Διάβαζα που λες φοιτητής, ένα βιβλίο απίθανο, του πιο απίθανου συγγραφέα της σύγχρονης Ευρώπης. Στο “Περί Φωτίσεως” λοιπόν, μια πόλη βγάζει στις δημοτικές εκλογές πρώτο κόμμα το λευκό. Και το κράτος, με φόβο πως κάποιος σκοπεύει να ανατρέψει τα κόμματά του την τάξη και τη δημοκρατία (;;;), αποφασίζει να βάλει την πόλη σε καραντίνα, μέχρι να παραδώσουν οι πολίτες της τον “παρακρατικό”. Ο εκβιασμός ήταν απλός και ξεκάθαρος. Μπορεί μια πόλη να ζήσει χωρίς κρατικό μηχανισμό;
Ο Σαραμάγκου απαντάει σ’ αυτή την ερώτηση μ’ εμπιστοσύνη στους ανθρώπους. Οι πολίτες αποφασίζουν να βοηθήσουν ο ένας τον άλλο. Όσοι έχουν – δίνουν, όσοι μπορούν – βοηθάνε, κι εγώ σκέφτηκα τότε: “Μπούρδες!”. Μέχρι που χρόνια μετά, σήμερα το πρωί, ο κόσμος του Σαραμάγκου ήρθε να με βάλει μια και καλή στη θέση μου.
Σήμερα το πρωί λοιπόν, ήρθε το χιόνι και μας σήκωσε. Σήμερα το πρωί ο κρατικός μηχανισμός (ως συνήθως) δεν δούλεψε. Σήμερα το πρωί οι πολίτες του Σαραμάγκου έγιναν δημότες Αθηναίων, κι Αμαρουσίου, και δεν ξέρω τι άλλο δήμο έχει στα Βόρεια, σχώρα με. Τι εννοώ; Θα σου πω τι εννοώ. Ας ξεκινήσουμε από ένα μικρό στο μάτι αλλά τεράστιο στην πραγματικότητα πρόβλημα:
Σήμερα το πρωί, ο Ηλεκτρικός σταμάτησε στο σταθμό της Ειρήνης.
Λογικό κι επόμενο βέβαια, εκεί που τελειώνει η ειρήνη ν’ αρχίσει ο πόλεμος. Κατεβαίνοντας απ’ τον ηλεκτρικό είχαμε μάχη. Κρύο έκανε, το έδαφος είχε πάγο, κι ένας σορός κόσμος πήγαινε σαν τους πιγκουίνους για να βγει στον κεντρικό δρόμο. Όλα αυτά βέβαια, δεν θα μπορούσαμε να τα ‘χουμε γλυτώσει. Ναι, παντού μπορεί να κλείσουν μερικοί σταθμοί τρένου εξαιτίας του καιρού (το “ποιος” καιρός δικαιολογεί το κλείσιμο σταθμών, είναι άλλη συζήτηση για άλλη φορά). Και φυσικά είναι λογικό να δυσκολευτείς λίγο να περπατήσεις και να φας και λίγο κρύο, όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Ξέρεις τι δεν είναι λογικό όμως; Αφού κλείσει ο σταθμός, κι αφού φας το κρύο και τον πάγο, να μην υπάρχει δημόσιο μέσο για να μετακινηθείς!
Θα μπορούσε να μπει ένα μικρό λεωφορείο που ν’ ακολουθεί τη “νεκρή” διαδρομή; Θα μπορούσε. Υπήρχε σχεδιασμός για την αντιμετώπιση του καιρού (που ειρήσθω εν παρόδω τονε περιμένουμε εδώ και μια βδομάδα); Φυσικά και δεν υπήρχε! Όμως εμένα δεν μ’ απασχολεί η κακή λειτουργία του κράτους. Αυτό έτσι κι αλλιώς δεν δουλεύει 100 χρόνια τώρα, γι’ αυτό το κόβω εδώ. Εμένα μ’ απασχολούν οι άνθρωποι του Σαραμάγκου, που μπήκαν στο πετσί μας κι αναγέννησαν μια πράξη που νόμιζα πως έχει πεθάνει για καλά σ’ αυτό τον κόσμο. Όπου λοιπόν τα μέσα έπαψαν να λειτουργούν, κι από ταξί περνούσε ένα κάθε δεκάλεπτο, λειτούργησε το παλιό, το καλό, το τίμιο…
…Ωτοστόπ!
