Ήμουν δεν ήμουν 15 χρονών και ότι είχα ξεκινήσει το λύκειο, όταν ένα βραδάκι η ταινία που έδειχνε το Star θα μου άλλαζε την ζωή. American History X (μτφ Μαθήματα Αμερικανικής Ιστορίας) με μεγάλα γράμματα, πέρασαν από την οθόνη μου. Βλέπεις, οι όποιες αναφορές είχα για τον ναζισμό, ήταν επιδερμικές και σταματούσαν στους Γερμανούς της Κατοχής, που είχαν κάψει 2 φορές το χωριό του πατέρα μου στα Καλάβρυτα, ενώ είχαν βασανίσει τον ελληνικό λαό και άλλους στην Ευρώπη, στα χρόνια της χιτλερικής κυριαρχίας. Αυτά και μόνο μαζί με κάποια μαθήματα ιστορίας, που προσπερνούσαν πολύ γρήγορα την περίοδο του Ναζισμού, γιατί έπρεπε να βγει η ύλη και είχαμε μείνει πολύ πίσω.
Αν δεν ήταν λοιπόν ο τύπος που είχα δει στο Fight Club, ο Edward Norton δηλαδή και το αγοράκι που έπαιζε στο Terminator (Edward Furlong), πιθανόν να προσπερνούσα για να δω το “Λίφτινγκ” με τον Χάρη Ρώμα. Ευτυχώς δεν προσπέρασα και έτσι 2μιση ώρες μετά αν υπολογίσουμε και τις διαφημίσεις, μάζευα το σαγόνι μου από το πάτωμα. Δεν μπορούσε να διανοηθεί ο 15χρόνος εαυτός μου για αρχή ότι υφίσταται ακόμη ναζισμός, και άνθρωποι που είναι διατεθειμένοι να σκοτώσουν στο όνομα του! Νεοναζί τους αποκαλούσαν στην ταινία, ένα κίνημα αναβίωσης του χιτλερικού ιδεώδους και του 3ου Ράιχ που ασπάζονταν την φιλοσοφία των ανωτέρω.
Είδα λοιπόν μπροστά στα μάτια μου να εκτυλίσσεται η ιστορία του Derek Vinyard (Εdward Norton) και της οικογένειας του. Σημαδεμένος από τον θάνατο του πατέρα του εκείνος αποφασίζει να ηγηθεί μιας τοπικής ομάδας νεοναζί, επανδρώνοντας την με θυμωμένους νέους της γενιάς του που αισθάνονται κοινωνικά αποκλεισμένοι! Σας φαίνεται γνωστή η ιστορία; Σας θυμίζει μήπως την Ιστορία της Χρυσής Αυγής η οποία από είχε ποσοστά που δεν καταγράφονταν καν και έφτασε τρίτο κόμμα στο ελληνικό κοινοβούλιο; Με τον ίδιο τρόμο λειτούργησε κάνοντας παιδομάζωμα, εξ’ ου και συγκέντρωσε το εξωφρενικό ποσοστό του 13,3 στις ευρωεκλογές που πέρασαν, στους νέους ψηφοφόρους. Επανέρχομαι στην ταινία και την ιστορία του Derek, ο οποίος κατέληξε στην φυλακή μετά από την δολοφονία 2 έγχρωμων ανδρών στην προσπάθεια τους να του κλέψουν το βανάκι. Εκείνη η ανατριχιαστική σκηνή που ο Norton βάζει τον ένα εκ των δυο να δαγκώσει το πεζοδρόμιο, και έπειτα τον κλωτσά με δύναμη στο κεφάλι, είναι από τα πλέον συγκλονιστικά πράγματα που έχω δει στην ζωή μου.
