Ο βιολόγος Νάιαλ Μακάν κάνει μια dream job που πολλοί θα ήθελαν: γυρίζει όλο τον πλανήτη και συναντά τα πιο άγρια ζώα. Στο πλαίσιο της βραβευμένης σειράς ντοκιμαντέρ «Τα μεγαλύτερα και μοχθηρότερα» που προβάλλεται στο Viasat Nature, μαθαίνουμε για τις απειλές που αντιμετωπίζουν τα μεγαλειώδη αυτά ζώα από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Λίγο πριν την πρεμιέρα της δεύτερου κύκλου της σειράς που είναι προγραμματισμένη για την Παρασκευή 4/9 στις 20:00, ο Νάιλ Μακάν μίλησε για όσα θα δούμε στις οθόνες μας.
Τι να περιμένουμε από τη δεύτερη σεζόν του ντοκιμαντέρ «Τα μεγαλύτερα και τα μοχθηρότερα»;
Η νέα σεζόν θα έχει ένα συνδυασμό περιπέτειας και εκπαίδευσης, όπως και η πρώτη. Θα μάθουμε για μερικά από τα πιο χαρισματικά, επικίνδυνα ζώα στη γη, τα οποία ωστόσο ανήκουν στα απειλούμενα είδη. Θα μάθουμε επίσης πώς μπορούμε να προστατεύσουμε αποτελεσματικά αυτά τα πλάσματα.
Στο ντοκιμαντέρ έρχεσαι πρόσωπο με πρόσωπα με γορίλες, ανθρωποφάγους κροκόδειλους, πύθωνες, αλιγάτορες κτλ. Είναι ζώα που τρομάζουν πολύ κόσμο. Πιστεύεις, ωστόσο, ότι οι άνθρωποι πολλές φορές διαμορφώνουν μια στάση απέναντι σε αυτά τα πλάσματα με βάση στερεοτυπικές αντιλήψεις που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα;
Ναι, συμβαίνει και νομίζω ότι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι γορίλες που ζουν στα βουνά. Αρκεί να θυμηθούμε την αναπαράσταση αυτού του ζώου στο King Kong καθώς και τον τρόπο με τον οποίο γενικότερα αναφερόμαστε στους γορίλες. Προβάλλονται ως κτήνη και άγριοι, κάτι που δεν αντιστοιχεί στην πραγματικότητα. Αν κάποιος περάσει χρόνο μαζί τους θα διαπιστώσει ότι είναι εξαιρετικά πράα ζώα. Ήταν από τις πιο ζεν εμπειρίες που είχα. Είναι απίστευτο το πόση ηρεμία εκπέμπουν.
Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, υπήρξαν στιγμές που ένιωσες ότι θα φτάσεις στα όριά σου;
Συνέχεια. Πάντα προσπαθούμε να ξεπερνάμε τα όριά μας σε αυτό το ντοκιμαντέρ. Όταν κάναμε τα γυρίσματα για τους ανθρωποφάγους κροκόδειλους στην Ουγκάντα, πιάσαμε έναν -ζωντανό προφανώς- σε έναν βάλτο και έπειτα τον βάλαμε σε μια βάρκα ώστε να τον μεταφέρουμε σε ένα εθνικό πάρκο όπου θα τον απελευθερώναμε Την προηγούμενη μέρα, βρισκόμασταν στον ίδιο βάλτο και ο camera man άρχισε να βουλιάζει. Παράτησα αμέσως ό,τι έκανα προκειμένου να τον βοηθήσω για να σώσει τον εαυτό του, καθώς οι ντόπιοι μας είχαν προειδοποιήσει ότι κυκλοφορούσαν πολλοί κροκόδειλοι σε αυτή την περιοχή. Σε εκείνο το σημείο, 24 ώρες αργότερα πιάσαμε το θηρίο των 800 κιλών, που μάλλον θα μας είχε ήδη λοκάρει.
Γιατί οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται πολλές φορές την άγρια φύση ως κίνδυνο ή απειλή;
Οι άνθρωποι ποτέ δεν βλέπαμε με καλό μάτι τα να μοιραζόμαστε τον πλανήτη με άλλα ζώα που θέλουν τους ίδιους πόρους με εμάς. Είμαστε πολύ ανταγωνιστικά ζώα και μάλλον τα έχουμε πάει καλά. Ο πληθυσμός της Γης είναι λίγο πάνω από δις, επειδή ακριβώς είμαστε τόσο ανταγωνιστικοί. Τρώμε όλα τα υπόλοιπα ζώα που βρίσκονται γύρω μας.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχουν αντιληφθεί ότι για να προοδεύσουν οι κοινωνίες μας, πρέπει το φυσικό περιβάλλον να μείνει άθικτο και να έχει τη δυνατότητα να προσφέρει. Η περιβαλλοντική καταστροφή θα προκαλέσει και την κοινωνική καταστροφή κι αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο που οφείλουμε να αλλάξουμε τη σχέση μας με τη φύση. Αφετηρία αυτής της διαδικασίας είναι να αλλάξει η σχέση μας με τα πιο επικίνδυνα ζώα. Αν βρούμε έναν τρόπο να συνυπάρξουμε με εκείνα τα ζώα που μας βλέπουν ως τροφή, τότε θα υπάρχει και τρόπος να συνυπάρξουμε και με την υπόλοιπη φύση.
