14 Δεκεμβρίου 2014 σήμερα. Εποχή που, όσο κι αν θέλω να βάλω χρώμα στις στιγμές, επιλέγω  το μαύρο… Έτσι, χωρίς δεύτερη σκέψη. Δεν είμαι απο τους μίζερους και τους απαισιόδοξους, οργισμένη είμαι απλά. Καμιά φορά «φλασάρω» περίεργα και ξαναρχίζω να προσπαθώ να διαχειρίζομαι τις μέρες και τις νύχτες επιμένοντας να δηλώνω δημοσιογράφος.

Αντιστάθμισμα στην φασιστική γενίκευση «αλήτες-ρουφιάνοι-δημοσιογράφοι», το μοίρασμα της μέρας με την Αλεξάνδρα, την Ντίνα, τη Λήδα, τον Ντίνο, την Φανή…

Τον Παναγιωτάκη που τον αποκαλεί «ζαχαροτούλη» η Τσόλκα και που το πληκτρολόγιο στον υπολογιστή του έχει γίνει προέκταση του κορμιού του…

Τον Παύλο Φάκαλο που με μια απίστευτη ηρεμία, μετά απο μεγάλες απώλειες, επιμένει να μοιράζει τις γνώσεις του με κείμενα χρωματισμένα με γεύσεις…

Τον Βαγγέλη που κάπου κοντά στα μεσάνυχτα, μας θυμίζει «μην ξεχάσουμε να κλείσουμε τα παράθυρα στην αίθουσα σύνταξης και μπούνε νερά από την βροχή»…

Την Μαίρη, την Τιτίκα, την Ντία, την Αναστασία και την Αγγελική…

Είμαστε μυστήριοι άνθρωποι τελικά. Που σε κάποιες σκάλες ενός τεράστιου γκρίζου κτιρίου κουβεντιάζουμε τον προγραμματισμό θεμάτων του Σαββατοκύριακου ενώ το “ρεύμα” που δημιουργούν οι γκαραζόπορτες είναι έτοιμο να μας κεράσει “πνευμονία”. Μεγάλη χαρά όταν η Λήδα Πιμπλή ανακοινώνει πως «μόλις έστειλε ο Ξανθάκης κείμενο…» (τι ανακούφιση; Ξέρουμε ότι έχουμε ένα αστεράτο κείμενο στην κατηγορία «πολιτική». Άσχετο αν ο Ξανθάκης μας χάρισε πολλά «κλικ» και με τον ζεν πρεμιέ της λαϊκής αγοράς) κι ένα ξέσπασμα γέλιου με το “εισερχόμενο” του Θανάσουλα «ενημερώστε τον ‘επίτροπό’ μας στις Βρυξέλλες ότι στέλνω άρθρο» (ήταν βλέπετε δυο μέρες που ο Ρητινιώτης είχε πάει με την Τιτίκα στις Βρυξέλλες και με το που τροχοδρομούσε το αεροπλάνο, εμείς οι καλοί του οι συνάδελφοι, είχαμε φροντίσει να του στείλουμε 45 κείμενα για να τα «σιάξει» μέσα σε οκτώ ώρες. Τι μας νοιάζει που πήγε στις Βρυξέλλες για να γράψει «πολιτικό»; Μας νοιάζει που στην διαχείριση έμεινε η Πιμπλή με το κορμί της να έχει πάρει το σχήμα της Sato).

Καθημερινές εικόνες στα δημοσιογραφικά γραφεία τόσο ίδιες, χρόνια τώρα. Κάποιος μόνος του ανοίγει ένα φαγητό κλεισμένο στο αλουμινόχαρτο και τρώει παρακολουθώντας ειδήσεις… Άλλες στιγμές δυο-τρεις μαζί να μοιραζόμαστε τα πέντε καλαμάκια με σος μπάρμπεκιου.

26 χρόνια σε δημοσιογραφικά γραφεία, οι ίδιες εικόνες με τα πρόσωπα ν’ αλλάζουν απλά… με διασταυρώσεις βλεμμάτων, θηριώδεις αντιπαραθέσεις για το ποιος, πώς και γιατί έχασε μια δήλωση «παπάρα»  ενός εξουσιοφρενούς και που την είχε «τσιμπήσει ο ανταγωνισμός». Ο κηρυγμένος πόλεμος με τον χρόνο που δεν έχει καμία πρόθεση να μας χαρίσει πίστωση. Χιλιάδες ώρες χαμένες από προσωπικές στιγμές, προσδοκώντας ότι «κάποια στιγμή θα ηρεμήσουν τα πράγματα», εσωτερικές συγκρούσεις που δημιουργούν ο ναρκισισμός, η ματαιοδοξία, η φιλοδοξία, η ανάγκη του βιοπορισμού, το «ψώνιο» της δημοσιογραφίας, οι απληρωσιές, η ανεργία, ο ξεπεσμός, η ενασχόλησή μας με δουλειές για να πληρώσουμε γιατρούς, φάρμακα, ρεύμα, δάνειο και σούπερ μάρκετ…

