Το θέμα αυτό δεν αφορά τους πάντες… Αφορά όσους νιώθουν εξαπατημένοι, αλλά και οργισμένοι με τον εαυτό τους. Δεν αφορά ούτε τους “εγώ στα’ λεγα”, ούτε τους “δεν εξαπατήθηκα, απλά δεν γινόταν αλλιώς και ο μέγας ηγέτης συμβιβάστηκε”.

Και για να λέμε την αλήθεια, το να εξαπατηθείς από ένα κόμμα σαν τον ΣΥΡΙΖΑ είναι πιο σκληρό απ’ το να εξαπατηθείς απ’ τη Νέα Δημοκρατία ή το ΠΑΣΟΚ.

Γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ είναι παιδί της εποχής μας, μεγάλωσε μέσα στην Κρίση και ταυτίστηκε τόσο με τις θέσεις των απελπισμένων, απογοητευμένων (πες τους όπως θες) που δεν ξέρουμε πια ποιος ήρθε κοντά σε ποιον. Οι απελπισμένοι πήγαν κοντά στον ΣΥΡΙΖΑ ή αυτός μυρίστηκε αίμα και ήρθε κοντά σ’ αυτούς; Μέχρι το δημοψήφισμα του καλοκαιριού τα όρια δεν ήταν ευδιάκριτα. Σήμερα καταλαβαίνεις ότι μάλλον συνέβη το δεύτερο.

Αλλά και ποιος δεν εξαπατήθηκε από κωλοτούμπες; Ο Νεοδημοκράτης; Ο ορκισμένος Πασόκος; Να μιλήσουμε για Καστελόριζο, Ζάππειο; Ο κατάλογος δείχνει να μην τελειώνει ποτέ.

Οπότε το ερώτημα είναι “πώς ψηφίζεις ξανά στις επόμενες εκλογές μετά από τόσες ξεδιάντροπες κωλοτούμπες”; Με βάση ποιο κριτήριο θα επιλέξεις το επόμενο κόμμα;

Υπάρχουν 5 αντικειμενικές δυσκολίες πλέον:

1. Πρόγραμμα κόμματος=κουρελόχαρτο
Από τα στιγμή που το μνημόνια δεν σκίζονται, αλλά ανακυκλώνονται, το πρόγραμμα του κάθε κόμματος είναι από εδώ και πέρα ένα διαφημιστικό φυλλάδιο μικρότερης αξίας και από εκείνο του σουβλατζίδικου της γειτονιάς σου.

2. Οι ηθικοί καταπίνονται απ’ τα κομματόσκυλα 
Η ηθική ακεραιότητα των προσώπων και ο προηγούμενος έντιμος βίος δεν μπορούν να κάνουν την διαφορά. Ξέρεις πια ότι και να υπάρχουν τέτοιοι πολιτευτές, θα τους καταπιούν οι επαγγελματίες πολιτικοί, αυτοί που μέχρι τώρα τους χρησιμοποιούν συστηματικά για να σε ψαρώσουν.

3. Είπα-ξείπα
Τα “μεγάλα λόγια” που έχουν πει κατά την υπερέκθεσή τους στην τηλεόραση δεν τους δεσμεύουν. Σκέφτεσαι ότι θα ντραπεί να κάνει κωλοτούμπα και να πάρει πίσω αυτά που επαναλαμβάνει καθημερινά στα κανάλια, αλλά αυτό έχει καταρριφθεί πανηγυρικά. Τσέκαρε Συριζαίους ή “εξορία” Άδωνι.

4. Αριστερός ή δεξιός, ένα και το αυτό
Οι κατευθύνσεις που σου δίνει η πολιτική σου ιδεολογία, στη χώρα της απόλυτης εξάρτησης από ξένες δυνάμεις και του “there is no alternative”, δεν έχουν καμία σημασία. Αν για παράδειγμα είσαι αριστερός και η ιδεολογία σου σου λέει να ψηφίσεις κάποιο αριστερό κόμμα, αυτό δεν σημαίνει ότι αν εκλεγεί δεν θα ακολουθήσει την σημερινή ακραία νεοφιλελεύθερη πολιτική.

5. Δεν υπάρχει οικονομικό συμφέρον
Δεν μπορείς να επωφεληθείς πια οικονομικά από το κόμμα που θα επιλέξεις. Παλιότερα ψήφιζες με κριτήριο ποιος υπόσχεται αυξήσεις, περισσότερες παροχές, λεφτά, λεφτά, λεφτά… Αυτό έχει πεθάνει, ακόμα και αν τα σημερινά κόμματα προσπαθούν για πελατειακούς λόγους να συντηρήσουν κάποιες ψηφοθηρικές ομάδες.

Και τότε τι κάνω;

Δεν είμαι από εκείνους που πιστεύουν ότι η αποχή είναι παραίτηση. Θεωρώ ξεπερασμένο το επιχείρημα “αν δεν ψηφίσεις εσύ, κάποιος άλλος θα ψηφίσει και θα αποφασίσει για σένα”, ίσως και εξαιρετικά αφελή εκείνον που νομίζει ότι αποφασίζει για τον εαυτό του μέσω της ψήφου.