Πώς λοιπόν θα αποκαταστήσουμε αυτή τη σχέση;
Πιστεύω ότι είναι βασικό να καταλάβουμε πόσο δομικό στοιχείο της ύπαρξής μας είναι η φύση. Ακόμα και αν το εξετάσουμε με καθαρά οικονομικούς όρους, πάνω από το 50% του παγκόσμιου ΑΕΠ είναι άμεσα σχετιζόμενο με τη φύση. Το 35% της παγκόσμιας γεωργικής παραγωγής βασίζεται στην επικονίαση από τα έντομα. Χρειαζόμαστε αυτά τα οικοσυστήματα για να έχουμε καθαρό νερό και αέρα. Επίσης, όπως εμείς έχουμε το δικαίωμα στη ζωή, το ίδιο δικαίωμα έχουν και τα ζώα. Και είναι ηθικά χυδαίο να τα απειλούμε. Είμαστε σκεπτόμενα θηλαστικά, διαθέτουμε λογική σκέψη, μπορούμε να βρούμε τρόπους συνύπαρξης με τη φύση.
Τα τελευταία χρόνια η ποικιλότητα έχει γίνει ένα πολύ δημοφιλές buzzword που οι εταιρείες του εκμεταλλεύονται για λόγους μάρκετινγκ και μόνο. Παρόλα αυτά, η φύση πάντα προωθούσε και διατηρούσε την ποικιλότητα. Πώς μπορούμε λοιπόν να διδαχθούμε από τη φύση προκειμένου η σκέψη μας και οι κοινωνίες μας να αγκαλιάσουν την ποικιλότητα;
Πιστεύω ότι η φύση αποδεικνύει ότι όσο λιγότερη ποικιλότητα διαθέτει ένα περιβάλλον αποπνέει αντίστοιχα και λιγότερη υγεία. Οι περισσότερες από τις νέες νόσους προέρχονται από περιβάλλοντα στα οποία είχαμε παρέμβαση της ανθρώπινης δραστηριότητας, όπως περιoχές που τα δάση τους αποψιλώθηκαν. Με τον τρόπο αυτό, μειώνεται οι βιοποικιλότητα και επικρατούν στο φυσικό περιβάλλον οργανισμοί και είδη που φέρουν μολυσματικές ασθένειες. Όσο διατηρούμε τη βιοποικιλότητα σε υψηλά επίπεδα, τόσο πιο υγιείς είμαστε.
Πώς μπορεί κάποιος να κάνει το χόμπι του επάγγελμα, όπως το κατάφερες εσύ;
Το μυστικό είναι να ακολουθήσεις το πάθος σου. Αν παθιάζεσαι με κάτι, ίσως είναι πιθανό να το κάνεις επάγγελμα. Πάντοτε έλεγα ότι οι άνθρωποι θα πρέπει να αξιοποιούν την εργασία τους για το κοινό καλό. Αν κάποιος αρνηθεί να εργαστεί σε μια εταιρεία που προκαλεί καταστροφές, τότε αυτή η εταιρεία θα αναγκαστεί με τον καιρό να προξενεί λιγότερες καταστροφές, προκειμένου να βρει εργαζόμενους πρόθυμους να δουλέψουν για εκείνη. Είχα πάντα επιφυλάξεις ότι ήταν μια αφελής άποψη και ότι, για παράδειγμα, οι πετρελαϊκές εταιρείες, θα εξακολουθούν να βρίσκουν εργαζόμενους που δεν αξιολογούν με ηθικούς όρους την εργασία τους. Παρόλα αυτά, εξεπλάγην όταν διάβασα πρόσφατα μια δήλωση από τον Chief Executive της BP, ο οποίος έλεγε ότι, πράγματι, δυσκολεύονται να βρουν ανθρώπους για να στελεχώσουν τις κενές θέσεις. Ένας από τους λόγους άλλωστε που αναγκάστηκαν να διαφοροποιήσουν το αφήγημά τους και να δεσμευτούν ότι θα έχουν πλέον ουδέτερο ισοζύγιο στον άνθρακα ήταν οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στις προσλήψεις. Αυτό αποδεικνύει ότι η εργασία είναι ένα πολύ ισχυρό όπλο. Αν λοιπόν θες ακολουθήσεις το πάθος σου και να κάνεις κάτι που θα μετέτρεπε τον κόσμο σε ένα καλύτερο μέρος τότε θα ακολουθήσουν οι εταιρείες και οι κυβερνήσεις σε όλο τον πλανήτη. Αξιοποίησε την ψήφο σου, την εργασία σου, ακολούθησε το πάθος σου και μην το θυσιάσεις για τίποτα.