Τα τελευταία χρόνια η μεγαλύτερη πλειοψηφία των συναδέλφων έχουν μπουκώσει στα νερόβραστα μακαρόνια και το ψωμί. Μέσα σε όλο αυτό το συνάφι είχα την τύχη να συγκρουστώ με ανασφαλείς ανθρώπους και γράφω «τύχη» γιατί εξαιτίας ορισμένων που ναυάγησαν πάνω στο παραλήρημα μεγαλείου τους, υπάρχει μια μεγάλη κατηγορία απίθανων ανθρώπων που με πολύ μεράκι ακόμη προσπαθούν να διαδώσουν την είδηση. Πολλοί απο αυτούς σας είναι εντελώς άγνωστοι, όπως και τα παιδιά που κρατάνε τις κάμερες στην πλάτη σε πολεμικές αποστολές σε άλλους τόπους ή στο κέντρο της Αθήνας.

Όμως μέχρι να φτάσουμε ν’ ακουστεί το «αλήτες-ρουφιάνοι-δημοσιογράφοι», ας θυμηθούμε πώς και εξαιτίας ποιου γεγονότος γεννήθηκε μια επαγγελματική ένωση που φέρει τα αρχικά ΕΣΗΕΑ.


Σαν σήμερα πριν απο 100 χρόνια…

28 Ιουνίου 1915. Ο πρόεδρος της Ένωσης Συντακτών, Ιωάννης Κονδυλάκης, λαμβάνει ένα σημείωμα από τον Γρηγόρη Βασιλιά. Ο Γρηγόρης, 28 χρονών τότε λίγο πριν πεθάνει από φυματίωση στον Ευαγγελισμό έγραψε: «Τη βιβλιοθήκη μου, την οποία απέκτησα με αίμα στερηθείς διά την αγοράν βιβλίου και αυτού του ψωμιού, αφιερώνω εις την Ένωσιν Συντακτών δια να αποτελέσει την βάσιν της μελλούσης βιβλιοθήκης της». Αυτό που μόλις διαβάσατε το ανακοίνωσε στον Κωνσταντίνο Καραμανλή ο δημιουργός της βιβλιοθήκης της ΕΣΗΕΑ.

Η πρώτη μεγάλη καταστροφή  των βιβλίων γίνεται στα χρόνια της Κατοχής, όταν κάηκαν για να ζεσταθούν οι φαντάροι του Ντελόζο ενός κοινού λωποδύτη τον οποίο ανέσυρε ο Μουσολίνι και τον έστειλε να λεηλατήσει την Ελλάδα. Μπήκε στην Ένωση Συντακτών, τους πέταξε όλους έξω και οι φαντάροι του έκαιγαν… έκαιγαν… έκαιγαν…

Η ΕΣΑΕ (Ενωση Συντακτών Αθηναϊκών Εφημερίδων) γεννιέται το 1914 με αφορμή τον θάνατο ενός άπορου δημοσιογράφου, η κηδεία του οποίου έγινε με έρανο των συναδέλφων του (έτσι κι αλλιώς, άποροι ήταν εκείνα τα χρόνια οι περισσότεροι δημοσιογράφοι).

Ο Κονδυλάκης εκλέχτηκε ως πρώτος πρόεδρος της Ένωσης και η πρώτη εκδρομή των μελών γίνεται στους Αμπελόκηπους! Από τον Κονδυλάκη έως σήμερα έχουν αναλάβει την σκυτάλη του προέδρου στην Ένωση 30 άτομα: εικοσιεννέα άντρες και μία γυναίκα, η (τωρινή πρόεδρος) Μαρία Αντωνιάδου.

 

Οι πρωτοπόροι

Μια τεράστια προσωπικότητα στον χώρο αυτό είναι ο Βλάσης Γαβριηλίδης που εξαιτίας της δράσης του έχει χαρακτηριστεί ως «εθνοδιδάσκαλος» και «γεννάρχης του ελληνικού τύπου». Κωνσταντινουπολίτης στην καταγωγή, μαθητής στην μεγάλη σχολή του γένους, σπουδάζει πολιτικές επιστήμες και φιλολογία στην Λειψία. Εκδότης εφημερίδων στην Πόλη, δραπετεύει στην Αθήνα το 1877 μετά απο ερήμην καταδίκη του σε θάνατο εξαιτίας άρθρου του εναντίον της καταπίεσης των Ρωμιών της Πόλης. Το 1878 ιδρύει με τον Κλεάνθη Τριαντάφυλο την εφημερίδα “Ραμπαγάς” (την πρώτη πολιτικοσατιρική εφημερίδα). Στο πρώτο του άρθρο ο Γαβριηλίδης ονομάζει τους Ελληνες “ραμπαγάδες”, παλιάνθρωπους δηλαδή, και την Ελλάδα «Βασίλειο των Ραμπαγάδων». Το άρθρο θεωρήθηκε αντιβασιλικό και συλλαμβάνονται οι εκδότες… Στην συνέχεια αθωώνονται για να ξανασυλληφθούν, να ξαναθωωθούν και πάει λέγοντας.