Κρύβει όλο το μίσος και τον φανατισμό με τον οποίο έχουν ποτιστεί οι νεοναζί σε όλο τον πλανήτη, βλέποντας θανάσιμους εχθρούς, στα πρόσωπα των ανθρώπων δίπλα τους. Ο Derek που ήταν ανέκαθεν ίνδαλμα για τον μικρό του αδερφό Danny (τον υποδύεται ο Edward Furlong) θα οδηγηθεί στην φυλακή. Εκεί αμέσως θα εγκλιματιστεί συμπράττοντας με τους λοιπούς νεοναζί, αλλά η μοίρα θα του φέρει ως συνεργάτη στο δίπλωμα σεντονιών έναν έγχρωμο άντρα. Ο Danny καλείται να ακολουθήσει την κληρονομιά του αδερφού του και έχει μπλεξίματα με το σχολείο, καθώς έγραψε μια εργασία με θέμα το βιβλίο του Χίτλερ, ‘’O αγών μου’’. Τα δύο αδέρφια θα αναμετρηθούν με τα λάθη τους, με τον πιο αναπάντεχα σκληρό τρόπο.
Η σκηνοθεσία του Tony Kaye, είναι αριστοτεχνική με πολύ νεύρο και τσαγάνο, φέρνοντας μπροστά στα μούτρα σου το αυγό του φιδιού που επωάζεται καθημερινά, γεννώντας χιλιάδες ανθρώπους που παίρνουν την λάθος στροφή στην ζωή τους. Εθίζονται στο να μισούν, να καταστρέφουν και να μειώνουν τον διαφορετικό από εκείνους, μη δεχόμενοι καν την συνδιάλεξη με όποιον διαφωνεί μαζί τους. Ασκούνται και εξασκούν την βία ως μέσο επιβολής, φόβου, αναπαράγοντας εύκολα τσιτάτα με γνώμονα την υποτιθέμενη αγάπη για την γειτονιά, την πατρίδα, τον συνέλληνα, ή συναμερικανό γηγενή που χάνει τα προνόμια του, προς όφελος ανθρώπων που εισβάλλουν λαθραία στην ζωή τους.
Αυτά νομίζουν και διαιωνίζουν εσφαλμένα ως αντιλήψεις και πεποιθήσεις τους. Μόνο όταν η ζωή τους φέρει αντιμέτωπους με την σκληρή αλήθεια του ότι πιστεύανε είναι λάθος, θα προσπαθήσουν να την φτιάξουν πάλι από την αρχή. Κάποιοι τα καταφέρνουν με μεγάλο κόστος, κάποιοι άλλοι ζουν με τις βαριές συνέπειες των πράξεων τους. Το American History X πέρα από την συγκλονιστική ερμηνεία του Edward Norton (ένα όσκαρ για τον άνθρωπα ρε παιδιά τι ζητάω) προσφέρει πολλά παραπάνω. Δεν εξωραΐζει την πραγματικότητα και αυτή είναι η μεγαλύτερη αρετή του. Δεν κρύβει κάτω από το χαλί τίποτα. Ούτε την ευθύνη της οικογένειας, ούτε την δύναμη της εκπαίδευσης και του σχολείου, ούτε τον τρόπο με τον οποίο η βία γεννά βία, ούτε την στεγνή οικονομική εκμετάλλευση των νεοναζί από την ηγεσία τους. Κυρίως ευγνωμονώ αυτή την ταινία, διότι αποδεικνύει περίτρανα πως με τον φασισμό και τον ναζισμό δεν υπάρχει ευχάριστο τέλος. Για κανέναν εμπλεκόμενο.
Βλέποντας χθες πάλι την ταινία, σκέφτηκα πόσο καλύτερη θα ήταν η ζωή μας και πόσοι νέοι άνθρωποι θα επαγρυπνούσαν στα ευαίσθητα θέματα του ναζισμού και του φασισμού, όταν πλάι στις πολύωρες παραδόσεις ιστορίας, κάνανε και μια προβολή στο American History X. Εμένα όταν έπρεπε μου άνοιξε τα μάτια και είδα τον κόσμο γύρω μου με περισσότερη αγάπη και κατανόηση, εκτονώνοντας τον έμφυτο θυμό που κρύβει φόβο για το άγνωστο και το διαφορετικό, λειαίνοντας παράλληλα το δύσβατο μονοπάτι της εφηβείας.
