Η Αθήνα, θα το έχετε καταλάβει, δεν διακρίνεται και τόσο πολύ για την αγάπη της στα γλυπτά. Έχει ένα θέμα με τα έργα τέχνης γενικότερα. Παρατημένα, πίσω από θάμνους και όγκους σκουπιδιών, κατεστραμμένα, βαμμένα με σπρέι. Κι αυτά ακόμα που έχουν να προσθέσουν πόντους στο ευρύτερο αστικό τοπίο, δεν έχουν την αντιμετώπιση που τους πρέπει. Αναλογιστείτε για παράδειγμα τι έγινε πριν από κάποια χρόνια με τον γνωστό και μη εξαιρετέο Δρομέα. Το αριστούργημα του Κώστα Βαρώτσου, που το έβαλε στα πόδια παρά τη θέλησή του και μετοίκησε από την κεντρικότατη Ομόνοια στην εξίσου κεντρική αλλά λιγότερο εμβληματική -για την αθηναϊκή τοπογραφία- περιοχή του Χίλτον. Και έμεινε ορφανή η Ομόνοια, γυμνή, χωρίς ένα έργο τέχνης της προκοπής που θα είναι σε θέση να αφηγηθεί μια όμορφη ιστορία στους περαστικούς της.
Εξίσου χαρακτηριστική της κατάστασης που επικρατεί, είναι και η απουσία των έργων εκείνων που θα μπορούσαν και θα έπρεπε να έχουν μια σαφή αναφορά στις πλείστες μέγιστες προσωπικότητες που έχει γεννήσει αυτή εδώ η κοσμογωνιά. Φιλόσοφοι, ποιητές, πολεμιστές. Ακόμη περιμένουν την αναγνώριση των νεοελλήνων αποτυπωμένη στα χέρια ενός γλύπτη.
Η τριάδα των αγαλμάτων των τραγικών ποιητών της αρχαιότητας έξω από το Ζάππειο. Εκεί όπου το όνομα του τέως δημάρχου «ψαρεύει» το μάτι του περαστικού πιο εύκολα από τα αντίστοιχα του Αισχύλου, του Σοφοκλή και του Ευριπίδη, είναι κι αυτή μια ένδειξη της σοβαρότητας και του ειδικού βάρους που διαθέτει στην δημοτική (και όχι μόνο) ατζέντα η γλυπτική στο δημόσιο χώρο.
Όπως συμβαίνει και σε πολλές άλλες περιπτώσεις τα τελευταία χρόνια, όπου η αντίδραση στην θεσμική αδράνεια και το «συμμάζεμα» της πόλης ξεκινάει από την κοινωνία των πολιτών, έτσι και στην περίπτωση των αφημένων στη μοίρα τους γλυπτών της Αθήνας υπήρξε μια οργανωμένη κίνηση από τα κάτω που ήρθε να συμπληρώσει –στο μέτρο που της αναλογεί- κενά, παραλήψεις και αδιαφορία.
Το αυτό συνέβη με την πρόσφατη πρωτοβουλία των atenistas, οι οποίοι πρόσφατα επιχείρησαν και κατάφεραν να καταγράψουν και να χαρτογραφήσουν τα διάσπαρτα γλυπτά της πρωτεύουσας. Μια κίνηση που είχε ως αποτέλεσμα να συγκεντρωθούν μέσα σε λίγους μόλις μήνες από μια χούφτα εθελοντών στοιχεία για περισσότερα από 300 έργα τέχνης. Όλα τους, είναι συγκεντρωμένα πλέον στο δικτυακό τόπο athenssculptures.com, στον οποίο θα μπορούν πλέον όσοι το επιθυμούν να ανατρέξουν.