Πέντε αυτοκίνητα μέτρησα που σταματήσανε, φόρτωσαν κόσμο και συνέχισαν. Σίγουρα θα το ΄καναν κι άλλα, μετά. Ήταν μια κοπελίτσα μ’ ένα μαύρο Πεζό, ήταν μια άλλη μ’ ένα θαλασσί Σιτροέν, ήταν ένα παλικάρι με γαλάζιο Φίατ που φώναζε: “πρώτα τη γιαγιά, παιδιά, τη γιαγιά πρώτα“. Ήτανε άνθρωποι που αναγνώρισαν το προνόμιο να βρίσκονται μέσα σ’ ένα αυτοκίνητο, κι αποφασίσανε να κάνουν τη μέρα τους λίγο πιο όμορφη. Γιατί στ’ αλήθεια, δεν ξεκινάει λίγο καλύτερα μια μέρα χωμένη στο χιόνι, όταν αρχίζει με τέσσερις αγνώστους να σου λένε “ευχαριστώ”;
Και θες και το καλύτερο; Εγώ δεν μπήκα σε “ωτοστόπ”, γιατί στάθηκα τυχερός κι ένα ταξί σταμάτησε την ώρα που ‘χα αρχίσει ν’ απελπίζομαι. “Άμα θέλετε να πάρετε κι άλλους, ελεύθερα!” του λέω. Πήρε. Φόρτωσε ακόμα τρεις που πήγαιναν κοντά, και πήγε τον καθένα όσο πιο κοντά μπορούσε στη δουλειά του. Ξέρω τι θα πεις. “Τριπλή κούρσα ο ταρίφας, δεν του ‘κατσε άσχημα”. Ξέρεις τι θα πω; Με ΕΝΑ ΜΟΝΟ ΚΟΜΙΣΤΡΟ. Γιατί, εδώ που η λογική της “τριπλοκούρσας” μας έκανε να χτίσουμε τη χώρα όπως τη χτίσαμε…
…υπάρχουνε και άνθρωποι που δεν σε κλέβουν ακόμα κι όταν ξέρουνε πως δεν θα πεις κουβέντα!
Και μια που είπα για τη χώρα, ας το ξεκαθαρίσουμε: Όχι, δεν γίνεται να κάνουν οι άνθρωποι τη δουλειά του κράτους. Αν αφήσουμε τα πάντα στην αλληλοβοήθεια, δίνουμε στον κρατικό μηχανισμό τη βολική ευκαιρία να ξεκουρδίζει τα ρολόγια του. Ο δικός μας ο μηχανισμός λοιπόν έχει να χτυπήσει ξυπνητήρι απ’ όταν φορούσαμε ακόμα ρολόγια τσέπης, και δεν είναι καλό να του δίνουμε τρόπους να χάνει κι άλλα δευτερόλεπτα. Όμως, διάολε…
Ε, είναι πολύ όμορφο να ξέρεις πως, άμα βρεθείς στο ζόρι και το κράτος σφυράει αδιάφορα, θα σκάσουν μύτη μερικά χέρια να σε τραβήξουνε στη βάρκα. Είναι καλό να ξέρεις ότι δεν είσαι μόνος σου, ακόμα και σ’ ένα μέρος που δεν ξέρεις κανέναν.
Υ.Γ. Αν είσαι αρκετά πονηρός για να σκέφτεσαι πως μια νεαρή κοπέλα έβαλε στο αυτοκίνητό της, το 2019, ένα μάτσο αγνώστους για να τους ζητήσει χρήματα, τότε κι εγώ είμαι αρκετά ρομαντικός για να πιστεύω πως σου αξίζει να μείνεις στο κρύο την επόμενη φορά. Γνώμη μου!
Υ.Γ. 2 Τόσο χιόνι πέφτει στη βόρεια Ευρώπη Ελλάδα κάθε χρόνο και δεν παραλύει ούτε στενάκι. Αθήνα, κοιμάσαι!