Μέχρι που το 1883 κυκλοφορεί την εφημερίδα «Ακρόπολις». Είναι η πρώτη εφημερίδα που καινοτομεί καθώς φιλοξενεί συνεντεύξεις πολιτικών, ανθρώπων των γραμμάτων και ρεπορτάζ από την Ελλάδα και τον κόσμο.

“Σεισμό 9 ρίχτερ” προκαλεί ο Γαβριηλίδης στην εκκλησία όταν δίνει εντολή στον Αλέξανδρο Πάλλη να μεταφράσει το Ευαγγέλιο στη δημοτική  και δημοσιεύει το Κατά Ματθαίο Ευαγγέλιο σε συνέχειες. Και κάπως έτσι ξεκινούν “Τα Ευαγγελικά“. Οι ταραχές οδηγούν σε φονικές συγκρούσεις, χάνουν την ζωή τους οκτώ άνθρωποι, καταστρέφονται τα γραφεία της εφημερίδας. Αποτέλεσμα των θηριωδών ταραχών να παραιτηθεί τόσο ο Αρχιεπίσκοπος Προκόπιος όσο και η κυβέρνηση Θεοτόκη.
 


Αρθρογράφοι-μύθοι

Ο Γαβριηλίδης πρότεινε και εκείνοι δέχτηκαν για βιοποριστικούς λόγους να γράφουν στα έντυπά του οι: Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Κώστας Καρυωτάκης, Κωστής Παλαμάς, Κώστας Ουράνης, Δημήτρης Χατζόπουλος, Ζαχαρίας Παπαντωνίου, Αγγελος Δόξας, Σπύρος Μελάς, Άγγελος Βλάχος, Γεώργιος Δροσίνης, Ανδρέας Λασκαράτος, Μιχάλης Μητσάκης, Στράτης Μυριβήλης, Παύλος Νιρβάνας, Νίκος Καζαντζάκης…
 


Αυτό που επιχείρησε με όλη την δύναμη ο συγκεκριμένος εκδότης ήταν «η φανατική διεκδίκησις των δικαιωμάτων των πολιτών απέναντι στο Κράτος». Στην περίοδο του εθνικού διχασμού θεωρήθηκε εχθρός και για τους φιλοβενιζελικούς, και για τους φιλοβασιλικούς. Διώχθηκε, έγινε απόπειρα δολοφονίας εναντίον του και τα τυπογραφεία της εφημερίδας πολύ συχνά καταστρέφονταν. Το πορτρέτο του, όσοι επισκεφθείτε το κτίριο της ΕΣΗΕΑ, μπορείτε να το δείτε αναρτημένο στην αίθουσα συνεδριάσεων του Δ.Σ.

Δεν θα ήταν δυνατόν να παραλείψω στην μεγάλη προσφορά του ότι υπήρξε πρωτοπόρος του φεμινιστικού κινήματος ιδρύοντας την «Εφημερίδα των Κυριών» απο την οποία δεν δίστασε να επιτεθεί στην πρώτη Ελληνίδα δημοσιογράφο και πρωτοπόρο του γυναικείου κινήματος Καλλιρόη Παρρέν. Γιατί; Γιατί όταν η Παρρέν ήταν εκδότρια της Εφημερίδας των Κυριών είχε υπογράψει ένα άρθρο εναντίον των υπηρετριών. Αποτέλεσμα εκείνου του άρθρου της Παρρέν, η απάντηση του Γαβριηλίδη από την εφημερίδα Ακρόπολη. Διαβάστε:

«Ενομίζαμεν ότι η Εφημερίς των Κυριών εκδίδεται δια τα γυναίκας. Χθες όμως μας απέδειξε ότι εννοεί και δρα υπέρ των Κυριών… Και έχει τόση αποστροφή η συνάδελφος προς τας υπηρετρίας! Ακούτε λέει, να παίρνουν τόσους μισθούς και να μην εργάζωνται και να ενδύωνται εις ραπτρίας και να καπελλώνωνται! Εγκληματούν αι πτωχαί καπελλωνόμενοι. Αλλ’ επιτέλους, υπηρέτρια δεν πάει να ειπή δούλη, σκλάβα, πουλημένο κρέας. Και η συνάδελφος θα έκαμνε καλλίτερα να περιωρίζετο εις συμβουλάς προς τας κυρίας να εργάζονται και αυταί κομμάτι και να προστατεύουν τας υπερέτριάς των, χωρίς να ερεθίζονται όταν τας βλέπουν καμμιά φορά να καπελλώνονται και να ενδύωνται κάπως καλά».

(Το μορφωτικό ίδρυμα της ΕΣΗΕΑ αφιέρωσε το ημερολόγιο του 2014 στον Βλάση Γαβριηλίδη. Πληροφορίες από το οποίο χρησιμοποίησα για να δημοσιοποιήσω πολλά απ’ όσα διαβάσατε).