Η συγκεκριμένη ιστοσελίδα, η οποία βρίσκεται σε λειτουργία εδώ και λίγες μονάχα ημέρες, χωρίζεται σε τρεις βασικές ενότητες: τη λίστα των αγαλμάτων, έναν χάρτη της πόλης με τα σημεία στα οποία βρίσκονται, καθώς επίσης και τις πληροφορίες για το project και την ομάδα που το «τρέχει». Ο επισκέπτης μπορεί είτε μέσω αναζήτησης, είτε χρησιμοποιώντας το χάρτη να βρει το έργο που ψάχνει. Υπάρχει μάλιστα ταξινόμηση ανά υλικό, ανά περιοχή και ανά δημοτικό διαμέρισμα. Παράλληλα, εκτός από τη φωτογραφία του μπορεί να δει στοιχεία του γλύπτη, το υλικό και το έτος κατασκευής τους, καθώς και πληροφορίες για το πρόσωπο που απεικονίζουν ή το θέμα που πραγματεύονται. Τα γλυπτά που έχουν καταγραφεί χρονολογούνται από τις αρχές του 19ου αιώνα μέχρι σήμερα. Σε αυτά συγκαταλέγονται προτομές, ανάγλυφα, μαρμάρινες στήλες και ανδριάντες. Αναφέρονται σε σημαντικές φυσιογνωμίες, καθημερινούς ήρωες και ιδέες.
Η επιμέλεια της όλης προσπάθειας ανήκει στην Έλενα Γραμμένου, η οποία ήταν κι αυτή που συντόνισε το έργο των 25 εθελοντών. «Η διαδρομή για το σχεδιασμό και τον εμπλουτισμό της σελίδας ήταν μεγάλη και με πολλά εμπόδια», λέει στο Provocateur η ίδια. «Υπήρξαν στιγμές που πίστεψα ότι δε θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα. Εκείνη την ίδια στιγμή πείσμωνα και έλεγα πως πρέπει να το παλέψουμε κι όσο αντέξουμε. Τελικά καταφέραμε να την υλοποιήσουμε και να την παρουσιάσουμε στο κόσμο».
«Το έργο βρίσκεται ακόμα εν εξελίξει και θα χρειαστεί αρκετός χρόνος μέχρι να ολοκληρωθεί. Η χαρά όμως της διάθεσης της σελίδας στον κυβερνοχώρο ήταν μεγάλη. Ελπίζουμε να χρησιμοποιηθεί από τους συμπολίτες μας και να αποτελέσει οδηγό για τις βόλτες τους στην πόλη», συνεχίζει.
Και ποιος ο τελικός σκοπός; «Θα θέλαμε η ιστοσελίδα αυτή να γίνει πηγή αναφοράς για σημαντικές προσωπικότητες ή στιγμές που έχουν σημαδέψει την ιστορία μας. Η γλυπτική της πόλης μας είναι άγνωστη και ελάχιστοι την παρατηρούν καθώς περπατούν. Το www.athenssculptures.com δίνει τη δυνατότητα να αποκτήσουμε μια ιδέα της, αλλά και να γνωρίζουμε τι βλέπουμε κάθε φορά που συναντάμε στο διάβα μας ένα γλυπτό. Όραμά μας, είναι το έργο να επεκταθεί σε όλη την Αττική και να βρούμε φορείς που θα στηρίξουν την ιδέα μας έτσι ώστε να είμαστε σε θέση να πραγματοποιήσουμε τις πολλές δημιουργικές σκέψεις που έχουμε, για την ανάδειξη και προβολή της αθηναϊκής γλυπτικής».
Νέοι άνθρωποι, «θεματοφύλακες της συλλογικής ανάτασης αλλά και της ιστορικής συνέχειας»(όπως αυτο-τοποθετούνται στα της αθηναϊκής πραγματικότητας), περιμένουν τη συνδρομή σας έτσι ώστε το έργο να επεκταθεί και να αφεθεί ως σημείο αναφοράς αλλά και ως ένα χρήσιμο εργαλείο σε εκείνους που ακολουθούν. Προσθέστε το λιθαράκι σας στέλνοντας τις προτάσεις σας στο atnagalmata@gmail.com.