Η αποχή είναι και αυτή πολιτική πράξη και σέβομαι απεριόριστα όσους απέχουν συνειδητά. Η αποχή μπορεί να είναι η καλύτερη οργανωμένη αντίδραση αυτή τη στιγμή σε ένα σύστημα που δεν σε εκφράζει, ενώ ταυτόχρονα μπορεί να περάσει και το μήνυμα ότι “κοιτάξτε, εδώ υπάρχει κενός πολιτικός χώρος, εκμεταλλευτείτε τον, περιμένουμε κάτι καινούργιο, ελάτε όσοι πρεβεύετε κάτι διαφορετικό”.

Ωστόσο, πείτε το “δύναμη της συνήθειας”, “ανάγκη της ψευδαίσθησης της συμμετοχής”, αλλά πάντα κάτι θα με σπρώχνει στην κάλπη, ακόμα και αν την προηγούμενη ημέρα έχω ορκιστεί ότι δεν θα ψηφίσω.

Και μάλλον αυτό με κάνει και μεγάλο κορόιδο… Μάλλον πέφτω στην παγίδα να διοχετεύω την ενέργειά μου σε μια δραστηριότητα που αναπαράγει την αθλιότητα που ζούμε, ακόμα και εκτονώνοντας με, όπως έγινε με το δημοψήφισμα.

Έτσι με απασχολεί εδώ και καιρό, ποια είναι τα σωστά κριτήρια και βέβαια αν μπορούν να υπάρξουν σε μια χώρα που κανένας δεν κρατάει τον λόγο του, σε ένα πολιτικό σκηνικό που το να πράξεις ακριβώς τα αντίθετα με αυτά που υποσχέθηκες, είναι απολύτως φυσιολογικό και αναμενόμενο…

Σε μία χώρα που το “κοινωνικό συμβόλαιο” του Thomas Hobbes έχει ΣΠΑΣΕΙ (για το κοινωνικό συμβόλαιο του Russeau ούτε για πλάκα δεν θα μπορούσαμε να συζητήσουμε σ’ αυτήν τη χώρα). Εκχωρείς ελευθερίες και η συμφωνία ότι εκείνος που θα αποφασίζει για σένα ως ενδολοδόχος, θα δρα προς το συμφέρον σου, δεν υπάρχει. Απλά σε κοροϊδεύει και δεν τρέχει τίποτα. OK, δεν είμαι τόσο αφελής να νομίζω ότι αυτό συνέβαινε και ποτέ, αλλά τουλάχιστον δεν το φώναζαν μπροστά στα μούτρα σου και φυσικά δεν συνέβαινε σε αυτόν τον βαθμό. Ή ακόμα χειρότερα, η ψευδαίσθηση της οικονομικής ευμαρείας μας έκανε να εθελοτυφλούμε.

Πρέπει, λοιπόν, να κοιτάξουμε γύρω μας. Η επιλογή κόμματος πρέπει να σταματήσει να είναι μία μεταφυσική διαδικασία ενστίκτου και διαίσθησης και ότι πρέπει να καταλάβουμε ότι αυτό το μοντέλο δεν λειτούργησε ποτέ και ότι στην ουσία εξέθρεψε ένα τέρας… Ένα τέρας που γιγαντώθηκε απ’ τα ΜΜΕ με συνεχή επίκληση σε αισθήματα που είχαν σκοπό να διαμορφώσουν αυτή τη διαίσθηση. Συγγνώμη, αλλά δεν πιστεύω σε μαγικά, ούτε σε επιπλέον αισθήσεις. Αυτό που εκλαμβάνουμε ως “διαίσθηση”, είναι άλλη μία άποψη, την οποία μπορεί κάποιος να μας την καλλιεργήσει υπόγεια.

Η αλήθεια είναι ότι η αθλιότητα της εποχής που ζούμε έδειξε πως συμμετοχή σημαίνει κάτι πολύ παραπάνω από μια απλή ψήφο. Και αυτή η καθημερινή δράση στα πεζοδρόμια και στον δρόμο, με τους αλληλέγγυους που κάποιοι θέλουν να υποτιμήσουν, με τους εθελοντές, με τις δράσεις παντού και προς όλους τους αδύναμους, μας εφοδιάζει με νέα κριτήρια, μακριά από αστειότητες όπως την “διαίσθηση” ή το “κοίτα, αυτός τα λέει καλά”. 

Γνώμη μου είναι ότι πρέπει να χρησιμοποιούμε αυτά τα κριτήρια, ακόμα και αν αυτή τη στιγμή δεν μπορούμε να τα προσδιορίσουμε ένα προς ένα. Και αυτό συμβαίνει γιατί ζούμε μέσα σε αυτήν την αλλαγή, ζούμε μέσα σε αυτήν την κίνηση και μέχρι να κατασταλάξει αυτή η κοινωνική αφύπνιση, θα πιάνουμε απλώς εκλάμψεις απ’ αυτήν την πρωτόγνωρη καινοτομία που συντελείται αυτή τη στιγμή.

So, that’s my point. Συμμετείχε και όταν έρθει η στιγμή να σε ρωτήσουν ξανά ποιος είναι ο πιο κατάλληλος, θα ξέρεις. Όχι από διαίσθηση, αλλά από ένα λογικό συμπέρασμα που θα σου βγαίνει αβίαστα μέσα από την εμπειρία της προσωπικής και έμπρακτης συμμετοχής. Απλά, θα ξέρεις.