε ποιο βαθμό είμαστε πρόθυμοι σαν σύνολο να κάνουμε ό, τι μπορούμε για να το αλλάξουμε”.
Η αυτοδιάθεση των σωμάτων μας περνά πολλές φορές σε 2η μοίρα, μιας και η επιβολή της πατριαρχίας πάνω τους, φτάνει συχνά ακόμη και στην εξόντωση μας. Πόσο σχετίζεται αυτό με την εργασία της στην έκθεση; “Οι νόμοι δεν ισχύουν το ίδιο για όλους στην Ορέστεια. Η σκηνή του δικαστηρίου στο τέλος του έργου αποφασίζει ότι η ζωή ενός άντρα είναι πιο σημαντική από τη ζωή μιας γυναίκας. Οι γυναίκες συχνά δεν έχουν την αυτοδιάθεση των σωμάτων τους σε διάφορες πτυχές και σε διάφορους βαθμούς. Η εικονογράφηση και η τέχνη γενικότερα λειτουργεί με σύμβολα, και όχι όπως ένα δοκίμιο περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σε ένα δισέλιδο κόμικ άλλωστε πόσα να προλάβεις να πεις; Στην ιστορία μου χρησιμοποιώ συμβολικά στοιχεία που κάνουν εύκολα κατανοητό το θέμα. Σκοπός μου εδώ δεν είναι η συγκεκριμένη ιστορία να αποδοθεί ρεαλιστικά. Είναι μια “ποιητική” εκδοχή γεγονότων, που όμως, όσο σουρεάλ και να μας φαίνονται, συμβαίνουν στον κόσμο μας. Όπως και στην Ορέστεια, οι νόμοι δεν ισχύουν το ίδιο για όλους και σήμερα. Και εκεί πατάει η ιστορία μου. Συνήθως η δουλειά μου περιλαμβάνει άλλους κόσμους, πλάσματα της φαντασίας μου, κουστούμια και διακοσμητική χλωρίδα. Ωστόσο, έχει ενδιαφέρον η απόδοση βαθύτερων νοημάτων και προβλημάτων μέσω της εικόνας, τόσο για τον καλλιτέχνη όσο και για τον αναγνώστη.
Στο τέλος της ιστορίας, η ηρωίδα σκοτώνει τους νομοθέτες και τον παραλογισμό τους με τα “ίδια τους τα όπλα”.Ποια η θέση της απέναντι στην αυτοδικία; “Ακολούθησα την κεντρική ιδέα της Ορέστειας όπου ο Ορέστης – και ο κάθε χαρακτήρας- ενεργεί με βάση την προσωπική αδικία και ανάγκη για εκδίκηση. Συγκεκριμένα στη δίκη στις Ευμενίδες, κατανοούμε τους λόγους και τα κίνητρα των χαρακτήρων, αλλά υπάρχει ακόμα το ερώτημα της ηθικής. Η τέχνη και ιστορίες όπως αυτές λέγονται για να ενθαρρύνουν τη σκέψη και τη συζήτηση για τα σύνθετα θέματα ηθικής και δικαίου. Η ηρωίδα μου αποκτά αυτό τον ρόλο, είναι το προκείμενο, το μικρό άτομο που παγιδεύεται από τους νόμους και την κοινωνία στην οποία ζούμε. Ποτέ δεν θα ενθαρρύνω τη βία, και η χρήση της σε αυτή την ιστορία παραλληλίζει εκείνη των αρχαίων τραγωδιών για να τονίσω το θέμα της οπλοφορίας. Η κοινωνία και οι νόμοι μας είναι ελαττωματικοί, όσο και οι άνθρωποι. Αλλά δεν είναι ποτέ λύση να αποδίδουμε αλλού την ευθύνη. Ο κοινωνικοπολιτικός τομέας της ζωής μας είναι εξίσου σημαντικός με τον προσωπικό και τον επαγγελματικό, και απαιτεί την ίδια ενασχόληση, σκέψη, επικοινωνία και λύσεις“.
