Προχθές το βράδυ και παρά το γεγονός ότι ένιωθα την νύστα να με κυκλώνει από παντού, έβαλα να ξαναδώ μετά από πολλά χρόνια το “Godfather”. Βλέπεις, είχα διαβάσει πρόσφατα το ομώνυμο βιβλίο και ήθελα απλώς να ξαναδώ κάποιες σκηνές στην αρχή, εκεί που ο Marlon Brando μοιράζει “χάρες” στην ημέρα του γάμου της κόρης του. Εννοείται βέβαια ότι η μία σκηνή έφερε την άλλη και ότι το είδα ως το τέλος.

Όσο, λοιπόν, έβλεπα τον Νονό να εκδικείται τους εχθρούς του με ένα λουτρό αίματος και ένιωθα μέσα μου μία άγρια χαρά, δεν μπόρεσα παρά να αναρωτηθώ “τι ακριβώς τρέχει με μένα; Γιατί χαίρομαι που ένας στυγνός εγκληματίας σκοτώνει αβέρτα”;

Δεν ήθελα να καταλήξω στο ότι μπορεί να είμαι ένας απαίσιος άνθρωπος που χαίρεται με τον πόνο των άλλων και έτσι βρήκα παρηγοριά αλλού. Σε μια παράδοση που κρατάει σχεδόν από πάντα.

Βλέπεις, δεν είμαι ο μόνος που ηρωοποιεί όσους ζουν στη λάθος μεριά του Νόμου. Είναι ένα φαινόμενο που παρατηρείται από τότε που “Νόμος” σήμαινε αποκλειστικά “το συμφέρον του δυνάστη” και έτσι το έγκλημα ισοδυναμούσε με μία πράξη ελευθερίας.

Ωστόσο, το καταλαβαίνω κάποιος να ηρωοποιεί τον Ρόμπιν Χουντ… Τον Πάμπλο Εσκομπάρ όμως, γιατί;

Τι είναι αυτό που μας γοητεύει πάνω τους;

Ποιος είναι ο λόγος που παρασυρόμαστε σ’ αυτόν τον “απρόθυμο θαυμασμό”, όπως τον χαρακτηρίζει η εγκληματολόγος Martha Grace Duncan;

Βασικά, δεν είναι ένας. Είναι πολλοί.

1. Έρχονται σε σύγκρουση με την επίσημη εξουσία  
Δεν έχει σημασία ο λόγος ή ο τρόπος με τον οποίον το κάνουν. Αρκεί η πράξη από μόνη της. Αρκεί που σηκώνουν το ανάστημα τους απέναντι στο επίσημο κράτος, αρκεί που πριονίζουν τα θεμέλια αυτής της εξουσιαστικής σχέσης, απ’τη μεριά του αδύναμου. Όταν μάλιστα δίνουν πίσω στον αδύναμο κάτι απ’τα κέρδη τους, είτε λέγονται “Ρόμπιν Χουντ”, είτε “Εσκομπάρ”, στη συνείδηση των ανθρώπων εξισώνονται ως ρομαντικοί “outlaws”.

2. Είναι άνθρωποι που οδηγήθηκαν παρά τη θέλησή τους σε αυτόν τον τρόπο ζωής
Ο λήσταρχος Γιαγκούλας λέγεται ότι βγήκε στο βουνό γιατί σκότωσε έναν υπομοίραρχο, ο οποίος βίασε την ξαδέρφη του.

O Πάντσο Βίλλα, πολύ πριν γίνει ο γνωστός Μεξικανός επαναστάτης, έγινε φυγόδικος στα 16 του, επειδή σκότωσε τον κτηματία που βίασε την αδελφή του. Εκεί στα βουνά όπου διέφυγε, “ξεχώρισε” ως αρχηγός ληστρικής συμμορίας.

Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, ο μέσος άνθρωπος όχι μόνο θεωρεί ότι είχε το ηθικό δικαίωμα ο ληστής να παρανομήσει, αλλά πιστεύει ότι αν είχε δεχθεί την επιβολή του Νόμου χωρίς να αντιδράσει, θα είχε ατιμαστεί.

3. Αντιστάθηκαν σε άδικους νόμους
Ο Αλ Καπόνε ήταν ένας άνθρωπος που στάθηκε απέναντι σε έναν μη δημοφιλή νόμο, όπως ήταν η Ποτοαπαγόρευση. Ο ίδιος νόμος ήταν ο λόγος που οι μαφιόζοι ηρωοποιήθηκαν στα μάτια της κοινωνίας στα τέλη των 20s και άρχισαν να “πρωταγωνιστούν” σε ένα σωρό ταινίες.

Έχεις ακούσει τα τελευταία χρόνια τον όρο “πολιτική ανυπακοή”; E λοιπόν, τράβηξέ τον από τα μαλλιά, διαστρέβλωσε τελείως το νόημα του και θα καταλάβεις γιατί οι γκάνγκστερς προκάλεσαν τόση συμπάθεια.

4. Έχουν τον δικό τους ηθικό κώδικα
Μπορεί να ζουν πάνω απ’το νόμο και να έχουν τους δικούς τους ηθικούς κανόνες, αλλά κάποιοι απ’ αυτούς βρίσκονται πολύ κοντά στο σύστημα αξιών της κοινωνίας. Πάρε για παράδειγμα την Omerta. Σε πόσες κοινωνίες δεν θεωρείται άραγε αρετή το να κρατάς το στόμα σου κλειστό;

Ή δες την περίπτωση της αυτοδικίας. Ποια κοινωνία θα καταδίκαζε ας πούμε ένα πατέρα που προτίμησε να σκοτώσει τον δολοφόνο του παιδιού του, απ’ το να περιμένει μία δίκαιη δίκη; Ποιος μπορεί να μισήσει εκείνους που παρανομούν και όταν αυτό μάλιστα φαίνεται να το κάνουν για το καλό της οικογένειάς τους; Στη συνείδηση του καθενός, η ευημερία των δικών του ανθρώπων είναι πιο ψηλά από οποιοδήποτε νόμο.

Για παράδειγμα, ο Τζέσε Τζέημς πριν αρχίσει να ληστεύει τράπεζες, υπήρξε αντάρτης στο πλευρό των Νοτίων. Στην απόφασή του αυτήν τον οδήγησε ο ξυλοδαρμός του απ’ τους Βόρειους και ο βασανισμός του πατέρα του, ως αντίποινα στο γεγονός ότι ο μεγαλύτερος αδερφός του πολεμούσε ήδη στο πλευρό των Νοτίων. Μπορείς να τον μισήσεις;

5. Κάνουν αυτό που εμείς φοβόμαστε
Ο Δον Κορλεόνε, σε έναν μονόλογο-απολογισμό της ζωής του, λέει προς το τέλος της ταινίας: “Αρνήθηκα να είμαι ένας χαζός και να χορεύω στον ρυθμό που μου επιβάλλουν αυτοί που κινούν τα νίματα”, οι ‘μεγάλοι’”.

Ο μέσος άνθρωπος βλέπει στο πρόσωπο του παράνομου, τον εαυτό του όπως θα ηθελε να τον δει: ελεύθερο, ανεξάρτητο, να αρπάζει αυτά που δεν του ανήκουν, αλλά πιστεύει ότι δεν θα έπρεπε να ανήκουν ούτε σ’ αυτούς που τα έχουν τώρα… απλώς ήταν πιο ριψοκίνδυνοι απ’ αυτόν.

Από τον Λάκι Λουτσιάνο και τον Τζον Ντίλινγκερ, έως τον Φρανκ Άμπαγκναλ που ενσάρκωσε ο ΝτιΚάπριο στο “Catch me if you can”, βλέπει τον παράνομο να ζει τη ζωή που θα ζούσε και ο ίδιος αν είχε τα κότσια.

Εννοείται ότι το ζήτημα είναι ακόμα πιο πολύπλοκο και οι αιτίες πολύ περισσότερες απ’ αυτές που αναφέραμε. Ωστόσο, πάρε όσα είπαμε σαν μια μικρή παρηγοριά στην περίπτωση που νιώθεις και εσύ ότι κάτι πάει στραβά με τον εαυτό σου, που ενώ είδες τι καθίκι ήταν ο Εσκομπάρ στο Narcos, συνέχισες να τον στηρίζεις φανατικά μέχρι το τέλος.